مشکلات و چالش های فرزندان طلاق

والدین باید بپذیرند فرزندشان در مراحل مهم زندگی نظیر انتخاب مدرسه، رشته تحصیلی، همسر و... نیازمند مشورت و همراهی آن‌ها است و از این رو والدین پس از طلاق باید گفتگو‌های مشترک، تصمیم گیری‌های مشترک و روش‌های تربیتی مشترکی برای فرزندان خود داشته باشند.

در برخی مواقع ممکن است فرزند با تربیت دوگانه‌ای مواجه شود و اینگونه فرصتی برای منفعت طلبی پیدا کند.

برای مثال والدی که فرزند در طول هفته با اوست شرایطی بعضا سخت گیرانه ایجاد کند، اما والدی که تنها آخر هفته فرزند را می‌بیند تمام وقت را به تفریح بگذراند. اینگونه فضا برای باج گیری فرزند باز می‌شود.

لازم است والدین در مسئولیتی که بر عهده فرزند می‌گذارند، با قوانینی که در منازل خود وضع می‌کنند و قاطعیتی که برای اجرای قوانین به کار می‌برند هماهنگی در جهت تربیت یکپارچه کودک ایجادکنند. والدین باید رفتار متعادلی را به کار گیرند تا فرزند متوجه شود پدر و مادرش برنامه مشترکی برای تربیت او دارند.

از این رو رسیدن به صلح هنگام طلاق حائز اهمیت است.

طلاق بر اساس صلح شاید در لحظات اولیه به علت رنجش‌ها بسیار سخت باشد، اما پس از گذشت مدتی و فروکش کردن رنجش‌ها لازم است والدین درگیری‌ها را برای بازیابی آرامش درونی خود و سپس برای تبادل نظر درباره موضوعات مشترک فرزندان حل کنند.
بعضا والدین پس از طلاق به صلح نمی‌رسند و دائما در حال مقصر جلوه دادن والد دیگر هستند، راجع به یکدیگر بد سخن می‌گویند و از کلمات ناخوشایندی استفاده می‌کنند که نهایتا منجر به ایجاد احساسات ناخوشایندی در فرزند می‌شوند.

قرار نیست پس از طلاق با در نظر گرفتن مشکلات پیشین در زندگی مشترک، فرزند خود را واسطه‌ای برای شنیدن حرف‌های خود و یا انتقال حرف‌هایتان به والد دیگر قرار دهید، چنین رفتار‌های به شدت آسیب رسان در سلامت روان فرزندان خواهد بود.

زمانی که زوجین دارای فرزند تصمیم می‌گیرند جدا شوند لازم است شفاف و واضح و با توضیحات کامل فرزندان را در جریان این موضوع بگذارند که با توجه به سن بچه‌ها می‌توانند گویش متفاوتی را برای این توضیح انتخاب کنند.

مهم است بچه‌ها بدانند جدا شدن والدین به معنای از دست دادن هر کدام از پدر یا مادر برای آن‌ها نیست. اغلب جدایی پدر و مادر تجربه نا امنی را برای بچه‌ها ایجاد می‌کند چراکه آن‌ها شاهد فضایی جدید و ناشناخته‌اند که ذهنشان راسوالاتی نظیر آیا پدر و مادرم من را همچنان دوست دارند؟، از این پس کجا زندگی می‌کنم؟، آیا می‌توانم هر دو والد را داشته باشم یا یکی از والدین من را ترک می‌کند؟، مشغول می‌کند.
مجری طرح برگزیده مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی توسط آموزش‌و پرورش شهر تهران، این را هم گفت که لازم است به بچه‌ها این اطمینان داده شود که والدین در صورت جدایی و طلاق نیز همچنان پدر و مادر فرزند خود هستند و او را در تمامی مراحل زندگی همراهی خواهند کرد و امکان دیدار و تعامل با هر دو والد وجود خواهد داشت.
هر والدی باید نقش خود را به درستی ایفا کند، فرزندان هم به پدر و هم به مادر در جایگاه خود احتیاج دارند و لازم است پس از طلاق نیز هر کدام از والدین نقش و جایگاه خود را به درستی ایفا کنند، در غیر این صورت خلاء هر کدام از والدین احساس خواهد شد و فشار بیشتری برای جبران این خلاء بر والد دیگر وارد می‌شود.
وی درباره نحوه صحیح تبیین طلاق گرفتن پدر و مادر به فرزند، تصریح کرد: والدین باید نگاه درستی درباره طلاق به فرزند بدهند تا او راحت‌تر شرایط را بپذیرند، برای مثال می‌توان برای او توضیح داد که خانواده هر فردی شرایط متفاوتی دارد، برخی افراد با پدر بزرگ و مادر بزرگ خود زندگی می‌کنند، برخی با پدر و مادر و برخی با یکی از والدین زندگی می‌کنند، هیچ کدام از این خانواده‌ها بر دیگری ارجحیت ندارد و در تمام دنیا چنین خانواده‌هایی وجود دارد.
با ایجاد نگرش درست نسبت به جدایی والدین در فرزندان، او به پذیرش می‌رسد ولو اینکه اطرافیان و دوستانش نگاه بدی نسبت به جدایی والدین او داشته باشند. اینگونه شرایط جدایی پدر و مادر بخشی از هویت فرزند می‌شود و به راحتی بدون پنهان کاری در اینباره صحبت می‌کند.

