لزوم توجه تصمیم‌سازان به مسائل محیط زیستی برای کاهش تخریب زیستگاه‌ها
یک کارشناس ارشد تنوع زیستی گفت: تصمیم‌سازان یا افرادی که در زمینه توسعه صاحب‌نظر هستند باید با اطلاعات زیست محیطی هماهنگ باشند که بتوانند تخریب زیستگاه‌ها را به حداقل برسانند.
مهدی نبی‌یان درباره وضعیت خزندگانی که زیستگاه‌های محدودی دارند، اظهار کرد: تهدید جدی متوجه گونه‌هایی مانند افعی دم عنکبوتی در غرب ایران و افعی البرزی نیست اما به‌دلیل اینکه این گونه‌های خزندگان زیستگاه‌های جزیره‌ای شده کوچکی دارند، هر نوع دست‌درازی به این زیستگاه‌ها می‌تواند احتمال انقراض شدیدی برای این گونه‌ها ایجاد کند حتی ممکن است برای انجام برخی مطالعات این گونه‌ها زنده‌گیری شوند و این کار می‌تواند به جمعیت آن‌ها لطمه بزند بنابراین باید تصمیمات علمی کنترل شده و با حساسیت درباره آن ها گرفته شود تا به جمعیت آسیبی وارد نشود.
وی در ادامه گفت: برخی گونه‌ها تجاری شده اند مانند انواع سمندرهای کشور که زیستگاه‌های محدودی دارند و طی حدود هشت سال گذشته برخی از آن ها به عنوان گونه‌های زینتی وارد مقوله قاچاق شده اند و این مساله برای جمعیت آن‌ها مشکلاتی ایجاد کرده است البته اقدامات خوبی از طرف سازمان های مردم نهاد به همراه سازمان حفاظت محیط زیست و حمایت «SGP»(دفتر کمک‌های کوچک سازمان بین‌الملل) انجام شده است که توانسته به این گونه سمندرها کمک کند.
این پژوهشگر حیات وحش اضافه کرد: از دیگر خزندگان می‌توان به لاک‌پشت‌های دریایی اشاره کرد که در سواحل محدودی در جنوبی ایران تخمگذاری می‌کنند بنابراین هنگام توسعه این سواحل باید این زیستگاه‌ها مد نظر قرار گیرد که هیچ کار سختی نیست یعنی می‌توان به‌جای ساحلی که لاک‌پشت در آن تخمگذاری می‌کند با یک فاصله محدودی تاسیسات دریایی بدون ایجاد مزاحمت برای لاک‌پشت‌ها ایجاد شود. از این رو تنها لازم است که تصمیم‌سازان یا افرادی که در زمینه توسعه صاحب‌نظر هستند با اطلاعات زیست محیطی هماهنگ باشند که بتوانند این نوع تخریب ها را کاهش دهند.
گونه‌های در معرض خطر انقراض در ایران
این کارشناس ارشد تنوع زیستی در پاسخ به این پرسش ایسنا که چه گونه‌هایی از حیات وحش ایران در معرض خطر انقراض قرار دارند، گفت: اکنون گونه‌ای که می‌توان آن را منقرض شده به حساب آورد، پرنده مهاجری است که تنها بازمانده جمعیت غربی درنای سیبری در جهان است و تنها یک فرد از جمعیت آن باقی مانده است. این پرنده مهاجر معمولا در آبان ماه به ایران می‌آید و در اواخر زمستان به زیستگاه اصلی خود در سیبری باز می‌گردد.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم گونه‌های حیات وحش ایران را در فهرست در معرض خطر انقراض قرار دهیم، بدیهی است که یوزپلنگ آسیایی در راس این فهرست قرار می‌گیرد چراکه جمعیت آن کمتر از 100 فرد است و گونه دیگر بعد از آن گوزن زرد ایرانی‌است که همچنان جمعیت آن زیر 1000 راس است و در معرض تهدید است اما اقدامات اجرایی خوبی در جهت حفظ این گونه صورت گرفته که خیلی امیدوار کننده است بنابراین وضعیت گوزن زرد ایرانی همانند یوزپلنگ نیست که هنوز نمی‌دانیم که آیا می‌توانیم آن را نجات دهیم یا خیر؟ قطعا گوزن زرد ایرانی نجات پیدا کرده است اما همچنان به خاطر جمعیت کمی که دارد در معرض تهدید انقراض است.
نبی‌یان همچنین درباره وضعیت سایر گونه‌های شاخص حیات وحش ایران گفت: بسیاری از این گونه‌ها در شرف تهدید و خطر انقراض هستند اما این تهدید به شدتی نیست که ما بتوانیم به‌صورت قطعی بگوییم کدام یک از گونه‌ها منقرض می‌شوند مانند گونه «مرال» که در معرض تهدید جهانی نیست اما در جنگل‌های شمال کشور به شدت در معرض خطر انقراض است و با کاهش شدید جمعیت آن روبه رو هستیم همچنین گونه «شوکا» در غرب کشور نیز به همین صورت است.
وی درباره دلیل در خطر تهدید بودن گونه‌هایی مانند مرال و شوکا توضیح داد: دلایل اصلی تهدید این گونه‌ها شکار غیر مجاز، تغییر کاربری اراضی و تخریب جنگل‌هاست که بر کاهش شدید جمعیت این گونه‌ها تاثیر گذاشته است و می‌توان گفت جمعیت‌های باقی مانده این گونه‌ها در پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده مانند پارک ملی گلستان و پارک ملی کیاسر و منطقه حفاظت شده گلستانک متمرکز شده‌اند.
نبی یان افزود: جمعیت‌هایی از مرال در این مناطق حفاظت شده وجود دارد که به خاطر زحمات پرسنل سازمان حفاظت محیط زیست باقی مانده‌اند، اما مرال و شوکا در اراضی آزاد که تحت کنترل سازمان حفاظت محیط زیست نیست، تحت تاثیر شکار هستند اما نجات گونه‌هایی که گیاه‌خوار هستند کار سختی نیست و می‌توان با مدیریت، ایجاد قرق‌های اختصاصی به نوعی جلوی فرایند ازدیاد صید و شکار را گرفت.
این پژوهشگر حیات وحش ضمن بیان اینکه درباره وضعیت پستانداران دریایی زیاد اطلاعات دقیقی در دست نیست، گفت: فوک دریای خزر نیز گونه‌ای است که در معرض خطر انقراض قرار دارد و جمعیت آن از چند میلیون به کمتر از 50 هزار رسیده‌است و با وجود اینکه هنوز جمعیت قابل توجهی از فوک‌های دریایی باقی مانده است اما این کاهش جمعیت آن‌ها خود یک تهدید به حساب می‌آید چراکه تنها زیستگاه این گونه در جهان، در دریای خزر است.
نبی‌یان در پایان اظهار کرد: خانواده‌ای از آبزیان که خاویار ماهی‌ها هستند و در ایران پنج گونه از آن‌ها در دریای خزر زیست می‌کنند به شدت در معرض خطر انقراض هستند چراکه تنها زیستگاه آن‌ها نیز دریای خزر و همچنین از آن‌ها برداشت می‌شود.
منبع: ایسنا
70
