نقش قاچاق چوب، مردم و قانون‌شکنان در آتش‌سوزی جنگل‌های گلستان
جنگل‌های گلستان همه ساله به دلایل مختلف از جمله قاچاقچیان چوب، سهل انگاری مردم برای خاموش کردن آتش، دستخوش آتش‌سوزی گسترده می‌شود که نتیجه آن از بین رفتن بخش هایی از این عرصه محافظت‌شده است.
جنگل‌های گلستان با ۴۵۲ هزار هکتار وسعت به طول ۲۶۰ کیلومتر از گلوگاه در شرق مازندران آغاز شده و تا روستای گلیداغ شهرستان مراوه‌تپه در منتهی الیه شرق استان ادامه دارد.
عرصه‌های جنگلی گلستان به دلیل شکل گیری جوامع پرتراکم گیاهی ناشی از بارش برف و باران در فصل‌های پاییز و زمستان شاهد آتش سوزی‌های زیادی است به عنوان نمونه می‌توان به سوختن ۲۰۰ هکتار از محدوده جنگل توسکستان گرگان در آبان امسال اشاره کرد که طبق نظر کارشناسان منابع طبیعی در ۹۹ درصد این آتش سوزی‌ها عوامل انسانی دخیل هستند.
شرایط طبیعی گلستان، پوشیده بودن کف جنگل‌ها از برگ زرد و خشک و تابش مستقیم آفتاب باعث شده با کوچکترین بی احتیاطی عمدی و یا سهوی مردم و یا شیطنت قاچاقچیان چوب و قانون شکنان، بستر وقوع حریق در جنگل‌های استان فراهم شود.
به گفته یک کارشناس منابع طبیعی، بیشترین وسعت آتش‌سوزی جنگل‌های گلستان با توجه به بادهای گرم و خشک اخیر و رطوبت پایین مربوط شرق استان می‌شود که عمده دلیل آن سهل انگاری مردم در خاموش کردن آتش است.
محمد آریان فر با اشاره به پوشش متفاوت جنگل‌های غرب گلستان نسبت به شرق استان گفت: به دلیل شرایط اقلیمی و رطوبت بالا، آتش سوزی کمتری در مناطق غربی استان گزارش می‌شود که مهمترین عامل آن قاچاقچیان چوب هستند.
جانشین یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان ادامه داد: در مجموع بیشترین تعداد آتش سوزی‌ها با توجه به نوار جمعیتی حاشیه جنگل مربوط به گرگان و بیشترین مساحت آتش سوزی هم مربوط به شرق استان است.
آریان‌فر گفت: بعد از وقوع آتش سوزی ها به دلایل سهوی و یا عمدی، قرق بانان (جنگل بانان) به جای اقدامات حفاظتی مانند جلوگیری از قطع درختان، قاچاق چوب، ورود دام و تصرفات اراضی ملی مجبور به حضور در محل حادثه برای خاموش کردن حریق هستند.
وی ادامه داد: افراد متخلف و قاچاقچیان از این شرایط برای انجام اقدامات غیرقانونی سوء استفاده می‌کنند لذا مهمترین راهکار "فعال سازی یگان ویژه اطفای حریق" در سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری کشور است.
به گفته کارشناسان، بیکاری و فقر، قوانین سخت واردات و قیمت بالای چوب و نیز وجود جاده‌های فرعی در دل جنگل‌ها زمینه را برای قاچاق چوب فراهم کرده و عده‌ای از ساکنان روستاهای محصور در دل جنگل‌های گلستان با آتش زدن نقطه ای جنگل برای انحراف جنگلبان و نیروهای منابع طبیعی از مسیرهای تردد خود، اقدام به قطع درختان جنگلی می‌کنند.
سرپرست اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان عامل ۶۰ درصد آتش سوزی در جنگل های استان را قاچاقچیان چوب اعلام کرد و اظهارداشت: این افراد برای دستیابی به سود به جنگل ها ضربه می‌زنند.
عبدالرحیم لطفی افزود: طی ۱۰ روز گذشته با وقوع ۹۷ مورد آتش سوزی در جنگل‌های گلستان به غیر از پارک ملی، ۷۳ هکتار از عرصه های جنگلی استان خسارت دید که در کنار قاچاقچیان چوب، سهل انگاری مردم و اقدام تلافی جویانه متخلفان از دیگر دلایل بروز این حوادث است.
وی ادامه داد: به عنوان نمونه علت آتش سوزی در بندرگز، سهل انگاری گردشگران در اطمینان از خاموش کردن آتش و شعله گرفتن آن بر اثر وقوع باد، در جنگل‌های جعفر آباد، قرق و نقی آباد دلیل اصلی قاچاق چوب و در مینودشت و گالیکش هم اقدام تلافی جویانه متخلفان در برخورد قانونی ماموران منابع طبیعی بود.
سرپرست اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان، مشکلات معیشتی و دسترسی راحت را از دلایل اصلی تخریب جنگل‌های استان اعلام کرد و گفت: در کمربندی علی آباد کتول درختان چنار زیادی طی چند سال کاشته شد اما عده ای به بهانه مشکلات اقتصادی و یا تامین خرج اعتیاد خود این درختان را قطع کردند و عملا چیزی از آن باقی نمانده است.
لطفی افزود: نیاز است دستگاه های نظارتی و امنیتی برخورد شدیدی با افرادی که عامدانه درختان را آتش می‌زنند، داشته باشند و از سنین پایین موضوع حفاظت از درختان به عنوان سرمایه های ارزشمند برای کودکان فرهنگ سازی شود.
مهدی تیموری رییس پارک ملی گلستان نیز با اشاره به اینکه عامل بیشتر آتش سوزی ها در این ذخیره گاه زیست محیطی، انسان است از مردم خواست از خاموش‌کردن آتش‌هایی که در جنگل روشن می‌کنند مطمئن شوند چرا که وزش باد و کم شدن رطوبت‌ها احتمال شعله‌ور شدن آتش‌های باقی مانده را تشدید می‌کند.
آتش سوزی جنگل های گلستان که ۲۰ دی و با شعله ور شدن در بخشی از عرصه های جنگلی گرگان آغاز شده بود شب گذشته و پس از تلاش چند روزه نیروهای امدادی خاموش شد.
آتش سوزی جنگل های گلستان که ۲۰ دی و با شعله ور شدن در بخشی از عرصه های جنگلی گرگان آغاز شده بود از چند روز گذشته به پارک ملی گلستان رسید و در نهایت با تلاش گسترده نیروهای امدادی شامگاه گذشته خاموش شد.
پارک ملی گلستان قدیمی ترین پارک ملی ثبت شده در ایران و پناهگاهی کم نظیر برای حیات وحش است که هزار و ۳۵۰ گونه گیاهی و ۳۰۲ گونه جانوری از جمله نیمی از گونه‌های پستاندار ایران را در حدود ۹۰۰ کیلومتر مربع گستره خود جای داده و به همین دلیل به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
گلستان در سال ۱۳۵۴ نخستین پارک ملی ایران شد که در فهرست میراث جهانی یونسکو به عنوان یکی از ۵۰ ذخیره‌گاه زیست محیطی کره زمین به ثبت رسیده است.
بیشتر گستره پارک در استان گلستان، حدود ۳۴ درصد آن در استان خراسان شمالی و بخش ناچیزی نیز در استان سمنان قرار دارد.
منبع: ایرنا
68
