ناامیدی در سالمندان چه نشانه هایی دارد و چگونه آن را درمان کنیم؟

یکی از شایع ترین اختلال های دوران سالمندی ، افسردگی و ناامیدی در سالمندان است که متاسفانه به دلیل جدی نگرفتن خود فرد و اطرافیان ، تشدید می شود.

 افسردگی به سبب عمومی بودن به عنوان سرماخوردگی روانی معروف است  که احتمال بروز آن در سالمندان بسیار بیشتر از دیگر گروه های سنتی است.

ناامیدی در  سالمندان به خوبی در تغییر رفتارشان مشهود است مثلا هر گاه به سراغش می روید بیکار نشسته و به گوشه ای خیره شده ، حوصله بیرون رفتن از خانه را ندارد ، کم حرف شده و دیگر مثل قبل شوخی نمی کند ، لذتی از غذا خوردن نمی برد ، با شما درد دل نمی کند.  

سالمندی که دچار ناامیدی در زندگی شده باشد معمولا دچار اضطراب و بی قراری می شود مثلا ممکن است نتواند آرام بنشیدن و دائما دستانش را بفشارد یا بپیچاند.

طرز حرف زدنش آهسته و کند شود یا قبل از پاسخ دادن یا حرکت کردن تاخیر داشته باشد و در پاسخ به سوالات مشخص کاملا ساکت شده و حرف نزند.

علایم ناامیدی و افسردگی در افراد مختلف می تواند متفاوت باشد ولی به طول کلی یک سالمند ناامید میتواند علایم زیر را نشان دهد :

تغییرات خلق و خو 

ناامیدی در سالمندان میتواند همراه با گریه ، حساسیت هیجانی ، ناآرامی ، احساس پوچی ، بی قراری ،خشم و تحریک پذیری ، غم ، اضطراب ، احساس نداشتن محبوبیت یا بی احساسی و بدخلقی همراه باشد. احساس بی ارزش بودن در سالمند باعث می شود که بیشتر خودش را سرزنش کند و دچار احساس گناه شود. 

بی علاقگی 

یکی از مهم ترین علایم ناامیدی در سالمندان لذت نبردن و بی علاقگی نسبت به انجام فعالیت هایی است که قبلا دوست داشته ، مثل کار کردن ، ارتباط با دوستان و مهمانی رفتن و تفریحات و مسافرت یا لذت نبردن از غذا خوردن . 

تغییر زیاد اشتها یا کاهش وزن

سالمندی که دچار ناامیدی شده است از آنجایی که دیگر لذتی از غذا خوردن نمی برد ، میل به خوردن را از دست می دهد و این کاهش اشتها با کاهش شدید وزن همراه است. 

کاهش خواب یا افزایش ساعت های خواب اگر در اثر مصرف داروها نباشد میتواند نشان دهنده ناامیدی در سالمندان باشد . معمولا کم خوابی در سالمندان شایع تر است. 

خستگی مزمن

احساس خستگی یکی از علایم شایع همراه با ناامیدی و افسردگی در سالمندان است که باعث می شود فرد همیشه احساس خستگی کند و خیلی سریع انرژی اش را از دست بدهد. 

فکر به مرگ

احتمال این که افکار تکرار شوند درباره مرگ یا آرزوی مرگ در فرد افزایش پیدا کند یا حتی به خودکشی فکر کند یا در شرایط بدتر دست به خودکشی بزند. 

مهم ترین عامل پیشگیری یا درمان ناامیدی در سالمندان ارتباط آنها با اعضای خانواده و احساس حمایت و محبوبیت از سمت آن ها است. 

اطرافیان نقش بسیار موثری در تشخیص زودهنگام ناامیدی و افسردگی در سالمندان دارند ، هر چه این مشکل سریعتر تشخیص داده شود درمانش راحت تر و سریع تر خواهد بود. 

در مواردی که امکان یا توانایی درمان ناامیدی در سالمند را ندارید بهترین کار مراجعه به روان شناس و بهره گیری از توصیه های تخصصی است.

اطرافیان میتوانند با انجام این توصیه ها به درمان ناامیدی یا تسریع بهبود ناامیدی در سالمندان کمک کنند: 

با او گفتگو کنید

سعی کنید روزانه زمانی را برای صحبت کردن با او اختصاص دهید ، این صحبت کردن در صورتی که حضوری باشد خیلی بهتر است ولی در صورتی که مشغله کاری دارید سعی کنید حداقل هفته ای 3 – 4 بار با او تماس تلفنی یا تصویری بگیرید و حتما ماهی 2 – 3 بار به دیدنش بروید یا او را به خانه خود دعوت کنید و با او گفتگو نمایید. 

ایجاد فضای لذت بخش

زمانی که سالمند در مراحل اولیه ناامیدی قرار گرفته است به سادگی میتوانید با وقت گذراندن با او و ایجاد فضایی لذت بخش این مشکل را حل کنید مثلا برای قدم زدن یا پیک نیک رفتن از او دعوع کنید ، با هم فیلم ببینید یا هر کاری که با توجه به شناختتان به آن علاقه دارد را با هم انجام دهید. 

فعالیت جسمی سالمند او را از نظر روحی شارژ می کند. رفتن به فضای سبز و دل طبیعت  برای تغییر روحیه بسیار مفید است حتی برای تغییر روحیه سالمندانی که روی ویلچر نشسته اند هم تاثیر زیادی دارد. 

توجه کردن به سالمند

توجه ویژه اطرافیان به خوراک و پوشاک سالمندان به آن ها حس محبوبیت را القا می کند و باعث آرامش خیال و خوشحالی آن ها خواهد شد. 

به ورزش صبحگاهی بروید

اگر خانه هایتان نزدیک به هم است برای بهبود روحیه و سلامت جسمی هر دو نفرتان برنامه ای برای ورزش صبحگاهی بگذارید. 

قرارهای دوستانه برایش برنامه ریزی کنید 

سالمندان برای بهبود روحیه نیاز دارند که در برنامه هفتگی خود ساعت هایی را به ارتباط با دوستان یا اقوام داشته باشند. او را تشویق کنید که مهمانی برود و مهمان دعوت کند یا با دوستانش به پارک و پیاده روی، مسافرت و طبیعت گردی برود و زمانی را با آن ها صرف کند. 

آموزش مهارت جدید 

یادگیری مهارت های جدید یا مطالعه مطالب به روز باعث می شود که سالمند احساس مفید بودن داشته باشد و بتواند با شما درباره مطالعات خود گفتگو کند.