مصدق با دو بال قدرت در سیاست داخلی و افکار عمومی، صنعت نفت را ملی کرد/ او در عین مبارزه با انگلیس از مذاکره مستقیم پرهیز نکرد

غلامرضا انصاری فعال سیاسی اصلاح طلب، در خصوص اهمیت ملی شدن صنعت نفت توسط مصدق، گفت: کاری که مرحوم مصدق در موضوع ملی شدن نفت انجام داد، این بود که بحث موازنه منفی را در سیاست خارجی به کار برد.

او دیپلماسی فعال که سوداگرانه نبود را در رابطه با کل جهان به کار گرفت و در کنار آن هم، گفت‌وگوی ملی را به عنوان اولویت در نظر گرفت تا کشور بر اثر تعارضات، عقب‌گرد نکرده و فرصت‌های مهم تاریخی از بین نرود.

وی افزود: مصدق به این اصل وفادار و پایبند بود. او در عرصه داخلی، اعتقاد و التزام به گفت‌وگوی ملی داشت و در عرصه دیپلماسی هم رسیدن به منافع حداکثری را در دستور کار خود قرار داده و برای رسیدن به نتیجه نهایی، تلاش و کوشش کرد. طبیعی بود که با توجه به شرایطی که در زمان مرحوم مصدق حاکم بود، حاکمیتی به نام انگلیس که در عرصه‌های سیاسی خاورمیانه به ویژه ایران حضور داشت و قرارداد ظالمانه طولانی مدتی که در زمان رضا شاه برای استخراج و استحصال نفت بسته شده بود، این کار ساده نبود.

انصاری تصریح کرد:‌ مصدق از دو بال سیاست عرصه داخلی و افکار عمومی نهایت بهره را برد. در عرصه قدرت توانست مجلس و در عرصه ملی مردم را با خود همراه کند و سپس با ارائه دیپلماسی فعال توانست ملی شدن صنعت نفت را که یک کار غیرممکن بود، به نتیجه مثبت برساند.

این فعال سیاسی در پاسخ به این سوال که چقدر ضرورت دارد تا کار مصدق در این زمینه را مهم بشماریم، گفت: ملی شدن صنعت نفت، قطعا یک برگ زرین و درخشان در تاریخ سیاسی و اقتصادی معاصر بوده است. ما در عرصه‌های سیاسی داخلی و خارجی نیاز به توتم‌هایی داریم تا بتوانیم آن‌ها را الگوی حرکتی خودمان قرار داده و در بقیه عرصه‌ها سود ببریم.

کاری که در زمان صلح مسلح انجام شد، شرایطی که بعد از جنگ جهانی وجود داشت، موازنه وحشتی که در اکثر نقاط عالم درگیر بود و قدرت‌های آن روز بین‌المللی مانند انگلیس و آمریکا یکه‌تازی خود را در عرصه‌های مختلف بین‌المللی دنبال می‌کردند، کار شایسته‌ای بود و این الگو بستر تعامل سازنده برای منافع ملی را به دنبال خواهد داشت.

وی تصریح کرد:‌ ملی شدن نفت، بستری را ایجاد کرد که اگر تداوم پیدا می‌کرد، می‌توانست دنیای جدیدی را برای کشور ما که مبتنی بر عقلانیت علمی و تکنولوژی بود و از توان بالای حضور مردمی برخوردار شده بود، به وجود آورده و دموکراسی ماندگار را در عرصه داخلی، تعامل سازنده و کاملا پویا را در عرصه بین‌المللی برای کشور به همراه داشته باشد.

انصاری در ادامه گفت: اگر امروز ما حرکتی که در ملی شدن صنعت نفت به رهبری مرحوم مصدق شروع شده بود را، الگوی رفتاری خود قرار دهیم، قطعا می‌تواند در شرایط سیاسی فعلی بسیار کارساز باشد. در حالی که مصدق با انگلیس سرشاخ و در حال مبارزه بود، اما از مذاکره مستقیم پرهیز نکرد و آن را بازی قایم باشک نمی‌دانست.

اما چیزی که امروز در سیاست خارجی و دیپلماسی ما مشخص است، با وجود آنکه رهبری اجازه مذاکره مستقیم با آمریکا را داده، اما دست اندرکاران سیاست خارجی به دنبال واسطه‌هایی هستند که آن واسطه‌ها قطعا، منافع خودشان را بیشتر از منافع ملی ما در نظر می‌گیرند.

وی افزود: امروز می‌بینیم، در طول شش ماه گذشته، علیرغم نهائی شدن برجام در دولت روحانی و عدم اجازه امضاء آن در آن مقطع،  با انتصاب افراد ضعیف و کارنابلد، با واسطه کردن نماینده روسیه در مذاکرات و اتفاقاتی که در عرصه برجام افتاده است، خسارت زیانباری برای کشور به وجود آمده و متاسفانه منافع ملی را تامین نکرده و امروز دست به دامن کشورهای قطر و عمان شدیم.

این فعال سیاسی گفت: چه اشکالی دارد که با دشمن خود به شکل مستقیم مذاکره کنیم؟ شجاعت تنها در عرصه میدان کارایی ندارد. بلکه شجاعت در عرصه دیپلماسی یکی از فاکتورهای اساسی و استراتژیک است.

باید تا جایی که منافع ملی اجازه می‌دهد، با شجاعت و جسارت وارد شد با استفاده از گفت‌وگو و تعامل حداکثر استفاده‌ای که می‌تواند برای ملت داشته باشد، را فراهم کنیم. جهان امروز دنیای گفت‌وگو و تعامل است.

وی در ادامه به تجاوز روسیه به اوکراین اشاره کرد و گفت:‌ در شرایطی که روسیه تجاوزظالمانه‌ای را به یک کشور مستقل آغاز کرده و جنگ خانمان‌سوزی در منطقه شعله‌ور شده، اما از مذاکره ابایی ندارند و به صورت مستقیم با هم مذاکره می‌کنند.

انصاری تصریح کرد: بنابراین با شرایطی که امروز پیش آمده، باید با شجاعت و جسارت، واسطه‌ها را کنار گذاشته، مذاکره مستقیم با آمریکا را آغاز کنیم و بتوانیم در شرایطی که در تجاوز به اوکراین اتفاق افتاده و اروپا به دنبال قطع گاز روسیه که ۴۰ درصد گاز مصرفی اروپا را تامین می‌کند، است، گاز خود را به اروپا صادر کرده و از ارزش افزوده اقتصادی که امروز بر شرایط جنگی حاکم شده است، نهایت استفاده را برای ملت و کشورمان ببریم. قطعاً فردای پایان جنگ روسیه با اوکراین فردای خوبی برای مردم جهان نخواهد بود و کمترین واکنشی که کشورهای جهان برای تداوم وضعیت صلح مسلح و مواجهه با موازنه وحشت در پیش خواهند گرفت، رونق کارخانجات اسلحه سازی درحال رکود غرب را به دنبال خواهد داشت و این تعامل در زمان صلح مسلح را سخت وغیرممکن خواهد نمود. بنابراین از این فرصت طلائی باید نهایت بهره را برای حل مشکلات کشور در دستور کار قرار داد.