گیاهان از چه روشهایی برای دفاع از خود استفاده می‌کنند؟/ تصاویر

هرچند گیاهان به نظر موجوداتی آرام و بی‌آزار هستند، در مقابل هرگونه تعرض توسط موجودات دیگر درمانده نیستند و سلاح های متمایز زیادی برای دفاع از خود دارند. برخی از این دفاع ها ممکن است برای ما شناخته شده و آشنا باشند، اما بحث ما در این مقاله در مورد راه های عجیبی است که گیاهان از خود دفاع می کنند: شته‌ها با جذب مایعات برگهای گیاه، به آرامی گیاه گوجه فرنگی را از بین می‌برند، اما این گیاه چندین روش برای دفاع از خود دارد.

گوجه فرنگی‌ها برای دفع حمله حشرات، دفاع شیمیایی و فیزیکی ایجاد می‌کنند و این موضوع جدید نیست، اما نکته جالب این است که گیاه گوجه فرنگی ترکیباتی را آزاد می‌کند که به گیاهان گوجه فرنگی اطراف هشدار می‌دهد تا حشره کش‌های خود را آزاد کنند.

شته ها با جذب مایعات از برگ ها ، به آرامی گیاه گوجه فرنگی را از بین می برند

گیاهان به طور مداوم مورد حمله قرار می‌گیرند و با خطراتی از جمله قارچ‌های میکروسکوپی، باکتری ها، گیاهخواران کوچک مانند شته‌ها و ملخ ها گرفته تا گیاهخواران بزرگ مانند لاک پشت ها، کوالاها و فیل ها روبرو هستند.

همه این ارگانیسم‌ها، به منظور به‌دست آوردن آب و مواد مغذی موجود در ساقه، برگها، میوه‌ها و حتی دانه‌ها به دنبال بلعیدن گیاهان هستند، اما گیاهان به مجموعه ای از دفاع داخلی و خارجی مجهز هستند که احتمال خورده شدن آنها را کاهش می‌دهد و آنها را به یک وعده غذایی با جذابیت کمتر یا حتی یک وعده غذایی کشنده تبدیل می‌کند.

پوست تنه درختان پر از لیگنین است

دفاع گیاهان از سطح خارجی آنها آغاز می‌شود و پوست که تنه درختان را می پوشاند پر از "لیگنین" (ترکیبی که یک لایه سخت تشکیل می دهد و جویدن آن دشوار است و در عین حال نفوذ به آن برای میکروب‌ها و باکتری ها دشوار است) می‌باشد. در مورد برگ‌ها آنها توسط یک لایه مومی محافظت می‌شوند که حشرات و میکروب ها را دفع می‌کند.

خارهای کاکتوس ها و شاخه های برخی گیاهان و درختان، دفاعی غیر قابل نفوذ در برابر گیاه خواران بزرگ به شمار می‌ر ند.

برای مقابله با آفات کوچک برخی از برگهای گیاهان دارای خارهای تیز و فراوان مانند مویی شکل به نام "Trichomes" یا رشته های نخاعی هستند. گیاه لوبیای کلیه شکل، خارهای ریزی ایجاد کرده است که پای حشرات را زخمی می‌کند و در بعضی از گونه‌های گیاهان خارهای مویی، مواد شیمیایی برای کشتن حشرات ترشح می‌کنند.

خارهای کاکتوس ها و شاخه های برخی گیاهان و درختان دفاعی غیر قابل نفوذ در برابر گیاهخواران بزرگ است

گیاه گزنه گزنده مخلوطی از "هیستامین" و برخی سموم را آزاد می‌کند که هنگام لمس باعث درد و التهاب می‌شود. در سایر گونه‌های گیاهی، درد پس از اولین گزش ایجاد می‌شود. اسفناج، کیوی، آناناس و نوعی درختچه به نام فوشا علاوه بر ریواس، بلور‌های میکروسکوپی به شکل خوشه‌ای به نام "Raphides" به زبان لاتین تولید می‌کنند که زخم‌های ریزی را در داخل دهان حیوان ایجاد می‌کنند و سوراخ‌هایی برای ورود سموم به بدن او ایجاد می‌کنند.

گیاه میموسا (Mimosa) استراتژی جالبی استفاده می‌کند و دارای گیرنده‌های مکانیکی مخصوص برای حس لمس‌شدن است. وقتی لمس خارجی احساس می‌شود، به سرعت یک مایع الکتریکی از طریق ساقه و برگ‌ها به مرکز گیاه (ریشه) رساندت می‌شود.

این باعث می شود سلولهای آنجا ذرات باردار آزاد کنند و روند تولید این ذرات باعث بیرون ریختن آب از این سلولها و پژمرده شدن آن می‌شود، که در نهایت باعث عقب رفتن ساقه نگهدارنده برگها و کشیده شدن آن به سمت گیاه می‌شود.

این حرکت حشرات را می ترساند و برگ های کوچک شده برای حیوانات بزرگتر قابل مشاهده نیستند.

اما در صورت نقض دفاع خارجی گیاهان چه اتفاقی می افتد؟
اگر گیاهخواران بتوانند دفاع خارجی گیاه را نقض کنند، در اینجا سیستم ایمنی گیاهان وارد عمل می‌شود.

سیستم ایمنی ساختار گیاهان با حیوانات تفاوت ندارد و در عوض هر سلول توانایی درک و دفاع در برابر حمله را دارد.

کریستال های میکروسکوپی به نام "Raphides" باعث ایجاد برش های ریزی در داخل دهان حیوان می شود

اگر میکروب‌ها بخشی از گیاه را اشغال کنند، سلول‌های اطراف می‌توانند به منظور جدا کردن منطقه و جلوگیری از عفونت، خود را تخریب کنند. ترکیبات سمی برای حشرات و میکروب‌ها با توجه به نوع خطر تولید می‌شوند.

هنگامی که بخشی از گیاه مورد حمله قرار می‌گیرد، می‌تواند از طریق از طریق هوا یا حتی سیگنال‌های الکتریکی به سایر قسمت‌های گیاه هشدار دهد و هنگامی که سایر قسمت‌ها هشدار دریافت می‌کنند، تولید ترکیبات دفاعی گیاه تشدید می‌شود و در برخی از گونه‌ها مانند گوجه فرنگی، همانطور که قبلا ذکر شد، سیستم هشداردهنده آن حتی همسایگان را نیز شامل می‌شود.

برخی از گیاهان حتی برای ایجاد حمله‌ای قدرتمند علیه آنچه ممکن است خطرناک باشد، اتحاد ایجاد می‌کنند؛ بنابراین گیاه پنبه محاصره شده در لارو، ترکیبی از حدود ۱۰ تا ۱۲ ماده شیمیایی را در هوا آزاد می‌کند این ترکیبات زنبور‌های انگلی را به خود جذب می‌کند. این زنبور‌ها هم تخم‌های خود را برای تولید مثل به درون لارو‌ها تزریق می‌کنند. گیاهان نمی‌توانند حمله دشمنانشان فرار کنند و همچنین دندان یا چنگال برای مبارزه با شکارچیان ندارند، اما با داشتن زره پوش قوی، زرادخانه شیمیایی مجهز و اتحاد با گونه‌های دیگر از خود دفاع می‌کنند، گیاهان همیشه یک وعده غذایی آسان نیستند.

منبع: تابناک با تو

46