طرح بررسی عوامل اقلیمی موثر بر پدیده گرد و غبار در استان مرکزی اجرا شد

علی فرمهینی‌فراهانی افزود: بر اساس نتایج این طرح، در ۲۰ سال گذشته به مرور زمان، میزان بارندگی سالانه در استان مرکزی کاهش یافته و درجه حرارت، سرعت باد، تبخیر سالانه و به موازات آن گرد و غبار بویژه در سال‌های اخیر افزایش یافته ‌است.

وی ادامه داد: کاهش میزان بارندگی در فصول خشک سال نیز با افزایش میزان دما، تبخیر، سرعت باد و رخداد گرد و غبار رابطه مستقیم داشته است.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی خاطرنشان کرد: منشاء بیش از ۷۰ درصد از گرد و غبارهای ایجاد شده داخلی و مربوط به کانون‌های استانی از جمله کفه نمکی کویر میقان و حدود ۳۰ درصد از حجم گرد و غبارهای ایجاد شده از منابع خارج استان و یا کشورهای مجاور بوده‌است.

فرمهینی‌فراهانی گفت: پیش‌بینی می شود در صورتی که در آینده بادهای فرساینده ۳۰ درصد افزایش یابند مقدار تحرک ماسه‌ها نیز حدود ۱۸ درصد افزایش یابد و در صورتی که میزان بارندگی به میزان ۳۰ درصد افزایش ‌یابد میزان تحرک ماسه‌ها به مقدار ۳۰ درصد کاهش خواهدیافت د که این مهم را می‌توان به تاثیر بارندگی در افزایش رطوبت خاک و در نتیجه افزایش پوشش گیاهی ( یکساله‌ها) نسبت داد.

وی ادامه داد: استان مرکزی منطقه‌ای خشک و نیمه خشک محسوب می‌شود و بیشتر نقاط این استان از ظرفیت تولید گرد و غبار برخوردار است.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی افزود: شهرستان‌های اراک و ساوه به دلیل داشتن کانون‌های گرد و غبار و حجم بالاتر بهره برداری‌های غیر اصولی و تراکم جمعیت، ظرفیت بیابانزائی بیشتری دارند

فراهانی گفت: اراضی زراعی شخم خورده، دیمزارهای رها شده، مراتع فقیر و بیابانی، بستر خشک رودخانه‌ها و آبراهه های فصلی و کفه نمکی کویر میقان از جمله سطوح‌های مستعد تولید گرد و غبار در نقاط مختلف استان مرکزی هستند وو در فصول خشک سال با وزش بادهای با سرعت بالاتر از آستانه فرسایش، از این منابع و کانون‌ها، گرد و غبار محلی تولید می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: رعایت تناوب در اراضی زراعی، زراعت حفاظتی به جای شخم وسیع اراضی، کاهش تراکم دام در مرتع و اصلاح و توسعه مراتع، رعایت حقابه رودخانه ها و تالاب‌ها، ایجاد بادشکن‌های طبیعی و مصنوعی در اراضی زراعی و مرتعی و جلوگیری از تغییر کاربری اراضی از جمله اقداماتی هستند که در راستای کاهش بروز گرد و غبار و فرسایش بادی در سطح اراضی شهرستان‌های استان مرکزی نقش موثری دارد.

استان مرکزی با مساحت ۲۹ هزار و ۵۳۰ کیلومتر مربع ۱.۸۲ درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده‌ و در حال حاضر دارای ۱۲ شهرستان، ۲۳ بخش، ۳۲ شهر، ۶۶ دهستان، ۱٬۳۹۴ آبادی دارای سکنه و ۴۶ آبادی خالی از سکنه ‌است.

مرکز تحقیقات کشاورزی استان مرکزی در سال ۶۲ و مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان سال ۷۲ به بهره برداری رسیده‌اند، که با ادغام وارتخانه‌های کشاورزی و جهاد سازندگی در سال ۷۹ با عنوان مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی سپس در سال ۹۴ با ادغام مراکز آموزش جهاد کشاورزی استان‌ها این مرکز با نام مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فعالیت کند.

این مرکز دارای بخش‌های تخصصی پژوهشی مشتمل بر گیاه پزشکی، منابع طبیعی، آبخیزداری، زراعی و باغی، فنی و مهندسی است.

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی دارای هفت ایستگاه تحقیقاتی است که بستر مناسبی برای اجرای طرح‌های تحقیقاتی فراهم کرده است.
۲ ایستگاه از این ایستگاه‌ها شامل پردیس تحقیقات و آموزش ملی لوبیای خمین و پردیس تحقیقات و آموزش انار ساوه به صورت ملی و پنج ایستگاه دیگر شامل ایستگاه منابع طبیعی مهندس یونسی خسبیجان، گیاهان دارویی علی آباد، علوم دامی فدک، آبخوان داری خشکرود و ایستگاه تحقیقات کشاورزی اراک بصورت استانی فعالیت می‌کنند.

منبع: ایرنا

68