شب‌های برره؛ آینه‌ای بود روبروی یک مردم متوهم
۱۶ سال پیش اولین قسمت «شب‌های برره» پخش شد، این سریال با اقبال عمومی مردم در آن سال روبه‌رو شد.
«شب‌های برره» به کارگردانی مهران مدیری و نویسندگی پیمان قاسمخانی از دوم مهر ۱۳۸۴ تا ۱۸ بهمن ۱۳۸۴ هر شب حدود ساعت ۲۰ از شبکه سه پخش می‌شد، این سریال با اقبال عمومی مردم در آن سال روبه‌رو شد.
همکاری زوج مدیری و قاسمخانی با مجموعه «پاورچین» شروع شد و با «شب‌های برره» به خود اوج رسید. برخی از منتقدان، ریشه همه این موفقیت‌ها را در توانایی پیمان قاسمخانی و نویسندگانش می‌دانند. حضور نویسنده‌های خلاقی مثل خشایار الوند، سروش صحت و امیرمهدی ژوله در کنار هم بر روی سطح کیفی سریال اثری مثبت گذاشت. مهم‌ترین کار آنها خلق شخصیت‌های جدیدی بود که هرکدام توانستند، به سریال درخشش کمدی کم‌سابقه‌ای در تمام صحنه‌ها بدهند. جهان داستانی این سریال در کنار شخصیت‌های پرشمارش بسیار شیرین و به یاد ماندنی بود. مدیری برای ساخت «شب‌های برره» زحمت کشید و همین سبب شد تا سریال در دل مردم جای خود را باز کند.
قصه این سریال در یک روستای خیالی به نام «برره» می‌گذشت که قبلا در «پاورچین» و «نقطه‌چین» نام آن را شنیده بودیم. زمان رويدادهای اين مجموعه پنجاه سال پيش بود و ماجرا با ورود يک روزنامه نگار متواری به برره اتفاق می‌افتاد. سناریوی گیر افتادن یک فرد عاقل و باسواد با بازی سیامک انصاری در میان عده‌ای از افراد ساده‌لوح و نادان از «شب‌های برره» شروع شد و بعد‌ها به شکل‌های مختلف، در آثار بعدی مهران مدیری دیده شد.
جمع بازیگران محبوبی مانند مهران مدیری، سیامک انصاری، رضا شفیعی‌جم و شقایق دهقان که بعضی از آنها در آثار قبلی مهران مدیری دیده شده بودند، در این سریال نیز حضور داشتند. تاثيرگذاری اين مجموعه به حدی بود که برخی واژه های آنها در ميان مردم به صورت تکيه کلام در آمد و حتی از رفتار و آداب و رسوم آنها به شيوه ای طنز آميز تقليد می شد. اين تاثيرگذاری باعث شد تا «شب‌های برره» به يکی از بحث برانگيزترين موضوعات آن روزها تبديل شود.آنچه هنوز «شب‌های برره» را در میان مردم جاودانه کرده، نقد‌ها و شوخی‌های اجتماعی سریال بود.
«شب‌های برره» در عین اینکه مخاطبش را می‌خنداند، به برخی رسم و رسومات و فرهنگ‌های غلط جامعه هم طعنه می‌زد. همین پرداختن به نقد‌های اجتماعی سبب شد تا پخش سریال با مشکل مواجه شد و به نوعی شب‌های برره نیمه تمام پایان یابد.
محمدمسعود احدی درباره این سریال نوشت: ساده‌ترین فرمول برای موفقیت در فیلمسازی، ساختن دنباله برای یک اثر موفق است. سابقه ذهنی مخاطب از شخصیتها و حالوهوای یک اثر موفق، باعث میشود تا سادهتر جذب دنباله آن شود. «مزد ترس» و «بازی با مرگ» به کارگردانی حمید تمجیدی و «زیر آسمان شهر ۱، ۲ و ۳» به کارگردانی مهران غفوریان ازجمله سریالهای دهههای ۷۰ و ۸۰ بودند که طبق این فرمول ساخته شدند. اما «شب‌های برره» نخستین مجموعهای بود که به جای دنباله، پیشدرآمد سریالی دیگر بود و به روایت وقایع قبل از مجموعه «پاورچین» میپرداخت. مهران مدیری، کارگردان و تیم نویسندگی این مجموعه به سرپرستی پیمان قاسمخانی که بخشی از سنتهای عجیب و بعضا ناپسند مردم برره را در مجموعه پاورچین به نمایش گذاشته بودند، این بار با شب‌های برره، به واکاوی این آداب و رسوم و خاستگاه و علل آن پرداختند. روستای فرضی برره با شخصیت‌های خیالیاش، نمایی از جامعهای منحط با اخلاقیاتی مذبوح است که شخصیتی محوری به نام «کیانوش» (با بازی سیامک انصاری) به نقد آن میپردازد. اعتقاد مردم برره به خرافات بیاساس از دیگر مواردی است که دستمایه سریال قرار میگیرد. شب‌های برره هم مانند پاورچین، عباراتی را وارد ادبیات گفتاری مردم کرد که «خرزو‌خان» یکی از آنهاست. یکی از شخصیت‌های مجموعه به نام «دوبرره» که به استعمال «گَرد نخود» اعتیاد داشت، در عالم توهم شخصیتی را به نام خرزو‌خان میدید و با او حرف می‌زد. از این‌رو خرزو‌خان در ادبیات عامه به فردی اطلاق میشود که نادیدنی و خیالی است و وجود خارجی ندارد. به‌گفته حسن شکوهی، بازیگر و تهیهکننده، قرار بود شب‌های برره در ۱۳۵ قسمت ساخته شود که به‌دلیل حواشی آن، تنها در ۹۲ قسمت ساخته شد و به دستور مدیران شبکه از ادامه ساخت سریال جلوگیری به عمل آمد.
منبع: برترین ها
47
