بیگانگی ۳۰ هزار قزوینی با حروف الفبا

استان قزوین که به عنوان یک قطب دانشگاهی در کشور محسوب می‌شود، ۳۰ هزار بی سواد وجود دارد و جالب تر آن‌که تجمع افراد بی سواد بیشتر در مرکز همین استان است.

از آن جایی که جامعه هدف بی‌سوادان بین ۱۰ تا ۴۹ سال هستند، باید از خودمان بپرسیم که چرا این افراد هیچ گونه انگیزه و رغبتی برای سوادآموزی ندارند.

معلمان سوادآموزی نیز که به عنوان سنگرداران نهضت مقابله با بی سوادی فعالیت می‌کنند، از شرایط چندان مناسبی در حوزه اجتماعی و اقتصادی برخوردار نیستند.

به عقیده برخی کارشناسان، بیگانگی با دنیای سواد نه تنها آسیب‌زا بوده و زمینه بزهکاری را افزایش می‌دهد، بلکه جلوی رشد و پیشرفت کشور را گرفته و توسعه را به عقب می‌راند:

به بهانه هشت سپتامبر روز جهانی باسوادی، نگاهی به وضعیت بی سوادان استان قزوین انداختیم:

دکترهای کشور بیکارند، ما برای چی با سواد شویم؟

حشمت الله مافی ۶۲ ساله ساکن شهرستان آبیک گفت: سواد داشتن به چه کاری می‌آید؟ وقتی دانشگاهیان ما و کسانی که مدارک لیسانس، فوق لیسانس و دکتری دارند، هنوز بیکار هستند؟ من به اندازه کافی ثروت دارم و برای داشتن این مال و اموال هیچ نیازی به سواد نداشته‌ام.

وی در پاسخ به این سوال که برای انجام کار اداری و حتی اعاده حقوق چه کاری انجام می‌دهید، اظهار داشت: اگر بخواهم کار اداری و بانکی انجام دهم، به حد لازم با سواد و تحصیلکرده در جامعه هست که برای من یک فرم بنویسد و اگر هم بخواهم از کسی شکایت کنم، یک وکیل می‌گیرم و با دادن پول به او می‌خواهم که از من در دادگاه حمایت کند.

مافی بین سواد و درآمدزایی تفاوت قائل شد و بیان داشت: به نظر من کسی که به دنبال کسب درآمد باشد، نیازی به تحصیل و سواد ندارد، چون بین فرزندان من نیز کسانی که تحصیل کردند اکنون بیکار هستند و کسانی که در همان دوران نوجوانی وارد کار دامداری شدند، اکنون از وضعیت مالی بهتری برخورداند.

حقوق سالانه پنج تا ۶ میلیون تومان برای هر معلم نهضت

لیلا ۳۰ ساله یکی از معلمان نهضت سوادآموزی در استان قزوین از مشکلات شغلی خود می‌گوید: به گفته وی بیشتر معلمان سوادآموزی به عنوان قرارداد شرکتی با نهضت همکاری می‌کنند که نبود بیمه حمایتی از آن‌ها باعث شده تا مشکلات فراوانی پیش روی آن‌ها قرار گیرد.

لیلا با بیان اینکه محل کارش در روستاها و مناطق محروم استان قزوین است، ادامه داد: شغل معلمی در نهضت سوادآموزی درآمد پایینی دارد و معمولا مردها به خصوص افراد متاهل تمایلی به فعالیت در این شغل ندارند، برهمین اساس بیش از ۹۰ درصد معلمان نهضت را زنان تشکیل می‌دهند.

وی اضافه کرد: درآمد یک معلم نهضت سوادآموزی سالانه بین پنج تا ۶ میلیون تومان است؛ ضمن اینکه این دستمزدها با توجه به قبولی سوادآموزان ارزیابی می‌شود و اگر تعداد قبولی و شرایط بسیار خوب باشد، می‌توان این مبلغ را تا حداکثر ۹ میلیون تومان در سال تصور کرد؛ با این حال همین مبالغ ناچیز هفت تا هشت ماه پس از امتحانات اردیبهشت ماه به حساب معلمان واریز می‌شود.

