چرا زنان کرهٔ جنوبی موهای خود را کوتاه می‌کنند

در میان تمام موجی از سخنان آزارنده که به سوی آن سان روانه شد، برچسب فمینیست هم دیده شد. برچسبی که در کرهٔ جنوبی بیشتر بار معنایی مرد‌ستیزانه دارد.

مردی نوشت:"خوب است که مدال طلا گرفته است اما موهای کوتاهش نشان می‌دهد که او فمینیست است. اگر فمینیست باشد من از او حمایت نمی‌کنم. همهٔ فمینیست‌ها باید بمیرند".

اما به همان نسبت که موج انتقاد از او بالا می‌گرفت کارزار‌هایی هم برای دفاع و حمایت از او برپا ‌شد.

هزاران زن در سراسر کشور تصاویری از خود با موهای کوتاه در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند و گفتند موهای کوتاه هیچ از زنانگی آنها نمی‌کاهد.

زنان کرهٔ جنوبی سال‌هاست که با تبعیض و زن‌ستیزی مبارزه می‌کنند و در دههٔ اخیر توانسته‌اند گام‌هایی به پیش بردارند. از مواردی مانند کارزار "می‌تو" یا "من‌هم" تا مبارزه برای لغو ممنوعیت سقط جنین.

آیا این جنبش اخیر هم راه را برای پیشبرد تغییرات آینده باز خواهد کرد؟

"از زنانگی‌ام هیچ کم نمی‌شود"

هان جیوانگ زنی است که کارزار موی کوتاه زنان را در توئیتر با هشتگ #women_shortcut_campaign به راه انداخته است.

او به بی‌بی‌سی می‌گوید:"وقتی دیدم نه فقط یکی‌دوتا بلکه انبوهی از اظهار‌نظر‌های زن‌ستیزانه درباره‌ٔ آن سان در شبکه‌های اجتماعی با فضایی مرد‌سالارانه مطرح می‌شود، به خشم آمدم".

این ضد‌فمینیست‌ها بیشتر مردان جوان هستند اما در میان آنها مردان مسن‌ و حتی زنان هم هستند.

"من فکر می‌کنم شروع کارزار زنان با موهای کوتاه (انتشار تصویر با موهای کوتاه) و اعلام همبستگی با زنان قهرمان المپیک، برای مقابله با هر دو جنبه مؤثر خواهد بود".

هوان یونگ، نویسندهٔ کتابی دربارهٔ جنبش "می‌تو" یا "من‌هم" در کرهٔ جنوبی می‌گوید موی کوتاه و جنبش فمینیستی پس از جنبش سال ۲۰۱۸ زنان در "تحریم سینه‌بند" در‌هم‌تنیده شد. از آن زمان زنان معیار‌های مرسوم زیبایی زنان را به چالش کشیدند و موهای خود را کوتاه کردند و از لوازم آرایش استفاده نکردند.

این نویسنده در ادامه می‌گوید: "از آن زمان موی کوتاه در میان بسیاری از فمینیست‌های جوان تبدیل به نوعی بیانیهٔ سیاسی شد".

"این جنبش و حرکت زنان باعث واکنش‌های شدید مردانی شد که خیال می‌کردند زنان حق ندارند اینقدر پیش بروند".

اشارهٔ انگشت بحث‌برانگیز

کارزار موی کوتاه فقط چند هفته پس از کارزار "ضد‌فمینسیتی" دیگری شروع شده است.

این ماجرا از جایی شروع شد که در یک آگهی بازرگانی اشارهٔ انگشتی نشان داده شده است که بسیاری مردان معتقدند مانند اشاره ای فمینیستی به کوچک‌انگاری آلت‌تناسلی مردان است.

در این تصویر تبلیغاتی انگشت شست و اشاره در وضعیتی قرار گرفته‌اند که یادآور نشان و لوگوی گروه اینترنتی فمینستی رادیکال مگالیا در کرهٔ جنوبی بود که به طور گسترده‌ای به فعالیت‌های مرد‌ستیزانه شهرت دارد. این گروه دیگر فعالیتی ندارد.

شرکت‌های تجاری از جمله فروشگاه‌های زنجیره‌ای جی‌اس ۲۵ و رستوران‌های زنجیره‌ای مرغ سوخاری باربکیو جنسیس و کیوچون ناچار شدند به دلیل تهدید به تحریم تمام پوستر‌های تبلیغاتی خود را که این نشانه در آن بود جمع‌آوری کنند.

