وال استریت ژورنال:
عربستان به دنبال جایگزینی چین با آمریکا است
وال‌استریت ژورنال در گزارشی درباره دعوت عربستان سعودی از رهبر چین برای سفر به ریاض، ادعا کرده که این کشور بعد از تیره شدن روابطش با آمریکا، می‌خواهد با استقبالی گرم از «شی» به نوعی نشان دهد که خواهان برقراری روابط استراتژیک نزدیک‌تری با چین است.
وال‌استریت ژورنال در این گزارش، که به قلم استیون کالین و سامر سعید به رشته تحریر درآمده؛ با اشاره به دعوت عربستان سعودی از رهبر چین؛ نوشته که این دعوت علاوه بر این که نشان از تیرگی روابط عربستان با آمریکا دارد، خبر از تغییرات آشکار و نهان اتحادهای سیاسی در خاورمیانه نیز داده- و حکایت از این می‌کند که بعد از اتفاقاتی مانند خروج ناگهانی آمریکا از افغانستان و پس از آن هم حمله روسیه به اوکراین، شرکای منطقه‌ای واشنگتن دیگر اعتمادی به ایالات متحده ندارند و به دنبال برقراری روابط امنیتی و اقتصادی جدیدی هستند.
در ادامه گزارش ضمن اشاره به این که طبق پیش‌بینی ناظران سیاسی انتظار می‌رود که سفر رهبر چین به ریاض در ماه مه، مصادف با پایان ماه رمضان صورت گیرد؛ این نکته به صراحت مورد تاکید قرار گرفته که این سفر اگر عملی شود، اولین سفر خارجی «شی» از زمان شیوع کووید-۱۹ به این سو خواهد بود- که نشان از جایگاه بالای عربستان سعودی در چشم‌انداز استراتژیک چین در خاورمیانه دارد. اهمیتی که در نقطه مقابل، عربستان نیز برای چین قائل است و از نظر اقتصادی، امنیتی و نظامی روی این کشور حساب‌های زیادی باز کرده است.
وال‌استریت ژورنال برای تاکید بیشتر بر اهمیت چین برای عربستان از یک منبع آگاه نقل کرده که ریاض استقبالی گرم از «شی» تدارک دیده- که می‌تواند مشابه استقبالی باشد که در سال ۲۰۱۷ از دونالد ترامپ به عمل آمد و روابط نزدیک دو کشور را در پیش چشم جهانیان به نمایش گذاشت.
وال‌استریت ژورنال در سطور بعدی از قول یکی از مقامات سعودی به «صمیمیت ولیعهد عربستان و رهبر چین» اشاره می‌کند که «ظرفیت و پتانسیل زیادی برای ارتقای روابط دو طرف» به وجود می‌آورد. «رابطه‌ای به مراتب فراتر از موضوعاتی مانند خرید نفت و فروش اسلحه و مسایلی از این دست»- که باید در ترسیم آینده و چشم‌انداز استراتژیک منطقه مورد توجه قرار گیرد.
در ادامه گزارش درباره ارزش و اهمیت دعوت عربستان و سفر رهبر چین می‌خوانیم که وقوع این اتفاق در بحبوحه تغییرات ژئوپولیتیک خاورمیانه حاوی معانی آشکار و نهان بسیاری است.
آن هم در شرایطی که آمریکا تمرکز خود را از خاورمیانه گرفته و بیشتر توجه و منابع خود را روی آسیا گذاشته، و در نقطه مقابل چین و روسیه نیز در حال افزایش و گسترش نفوذ خود در منطقه هستند. در واقع هم‌زمانی این اتفاق با تردید‌هایی که در مورد تداوم حضور امریکا در منطقه، به ویژه پس از خروج شتابزده این کشور از افغانستان ایجاد شده، ذهن ناظران سیاسی را به موضوع جایگزینی چین با آمریکا در چشم‌انداز آینده عربستان معطوف می‌کند.
این تصمیمی است که دیگر شرکای منطقه‌ای امریکا نیز در حال سنجش محاسن و آسیب‌های آن هستند و البته بسیاری از آن‌ها قصد برقراری روابط امنیتی و اقتصادی تازه‌ای دارند. به خصوص که حمله روسیه به اوکراین لزوم تجدیدنظر در اتحادهای سنتی کشورهای خاورمیانه را برجسته‌تر از همیشه به ذهن کشورهای منطقه انداخته است.
اما آیا احتمال جایگزینی چین با آمریکا در چشم‌انداز استراتژیک عربستان سعودی پایه و اساس منطقی دارد، یا صرفاً یک گمانه‌زنی رسانه‌ای است؟! به عقیده نویسندگان گزارش وال‌استریت ژورنال شواهد زیادی در ماه‌های اخیر بر تغییر رفتار عربستان سعودی در مقابل آمریکا گواهی می‌دهند. مثلاً این که عربستان و امارات متحده عربی درخواست آمریکا برای افزایش تولید نفت- برای کنترل قیمت نفت خام- را رد کرده، لابی‌گری‌های آمریکا را نادیده گرفته، و تهاجم روسیه به اوکراین را محکوم نکرده‌اند.
نویسندگان در ادامه گزارش به تاریخ روابط عمیق عربستان با ترامپ پرداخته‌اند. روابطی که در آن دوران به شدت به نفع سعودی‌ها بود و باعث شد نه تنها ترامپ در دعوای ریاض و دوحه طرف عربستان را بگیرد، بلکه در مواردی مانند خروج از توافق هسته‌ای ایران و البته چشم بستن بر قتل فجیع جمال خاشقچی نیز به نفع عربستان سعودی و به طور ویژه ولیعهد محمد بن‌سلمان عمل کند. اما حتی همین روابط گرم هم زمانی که ترامپ پاسخی به حملات موشکی و پهپادی علیه تاسیسات نفتی عربستان در سال ۲۰۱۹ نداد، زیر سوال رفت. چه رسد به حالا که محمد بن‌سلمان روابط تیره و تاری با جو بایدن دارد و بایدن بارها و بارها چه در کارزار تبلیغاتی‌اش و چه بعد از ورود به کاخ سفید با ولیعهد عربستان به مثابه یک یاغی و قانون‌شکن مواجه شده است.
حالا تمام این مسایل کنار هم جمع آمده و عامل نگرانی و تردید عربستان و دیگر شرکای منطقه‌ای امریکا در حوزه خلیج فارس شده- که ده‌ها سال فکر می‌کردند آمریکا در مواقع لزوم از امنیت‌شان دفاع خواهد کرد، اما ناگهان رویاهایشان بر باد رفت.
عربستان، اما، به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت دنیا تعبیر رویاهایش را از چین می‌خواهد که بزرگ‌ترین وارد کننده نفت دنیا و بزرگ‌ترین شریک تجاری سعودی‌ها است. چین هم‌چنین روابط گرمی نیز با جمهوری اسلامی ایران دارد- که رقیب سرسخت عربستان است.