این معلم نهضت تصریح کرد: براساس قوانین موجود، در دوره تحکیم (دوره ای است که به منظور دستیابی افراد بزرگسال به حداقل سواد طراحی و اجرا می شود) برای قبولی هر فرد سوادآموز ۱۵۰ هزارتومان، در دوره سوادآموزی برای قبولی هر فرد ایرانی ۴۵۰ هزار تومان و برای قبولی هر فرد اتباع خارجی ۳۵۰ هزارتومان، برای قبولی هر فرد در دوره انتقال نیز بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزارتومان درنظر می‌گیرند.

لیلا معلم نهضت سوادآموزی در خصوص سختی کار با بزرگسالان بی‌سواد خاطرنشان کرد: درس دادن به یک بچه ۷ تا ۹ ساله خیلی متفاوت از بزرگسالان است، بچه دغدغه و مسؤولیت زندگی بر دوش ندارد، اما زنی که با سن بالا به کلاس درس می‌آید، اول از همه با کلی مشکلات خانوادگی روبرو است و قبل از درس آموختن نیاز به همدردی و مشاوره دارد.

وی یادآور شد: نبود مکان برای برگزاری کلاس درس در روستاها و مناطق دور افتاده از دیگر مسائلی است که پیش روی معلمان نهضت قرار دارد و متاسفانه مدارس و مساجد نیز حاضر نمی‌شوند ساعاتی این فضاها را در اختیار سوادآموزان قرار دهند.

لیلا در مورد استفاده از شبکه مجازی شاد گفت: در شرایط شیوع بیماری کرونا اعلام شده که باید از طریق این شبکه‌های مجازی به درس دادن اقدام کنیم، اما مسئله اینجاست که برای کار کردن این تلفن‌ها خود نیازمند حداقل سوادی هستیم که این افراد از آن بی‌بهره‌اند.

وجود ۳۰ هزار ۷۲۱ بی‌سواد در استان قزوین، البرز در زمره باسوادترین شهرستان قزوین

معاون سوادآموزی اداره کل آموزش ‌و پرورش استان قزوین به خبرنگار ایرنا گفت: بر اساس سرشماری سال ۹۵، میانگین با سوادی استان قزوین در جامعه هدف ۱۰ تا ۴۹ سال، ۹۶.۳ درصد است، میانگین نرخ باسوادی در کشور بر اساس همین آمار ۹۴ درصد است که بالاتر بودن میزان باسوادی در این استان باعث شده تا قزوین یکی از ۱۰ استان باسواد کشور شناخته شود.

کبری جعفربگلو افزود: در این چندسال گذشته (از سال ۹۵ تاکنون) با توجه به اقداماتی که صورت گرفت، نرخ باسوادی در استان افزایش یافت و به ۹۷ درصد رسیده است.

وی اضافه کرد: بین شهرستان استان قزوین نیز، البرز با میانگین ۹۷.۷ درصد به عنوان باسوادترین شهرستان استان و مابقی شامل قزوین و آبیک با میانگین ۹۶.۷، تاکستان ۹۴.۸، بویین زهرا ۹۴.۵ و آوج ۹۳.۹ درصد است؛ با این حال در بین شهرستان‌های استان، تجمع افراد بی‌سواد در مرکز استان (قزوین) قرار دارد.

جعفربگلو تصریح کرد: آمارها نشان می‌دهد که ۳۰ هزار و ۷۲۱ نفر در استان قزوین بین ۱۰ تا ۴۹ سال بی‌سواد هستند؛ در این میان شهرستان قزوین ۱۲ هزار و ۸۸۳ نفر، تاکستان پنج هزار و ۸۴۶ نفر، بویین زهرا چهار ۳۶۱ نفر، آوج یک هزار و ۶۳۳ نفر، آبیک ۲ هزار و ۵۸ نفر و شهرستان البرز سه هزار و ۹۴۰ نفر بی‌سواد دارد.

این مسؤول در ادامه تاکید کرد: به طور کلی یک میلیارد نفر در جهان از ابتدایی‌ترین مهارت خواندن و نوشتن محروم هستند که نیمی از آن‌ها در کشورهای جهان سوم سکونت دارند.