هر چند این شرکت‌ها هیچ قصد و منظور سیاسی نداشتند اما چون این تصویر در ذهن بعضی مردان تداعی‌کننده نوعی "هیستری جمعی" بود، هرچه اندک شباهتی با آن داشت باید کنار گذاشته شود.

دکتر جودی هان، استاد پژوهش‌های جنسیتی دانشگاه کالیفرنیا در لس‌آنجلس می‌گوید:"بعضی مردان نسبت به این آگهی‌ها واکنش نشان دادند چون این تصویر‌ها را یادآور و مرتبط با جریان خاص فمینیستی کوچک‌انگاری و تحقیر مردان می‌دانستند".

جریان این اعتراضات چنان بالا گرفت که این شرکت‌ها ناچار به عذر‌خواهی شدند.

برای مثال، مدیر فروشگاه‌های زنجیره‌ای جی‌اس ۲۵ به دلیل این تبلیغ ازمقام خود برکنار شد، با اینکه از ایجاد "رنجش" عذر‌خواهی کرده بود و گفته می‌شود که این شرکت به تحقیق در مورد کسانی که پوستر اشارهٔ انگشت و سوسیس را طرح و اجرا کرده‌اند ادامه می‌دهد.

کارشناسان می‌گویند چنین عذر‌خواهی‌هایی باعث بی‌پروا‌تر شدن مردان خشمگین می‌شود.

خانم یونگ می‌گوید:"آنها به هدف بعدی هجوم بردند. آن سان، قهرمان جوان المپیک که به نظر می‌رسد تجسم و نمودی از همه چیزهایی است که این مردان از آن متنفرند".

"موهایش کوتاه است. به کالج زنان می‌رفته است. او از واژه‌ها و اصطلاحاتی استفاده می‌کند که این قلدر‌های مجازی بی‌هیچ ‌دلیل روشنی آنها را "مرد‌ستیزانه" قلمداد می‌کنند".

حرکت رو به جلو

خشم این قلدر‌های مجازی که بیشتر آنها را مردان جوان تشکیل می‌دهند بیشتر ناشی از این است که فکر می‌کنند پیشرفت و موفقیت زنان به بهای ناکامی‌های آنها تحقق پیدا می‌کند.

خانم هان می‌گوید:"فضا‌های مرد‌سالارانهٔ مجازی به مردان جوان اینطور تلقین می‌کند که همهٔ ناکامی‌ و سرکوب آنها تقصیر زنان است، برای مثال زنان با عملکرد بهترشان در امتحانات گوناگون، موقعیت‌ها را از چنگ آنها می‌ربایند".

رقابت‌های شدیدی برای تحصیلات دانشگاهی و یافتن کار و حرفه در کرهٔ جنوبی جریان دارد و بعضی مردان می‌گویند به ناروا از چنین امکاناتی محروم شده‌اند.

برای مثال، همهٔ مردان باید ۱۸ ماه دورهٔ خدمت نظام‌وظیفه را بگذرانند که از نظر آنها باعث می‌شود از همه امکانات پیش روی زندگی خود عقب بمانند. هم‌چنین چندین دانشگاه مختص زنان وجود دارد که در آنها رشته‌های پر‌طرفداری عرضه می‌شود اما چنین امکانی برای مردان نیست.

اما این واقعیت را نباید از نظر دور بداریم که در کرهٔ جنوبی زنان ۶۳ درصد آن چه را که مردان به عنوان حقوق دریافت می‌کنند، می‌گیرند که یکی از بالاترین اختلاف در میزان پرداخت میان زنان و مردان در کشور‌های توسعه‌یافته است. شاخص سقف شیشه‌ای اکونومیست این کشور را به عنوان بدترین کشور توسعه‌یافته برای زنان شاغل رتبه‌بندی می‌کند.

آیندهٔ پیش روی زنان در کرهٔ جنوبی چگونه است؟ آیا دگرگونی‌هایی واقعی در نتیجه‌ٔ کارزار‌های اخیر در راه است؟

خانم یونگ می‌گوید:"من فکر می‌کنم در چند سال گذشته ما شاهد چنین دگرگونی‌های واقعی بوده‌ایم".

"زنان در تلاش هستند تا مسیرهای جدیدی برای زندگی خود ترسیم کنند و به فشارهای اجتماعی که آنها را به صورت‌های زنانهٔ مرسوم می‌بیند پشت پا می‌زنند، آزادی انتخاب هر مدل مویی که راحت‌تر هستند، بخش کوچکی از این حق انتخاب است".