شناسایی و ردیابی کارتل های قاچاق عاج فیل در آفریقا
یک مطالعه جدید روی دی‌ان‌ای عاج‌های فیل توقیف شده در آفریقا نشان می‌دهد سه کارتل بزرگ تبهکار در فعالیت‌های قاچاق بخش عمده‌ای از محموله‌های عاج فیل به خارج از این قاره دست دارند.
کارشناسان در این بازرسی‌ها از عاج‌های کشف‌شده و شواهدی مانند سوابق تلفنی افراد، پلاک خودروها، پیشینه مالی مجرمان و اسناد ترانزیتی و ترابری برای بازسازی جغرافیایی عملیات قاچاق در سراسر قاره آفریقا و درک بهتر این‌که چه فرد یا گروهی پشت این جرائم هستند، استفاده کردند.
ساموئل واسر، زیست‌شناس محیطی در دانشگاه واشنگتن و یکی از نویسندگان این مطالعه، می‌گوید امیدوار است این یافته‌ها به مجریان قانون کمک کند تا به جای شکارچیان رده پایین (که به راحتی توسط سازمان‌های مجرم جایگزین می‌شوند)، رؤسای این شبکه‌ها و باندهای قاچاق حیات وحش را هدف قرار دهند.
جمعیت فیل‌های آفریقا به سرعت در حال کاهش است. در یک قرن پیش حدود پنج میلیون فیل روی زمین زیست می‌کردند، این در حالی است که تعداد کل فیل‌ها در آفریقا اکنون حدود ۴۱۵ هزار زنجیر تخمین زده می‌شود و ممنوعیت تجارت بین‌المللی عاج در سال ۱۹۸۹ نیز مانع از این کاهش جمعیت نشده است.
هر ساله بخش عمده‌ای از حدود نیم میلیون کیلوگرم (معادل ۵۰۰ تن) عاج فیل‌های شکار شده در آفریقا سر از آسیا در می‌آورد. در دو دهه گذشته، تمرکز محققان پیدا کردن پاسخ برای این سوالات بوده است که بیشتر این فیل‌ها برای به دست آوردن عاج‌های آنان در کجا شکار می‌شوند، چه کسانی آن را جابجا می‌کنند و قاچاقچیان چه تعداد هستند؟
کارشناسان حیات وحش در دانشگاه واشنگتن آمریکا برای تحقیق خود با مقامات حیات‌وحش در کنیا، سنگاپور، هنگ کنگ، مالزی برای رهگیری محموله‌های عاج تماس گرفته‌اند تا نمونه‌های کوچکی از عاج‌ها را برای تجزیه و تحلیل دی‌ان‌ای در اختیار بگیرند. آنها با بررسی نمونه‌های عاج ۴۳۰۰ زنجیر فیل که از سال ۱۹۹۵ بدین سو به خارج از آفریقا قاچاق شده‌اند دریافتند که یافتن دی‌ان‌ای یکسان در عاج‌های کشف‌شده از دو منطقه مختلف نشان می‌دهد که آنها از یک حیوان هستند و احتمالا توسط یک شبکه شکار غیرقانونی قاچاق شده‌اند.
کارشناسان سپس رویکرد خود برای شناسایی دی‌ان‌ای را به خانواده بزرگتر فیل‌ها (متشکل از فیل‌های خواهر و برادر و همچنین فرزندان آنها) گسترش دادند و دریافتند که تعداد محدودی از گروه‌های تبهکار در جریان قاچاق عاج در آفریقا دست دارند.
از آنجایی که فیل‌های ماده در تمام طول زندگی خود در یک گروه خانوادگی باقی می‌مانند و بیشتر فیل‌های نر خیلی از گله خانواده خود دور نمی‌شوند، محققان تصور می‌کنند که عاج‌های اعضای یک خانواده احتمالا در یک زمان به صورت غیرقانونی شکار شده‌اند.
"جان براون" از بازرسان دفتر تحقیقات امنیت داخلی آمریکا که به مدت ۲۵ سال روی جرائم زیست محیطی کار کرده است می‌گوید: قبلا وقتی یک محموله عاج رهگیری و توقیف می‌شد به دلیل محدود بودنِ محموله، معمولا مقامات موفق نمی شدند که سازمان عامل ارتکاب جرم را شناسایی کنند.
با این حال اکنون پیوندهای ژنتیکی همراه با شواهد دیگر از جمله سوابق تلفن همراه، پلاک ها، اسناد حمل و نقل و صورت های مالی به افراد پلیس کمک می‌کند تا بتوانند سرنخ‌هایی از ارتباط محموله‌های مختلف عاج با هم بیابند.
ماموران تاکنون چندین کانون شکار غیرقانونی از جمله مناطقی در تانزانیا، کنیا، بوتسوانا، گابن و جمهوری کنگو را شناسایی کرده‌اند. عاج‌ها پس از شکار غیرقانونی اغلب به انبارهایی در مکان دیگری منتقل می شوند تا با سایر کالاهای قاچاق در کانتینرهای حمل و نقل مخلوط شوند و سپس به بنادر منتقل می‌شوند.
قاچاقچیانی که عاج را قاچاق می‌کنند، اغلب کالاهای قاچاق دیگر را نیز همراه آنها جابه‌جا می‌کنند. برای مثال یک چهارم فلس‌های پانگولین در محموله‌هایی با عاج منتقل می‌شوند. مقامات پلیس می‌گویند کامپالا در اوگاندا، مومباسا در کنیا و لومه در توگو مراکز قاچاق اصلی در حال حاضر به شمار می‌روند.
در نتیجه تحقیقات ژنتیکی اخیر از عاج‌ها، دو مظنون به دست داشتن در شبکه قاچاق دستگیر شده‌اند.
همچنین نتایج این مطالعات گسترده در نشریه تخصصی «Nature Human Behavior» منتشر شده است.
