مالگه باستان‌شناسی دره سیمره در اختیار عموم قرار می گیرد
کتاب «مالگه باستان‌شناسی دره سیمره»، مجموعه پژوهش‌هایی درباره آغاز حضور انسان در دوره پارینه‌سنگی میانی تا افول و متروک شدن شدن شهر تاریخی سیمره در قرن ۱۴ قمری، منتشر شد.
این کتاب که مجموعه‌ای از ۱۳ مقاله است، به کوشش محسن زینی‌وند توسط مرکز معرفی فرهنگی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری به چاپ رسیده است.
محسن زینی‌وند در پیشگفتار این کتاب که به روانشاد استاد علی‌محمد خلیلیان، پیشکش شده، آورده است: در یک دهه گذشته در راستای ساخت سد سیمره و پیش از آبگیری آن فرصتی دست داد تا محوطه‌های ارزشمند باستانی که برای همیشه زیرآب دریاچه سد پنهان می‌شدند مورد پژوهش قرار گیرند. این تنها پژوهش بلندمدتی بود که پس از انقلاب در دره‌های عرضی پیشکوه انجام گرفت. هر چند شاید نتایج آن در برخی دوره‌های باستانی به گونه‌ای منتشر نشده که گره‌ای از پیچیدگی‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیاکان ما در این منطقه پررمز و راز بگشاید.
عباس مقدم ـ عضو هیأت‌علمی پژوهشکده باستان‌شناسی ـ نیز در مقدمه‌ای بر این کتاب نوشته است: مجموعه حاضر نتیجه پژوهش‌هایی است که به همت نسلی مسئولیت‌پذیر از باستان‌شناسان جوان ایرانی به نگارش درآمده و تمرکز اصلی این کتاب بر مطالعات باستان‌شناسی دره سیمره است. در سال‌های اخیر به واسطه عملیات باستان‌شناسی اضطراری، بررسی‌ها و کاوش‌های گسترده‌ای در بخش‌هایی از دره سیمره که در حوضچه سد سیمره واقع شده صورت گرفته و بخشی از نتایج آن فعالیت‌ها چاپ و منتشر شده که امید است در آینده نزدیک، روند آماده‌سازی مقالات مربوط به آن بررسی‌ها و کاوش‌ها به چاپ و نشر آن منجر شود.
جبرئیل نوکنده ـ رییس موزه ملی ایران ـ نیز در یادداشتی با عنوان «باستان‌شناس خلیل: از استاد علی‌محمد خلیلیان» در سرآغاز این کتاب آورده است: استاد علی‌محمد خلیلیان علاوه بر بررسی فصل اول مهران، کاوش در محوطه ارجان با همراهی استاد فائق توحیدی در سال ۱۳۶۱، بررسی و گمانه‌زنی و ساماندهی دره‌شهر در اوایل دهه ۶۰، گمانه‌زنی در سراب قره کوزران کرمانشاه، بررسی و گمانه‌زنی در کان گنبد ایلام ۱۳۶۵، حفاظت و مرمت قلعه والی ایلام که در زمان جنگ تحمیلی بیش از نیمی از آن ویران شده بود در حفاظت و مرمت قلعه کنجانچم در صالح‌آباد تلاش ارزنده‌ای کرد.
مکان‌های نویافته پارینه‌سنگی در دره سیمره، گزارش کوتاه درباره کلک اسد مراد؛ محوطه‌ای از دوره نوسنگیِ بی‌سفال در حوضه رودخانه سیمره، زیستگاه‌های دوره مس و سنگ دره سیمره، سرحدات شوش در زاگرس در اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد، دره سیمره در دوران مفرغ، نگاهی به استقرارهای هخامنشی و فراهخامنشی دره سیمره، نویافته‌ای از سامانه آبرسانی دوره ساسانی بر اساس کاوش‌های باستان‌شناختی محوطه برزقاواله، حوضه سد سیمره، معماری‌های دستکند تنگه بهرام چوبین (چوبینه)، مهرجان قذق و صیمره در قرون نخستین اسلامی، دره شهر (سیمره)، در امتداد رودخانه سیمره؛ اشاره به پروکسی چندگانه دریاچه میرآباد در زمان بارش‌های جوی زاگرس مرکزی ایران و پیامدهای سدسازی در میراث‌فرهنگی؛ نمونه موردی حوضه سد سیمره، عناوین مقالاتی است که در این کتاب به چاپ رسیده است.
سیمره شهری باستانی در ضلع غربی و جنوب غربی دره شهر است، در واقع شهر قدیمی‌تر دره‌شهر، سیمره نام دارد. این شهر مربوط به اواخر دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی است و احتمالا مرکز ولایت مهرگان کَذَک (مهرجانقَذَق) بوده و به عبارتی پایتخت تابستانی آن دوره بوده است. این شهر باستانی بزرگترین محوطه تاریخی در سطح استان ایلام است.
منبع: روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری
47