به عقیده جعفربگلو پایین بودن سطح سواد و آگاهی باعث شده تا روند توسعه و پیشرفت در این کشورها بسیار کند شود؛ بر همین اساس سازمان جهانی یونسکو هشت سپتامبر هر سال به مناسب روز جهانی سوادآموزی و مبارزه با بی سوادی تصمیم دارد تا نقش مهم سواد را تاکید کند تا مردم جهان از حداقل خواندن و نوشتن برخوردار شوند.

معاون سوادآموزی اداره کل آموزش ‌و پرورش استان بیان داشت: اصولا توسعه در سایه آموزش اتفاق می‌افتد و سوادآموزی بخشی از ساختار اموزشی هر کشور است به عنوان پیش نیاز لازم برای رسیدن به توسعه اجتماعی، سیاسی، اقتصادی شناخته می‌شود.

جعفربگلو اظهار داشت: شعار امسال سازمان جهانی یونسکو برای مبارزه با بی‌سوادی «آموزش و یادگیری سوادآموزی در بحران کووید ۱۹» نامگذاری است؛ به هرحال واقعیت این است که این بیماری همه جهان را غافلگیر کرد و نشان داد که آموزش از طریق مجازی تا چه اندازه مورد غفلت قرار دارد.

وی خاطرنشان کرد: در ایران شبکه مجازی شاد راه‌اندازی شد تا تحصیل دانش آموزان از راه دور استمرار یابد و دیگر افراد نیز بر اساس ابتکارات خویش دست به آموزش‌های مختلفی زدند.

جعفربگلو یادآور شد: اگرچه آموزش گیرندگان یا سوادآموزان مانند دیگر افراد جامعه برای دسترسی به آموزش مجازی به گوشی هوشمند نیاز دارند، اما نبود سواد لازم برای استفاده از همین گوشی‌ها باعث می‌شود تا آموزش مجازی با چالش‌های جدی روبرو شود.

بی‌سوادی مساوی با بزهکاری و بازماندن کودکان از تحصیل

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری قزوین گفت: برآوردهای اجتماعی نشان داده که رابطه معناداری بین بی‌سوادی و آسیب‌های اجتماعی وجود دارد و هراندازه بی سوادی گسترش یابد، میزان بزهکاری نیز افزایش می‌یابد.

مریم بیدخام اضافه کرد: کم سوادی و بی سوادی والدین یکی از دلایل افت تحصیلی دانش آموزان و بازماندگی از تحصیل بوده و راهکارهای مقابله با این معضل اجتماعی باید شناسایی و مورد توجه قرار بگیرد.

وی تصریح کرد: به لحاظ اهمیت موضوع سوادآموزی در مکاتبه‌ای با فرمانداران شهرستان‌های استان قزوین به عنوان روسای پشتیبانی سواد آموزی بر لزوم برگزاری مستمر نشست‌ شورای پشتیبانی سوادآموزی در شهرستان‌ها تاکید شده است.

بیدخام خاطرنشان کرد: انتظار می‌رود آموزش و پرورش برای شناسایی افراد بی‌سواد و معرفی مراکز یادگیری محلی در سطح استان از طریق روحانیون مستقر در مناطق روستایی، دهیاری‌ها و خانه‌های بهداشت روستایی اقدام کند.

نیم نگاه: وجود ۳۰ هزار بی‌سواد در استان قزوین به عنوان یک قطب دانشگاهی و علمی در کشور نیازمند توجه بیشتری است؛ تشویق افراد برای با سواد شدن و پیدا کردن راهکارهای ترغیب آن‌ها از موضوعاتی است که مورد غفلت قرار دارد.

از طرف دیگر بیشتر خدمات اجرایی، قضایی و حتی آموزشی و اطلاع رسانی در جامعه از طریق رسانه و فضای مجازی صورت می‌گیرد و این افراد تا زمانی که نتوانند از حداقل خواندن و نوشتن برخوردار باشند، از این امکانات نیز محروم خواهند ماند.