همچنین تشویق والدین به پنهان کاری طلاق آن‌ها توسط بچه‌ها نوعی دغدغه و نگرانی برای فرزند ایجاد می‌کند. هنگامی که بچه‌ها جدایی والدین را نوعی نقص و ایراد تلقی کنند، شروع به پنهان کاری طلاق پدر و مادر خود می‌کنند. بعضا بچه‌ها تصور می‌کنند خودشان مقصر جدایی والدین هستند.

در نهایت احساس بی‌ارزشی و کاهش اعتماد به نفس در آن‌ها ایجاد می‌شود. والدین با ارائه توضیحات صحیح و در صورت نیاز استفاده از مشورت متخصصین می‌توانند این پذیرش را در فرزند ایجاد کنند.

وی درباره نگاه بد نسبت به فرزندانی که والدین آن‌ها از یکدیگر طلاق گرفته‌اند و آسیب پذیر دانستن آن‌ها در هنجار شکنی‌ها، اظهار کرد: اگر در بستر خانواده تامین نیاز‌های اساسی فرزندان و تربیت اصولی انجام نشود، ممکن است کودک یا نوجوان درگیر آسیب‌های اجتماعی و اخلاقی شود.

این شرایط می‌تواند در هر خانواده‌ای رخ دهد و معطوف به فرزندانی که والدین آن‌ها طلاق گرفته‌اند نیست. تنها تفاوت آن‌ها این است که والدین باید برای آن‌ها وقت بیشتری بگذارند تا به رشد عادی و طبیعی شخصیت خود برسند چراکه الزاما جدایی والدین مانعی برای پیشرفت فرزندان نیست.

مجری طرح برگزیده مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی توسط آموزش‌و پرورش شهر تهران، ادامه داد: لازم است در این زمینه فرهنگ سازی انجام گیرد تا فشاری بر روی فرزندان با برچسب"بچه طلاق" وارد نشود.

از سوی دیگر اگر فرزندانی که والدین آن‌ها طلاق گرفته‌اند بر روی رشد و پیشرفت و تعالی خود متمرکز شوند می‌توانند برچسب زدایی و انگ زدایی کنند تا اطرافیان با دیدن پیشرفت‌ها تمامیت آن‌ها را ارزیابی کنند.

فرزندان در مراحل نخستین طلاق والدین به انکار و نپذیرفتن شرایط روی می‌آورند، سپس از دست والدین عصبانی می‌شود که چرا از یکدیگر جدا می‌شوند و در پی آشتی دادن والدین و بازگرداندن آن‌ها به زندگی مشترک هستند.

گا‌ها بچه‌ها در این شرایط افسردگی و غم و اندوهی را تجربه می‌کنند که در صورت فائق آمدن بر آن می‌توانند به پذیرش شرایط موجود برسند، در این شرایط حضور مشاور به بچه‌ها کمک می‌کند تا این مراحل را بهتر سپری کنند.

طلاق از جمله رویداد‌هایی است که فشار روانی بالایی را به افراد وارد می‌کند، افکار و احساسات ناخوشایندی را در فرد ایجاد می‌کند و عملکرد زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، طلاق به معنای طغیان علیه شرایطی است که برای افراد غیر قابل تحمل و بعضا آسیب رسان برای خود، همسر سابق و فرزندشان بوده است.

از این رو لازم است افراد بدانند تصمیمی آگاهانه گرفته‌اند، انتخابی کرده‌اند که با آن برای خود، همسر سابق و فرزندشان صلح و آرامشی را پدید آورده‌اند. بسیار مهم است که افراد پس از طلاق بتوانند مجددا احساس ارزشمندی خود را بازیابی کنند و با افزایش عزت نفس خود به روند عادی زندگی بازگردند چراکه با تقویت روحی هرچه بیشتر خود تاثیر مطلوبی بر فرزندان می‌گذارند. همچنین در این روند مطالعه کردن و کمک گرفتن از متخصصین می‌تواند موثر باشد.