تهران و ریاض؛ توافق نزدیک است؟

الخلیج آنلاین در مطلبی به قلم یوسف حمود ضمن تاکید بر این نکته ادامه داد: این اخبار پس از مذاکرات بین مسئولان ایرانی و سعودی در پایتخت عراق در طول ماه‌های گذشته منتشر شد، مذاکراتی که آخرین آن‌ها در ۲۴ سپتامبر گذشته برگزار شد.

در حالی که سازمان ملل متحد حمایت خود از پیشرفت گفتگو‌ها بین دو دشمن منطقه‌ای را اعلام کرده، سران ایران و عربستان نیز اظهارات مثبتی نسبت به یکدیگر داشتند و وزیر خارجه ایران از پیشرفت مثبت در مذاکرات و مرحله تازه‌ای از روابط با عربستان خبر داد.

توافق نزدیک

در راستای یک تحول تازه، خبرگزاری فرانس پرس در ۱۱ اکتبر ۲۰۲۱ گزارش داد که دور آخر مذاکرات بین ایران و عربستان شبیه به یک توافق برای آتش بس و کاهش تنش‌ها بوده و دو طرف به نزدیکی رسیدن به توافق کامل در مورد پرونده‌های مورد اختلاف اشاره کرده اند.

این خبرگزاری از یک منبع خارجی در ریاض نقل کرد که گفتگو‌هایی که در بغداد بین مسئولان ایران و عربستان انجام شد، منجر به توافق طرفین برای بازگشایی کنسولگری‌ها شده و در دوره‌های بعدی گفتگو، نکات بیشتری به این توافق اضافه می‌شود.

به گفته این منبع، دو کشور در حال تلاش برای دست یابی به توافق نهایی هستند و دور جدید مذاکرات در روز‌های آینده برگزار می‌شود و به زودی در هفته‌ای آتی شاهد اعلام عادی سازی در روابط بین ریاض و تهران خواهیم بود.

ظاهرا عربستان تمایل زیادی به پایان دادن به درگیری‌ها در یمن دارد، چرا که این جنگ هزینه هی میلیارد دلاری برای سعودی‌ها به همراه داشته، در این میان، تهران هم تلاش می‌کند به فرصت‌های همکاری اقتصادی با عربستان دست یابد، تا بتواند اقتصاد خود که از تحریم‌ها متاثر شده است را بهبود بخشد.

خبرگزاری فرانسوی از علی الشهابی مشاور حکومت سعودی نقل کرد که شرایط فعلی مثبت است، اما ریاض به اقدامات عملی نیاز دارد. به گفته الشهابی، عربستان بویژه در رابطه با جنگ یمن و حمایت ایران از حوثی ها، از تهران اقدام واقعی می‌خواهد نه تنها سخنان لطیف.

وزیر خارجه ایران، امیر عبداللهیان نیز در تاریخ ۸ اکتبر ۲۰۲۱ در نشست بیروت گفت: «مذاکرات بین دو کشور در مسیر درست در حرکت است». وی با تاکید بر اهمیت ادامه گفتگو بین دو کشور مهم در منطقه، تصریح کرد که مذاکره بین ریاض و تهران می‌تواند امنیت خاورمیانه را تقویت کند.

وزیر خارجه سعودی، فیصل بن فرحان، در تاریخ ۳ اکتبر ۲۰۲۱ اعلام کرد کشورش در ۲۱ سپتامبر گذشته دور چهارم گفتگو‌ها با ایران را برگزار کرد، اما بار دیگر تاکید نمود که امور مورد اختلاف همچنان وجود دارد.

در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی در ریاض با نماینده عالی سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا، بن فرحان گفت: این دوره از مذاکرات، اولین دوره پس از روی کار آمدن ابراهیم رئیسی است.

صحبت‌ها در مورد توافق نزدیک در حالی است که براساس پیش بینی‌های بسیاری از تحلیلگران هنوز برای صحبت از توافق ایران و عربستان زود است. در همین رابطه ایاد الدلیمی، نویسنده و روزنامه نگار عراقی معتقد است که هنوز برای صحبت از توافق بین دو طرف زود است، اما تاکید می‌کند که دیدار اخیر بین دو مسئول دو کشور بسیار مهم بوده است.

وی در گفتگو با الخلیج آنلاین گفت: این دیدار واقعا مهم است و چه بسا نقطه اساسی در مسیر مذاکرات بین تهران و ریاض باشد. با این حال، الدلیمی می‌افزاید: این دیدار‌ها تا کنون که نتیجه‌ای نداشته، اما احتمالا در آینده ثمره آن را می‌بینیم.

الدلیمی معتقد است که دلیل دست نیافتن به توافق تا امروز، تمایل نداشتن دو طرف برای دست یابی به توافق سریع است، چرا که هر دو کشور ایران و عربستان به دنبال استفاده از گفتگو‌ها و نتایج آن هستند.

به عقیده الدلیمی، ادامه دیدار‌ها بین سران ایران و عربستان نشان می‌دهد ما در برابر یک واقعیت منطقه‌ای جدید قرار داریم که مبتنی بر آتش بس و سرد شدن شعله اختلافات است.

در اولین ورود به خط مذاکرات، دبیر کل سازمان ملل در تاریخ ۷ اکتبر از این گفتگو‌ها استقبال کرده و آمادگی خود برای حمایت از آن در صورت نیاز را اعلام نمود.

به گفته سخنگوی دبیر کل سازمان ملل، مذاکرات بین ایران و عربستان اهمیت فراوانی دارد، به این دلیل که نقش آن در امنیت منطقه از حساسیت زیادی برخوردار است.

روابط بین ایران و عربستان در آغاز سال ۲۰۱۶ به دنبال حمله به سفارت عربستان در تهران قطع شد، اما گفتگو‌های جاری بین دو طرف حاکی از تحول واضحی در بهبود روابط بین این قدرت‌های منطقه‌ای است.

پس از چند سال اختلاف سیاسی بین ایران و عربستان، دو کشور چهار دور مذاکره در بغداد انجام دادند، که اخرین این گفتگو‌ها منجر به یک تحول دیپلماتیک بین دو دولتی شد که همواره با یکدیگر درگیر بوده اند. این در شرایطی است که عربستان سخت به دنبال راه حلی برای جنگ یمن است.

عربستان می‌گوید با روی کار آمدن رئیس جمهور اصولگرا در ایران، تحرکات این کشور را زیر نظر دارد و می‌داند که رئیسی تصریح کرده دست خود را به سمت همسایگان دراز می‌کند، اما همزمان به این نکته اشاره می‌کنند که رئیس جمهور ایران قدرت کشور خود را ضامن استقرار منطقه دانسته است.

به طور کلی شرایطی که در سال‌های گذشته در منطقه ایجاد شده و بویژه روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا، احتمالا دو طرف را به سمت دست یابی به راه حلی سوق می‌دهد که تامین کننده منافع آن‌ها باشد، ولو اینکه این راه حل، آتش بسی باشد که هر دو طرف مجبور به عمل به آن باشند و تلاش کنند به این شکل نگرانی‌های طرف مقابل را برطرف نمایند.

منبع: انتخاب

38