نوازش شرطی ممنوع!
یک روانشناس معتقد است که گاهی لازم است بی قید و شرط به فرزندتان بگویید «دوستت دارم»، او را در آغوش گرفته و به خود بفشارید، با او بازی کنید یا برایش هدیه بخرید و اینگونه عزت نفسش را به اوج برسانید.
سیده فاطمه موسوی درباره نیاز انسان ها به اشکال مختلف به نوازش شدن و نوازش کردن عنوان کرد: «نیاز انسان ها به نوازش آنقدر زیاد است که اگر از نوع مثبتش دریافت نشود، هر کاری می کند تا بتواند حتی نوع منفی آن را دریافت کند.»
وی ادامه می دهد: «فرد خلافکاری را در نظر بگیرید که مرتبا در زندان دعوا به راه می اندازد، با وجود اینکه می داند عاقبتش مجازات و بند انفرادی است، اما همین مجازات برای آن زندانی نوعی نوازش محسوب می شود، البته از نوع منفی.»
این روانشناس کودک و نوجوان عمل اشتباه یک کودک را به هدف جلب توجه والدین و تاثیر واکنش آنها در تکرار چنین عملی وابسته دانسته و می افزاید: «کودکی را در نظر بگیرید که والدینش او را زیاد در آغوش نمی گیرند در نتیجه نیاز به لمس کودک او را وادار به انجام کاری می کند که منتج به کتک خوردنش شود و نهایتا والدین با شکایت لجباز بودن فرزندشان به مراکز مشاوره مراجعه می کنند.»
موسوی نوازش را تنها به معنای لمس کردن نمی‌داند و معتقد است «در نظریه تحلیل رفتار متقابل، نوازش انواع مثبت یا منفی، کلامی یا غیر کلامی، و شرطی یا غیر شرطی دارد.»
وی تاکید می کند: «به هر نوع نوازشی که در کودک احساس خوب و رضایت از خود ایجاد کند، نوازش مثبت گفته می شود و در مقابل هر نوع نوازشی که باعث ایجاد حس بد در کودک شود را نوازش منفی می گویند.»
این روانشناس کودک و نوجوان با اشاره به این نکته که نوازش می‌تواند مثبت یا منفی باشد می افزاید: «سه نوع نوازش کلامی مثبت در علم روانشناسی مطرح است، نخست عبارت تشویقی که تلاش کودک را نشان دهد مثلا بگوییم "آفرین تو تمام تلاشتو کردی، تلاشت به نتیجه رسید، تلاشت قابل ستایش هست و..." نوع دوم عبارت تشویقی اطمینان است، مثلا به کودک بگوییم: "من شرط می‌بندم که میتونی، من به تو ایمان دارم، من بهت اعتماد دارم، دیدی از پسش براومدی و..." و شکل سوم عبارت تشویقی که همکاری کودک و مشارکت کودک را نشان می دهد، مثلا به کودک بگوییم: "ممنون که این کار رو کردی، به منم یاد میدی و...".»
سیده فاطمه موسوی نوازش کلامی منفی را انواع مختلف تحقیر، تهدید، سرزنش و مقایسه برشمرده و معتقد است که این موارد عزت نفس کودک و به دنبال آن اعتماد به نفس فرزندان را خرد و خردتر می کند.
وی نوازش غیر کلامی مثبت را به معنای لمس، دست تکان دادن، سر تکان دادن، در آغوش کشیدن و... می داند و می‌گوید: «کتک زدن و تنبیه فیزیکی از جمله نوازش های غیرکلامی منفی است که به طور مستقیم بر عزت نفس فرزندتان مؤثر است و در وی احساس بی ارزشی به وجود می آورد.»
وی با ذکر این مثال که وقتی والدین به فرزندشان می گویند «اگر کار بد کنی دوستت ندارم یا دیگه مامانت/بابات نیستم» خاطرنشان می‌کند: «در واقع در حال نوازش شرطی آن هم از نوع منفی به فرزندشان هستند.»
موسوی افزود: «اگر همیشه برای بغل کردن، بوسیدن، هدیه خریدن یا گفتن دوستت دارم به فرزندتان دنبال اما و اگر هستید و برایش شرط می‌گذارید باز هم نوازش شرطی را نصیب فرزندتان می کنید و به او یاد می دهید تنها برای کارهای خوبی که می کند، دوست داشتنی و قابل احترام است و نه به خاطر شخصیتی که دارد اما هنگامی که بدون نشانه قرار دادن شخصیت کودک، تنها کارش را خوب یا بد توصیف می کنید در واقع به شخصیت و عزت نفس فرزندتان بها داده اید.»
این کارشناس می افزاید: «گاهی لازم است بی قید و شرط و بدون هیچ اما و اگری به فرزندتان بگویید «دوستت دارم»، او را در آغوش گرفته و به خود بفشارید، با او بازی کنید یا برایش هدیه بخرید و به او بگویید که ثمره ی عشقتان است و وجودش شادی بیشتری را به زندگیتان آورده و اینگونه عزت نفسش را به اوج برسانید.
این روانشناس کودک توصیه می کند: «نوازش های کلامی و غیر کلامی را همراه با هم و به شکل متعادل داشته باشید، نوازش های منفی را به طور کامل حذف کنید، گاهی نوازش شرطی و بیشتر مواقع نوازش غیرشرطی داشته باشید.»
منبع: ایسنا
70
