طراحی نماد جام جهانی توسط یک ایرانی / تماس امیر قطر با گرافیست ایرانی؛ این طرح را کامل کن!

روز گذشته و همزمان با قرعه کشی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، فیفا از نماد جام جهانی رونمایی کرد که واکنش‌های بسیاری را برانگیخت؛ طرحی که البته بازار شایعات هم درباره آن داغ بود و برخی آن را شبیه به یک روح و عده‌ای دیگر آن را «سفره ماهی در خلیج فارس» دانستند، اما هیچ‌یک از این تفسیر‌ها در مورد «لعیب» درست نبود.

لعیب در زبان عربی به معنای بازیکن فوق ماهر است که همه طرفداران فوتبال را دعوت می‌کند تا به خود به‌عنوان «اکنونِ همه چیز» باور داشته باشند. طراحی این نماد نیز به فرهنگ پوشش لباس قطری‌ها مربوط است که کشور میزبان تلاش می‌کند تا در سال منتهی به جام جهانی، آن را به جهانیان معرفی کند. اما در این بین یک نکته حائز اهمیت برای ایرانی‌ها نیز وجود دارد؛ اینکه یک گرافیست ایرانی، طراح نماد جام جهانی بوده است.

حسین اوجاقی کسی است که نامش از روز گذشته در رسانه‌ها منتشر شده و به‌عنوان طراح نماد جام جهانی معرفی می‌شود. یک دستاورد ویژه برای او که از سال‌ها پیش «کاراکتر دیزاینر» بود، اما حالا برای اولین جام جهانی در غرب آسیا توانسته به موفقیتی ویژه و بزرگ برسد. او در مورد اینکه چگونه جلوتر از سایر طراحان در نقاط مختلف دنیا، توانست این جایگاه را تصاحب کند، توضیح جالبی دارد:

«روال سال‌های گذشته به این شکل بود که خود فیفا این قضیه را برگزار می‌کرد و بر اساس رزومه افراد در لینکدین، یک‌سری را انتخاب می‌کردند. مثلا ۲۰-۳۰ نفر را انتخاب می‌کردند به‌عنوان کاراکتر دیزاینر. در همین راستا دو سال پیش به من پیام دادند و گفتند اگر تمایل داری پروپوزال بفرست. آن‌ها hdni اولیه را فرستادند و گفتند باید از فرهنگ قطر باشد و می‌تواند یک حیوان باشد یا یک پسربچه قطری، اما دست ما را برای طراحی باز گذاشتند.»

او برای طراحی اولیه، یک شاهین را انتخاب کرد که نماد قطر بود و اتفاقا موفق شد به جمع سه طرح برتر برای نماد جام جهانی راه پیدا کند؛ جایی که یک رای‌گیری عمومی بین سه طرح نهایی، مسکات جام جهانی را مشخص می‌کرد. اما اینجا اتفاقی جالب رخ داد و اوجاقی به‌همراه دو طراح دیگر، ایمیلی را از فیفا دریافت کردند مبنی بر اینکه «کشور قطر هیچ‌کدام از سه طرح را نپذیرفت و قصد دارد نماد جام جهانی را خودش طراحی کند و این پروژه همینجا متوقف می‌شود.»

ناامیدی بزرگ برای این طراح ایرانی که تصور می‌‎کرد با شاهین قطری می‌تواند این دستاورد را به ارمغان بیاورد، اما حالا همه چیز برایش متوقف شده بود. متوقف تا اینکه امیر قطر وارد کار شد و نظر خود را در این‌باره داد و اوجاقی ایمیلی جدید را دریافت کرد: «ما یک طرح داریم و می‌خواهیم برای نماد جام جهانی، شما روی آن کار کنید.»

اوجاقی ماجرا را این‌طور توضیح می‌دهد: «من متوجه شدم که آن‌ها فقط یک ایده دارند که امیر قطر آن را داده. او می‌خواست تا از این رویداد استفاده کند و فرهنگ لباس کشورش را نشان بدهد. بعد من در مکاتبات با دفتر امیر قطر متوجه شدم او از طرح شاهین من خوشش آمده، اما ترجیح داده که لباس کشورش (دشداشه) را تبلیغ کند.»

این طراح ایرانی قصد داشت نمادی را بکشد که دست و پا هم داشته باشد، اما طرف قطری اعتقاد داشت که این نماد فقط باید یک حالت روسری داشته باشد. چالش نخست این بود که یک روسری سفید رنگ چگونه می‌تواند تبدیل به نمادی جذاب شود و سپس چگونه می‌تواند حرکت کند و روپایی بزند و احساسات فوتبالی را نشان بدهد؟

نکته دیگر اینکه لباس دشداشه قطری با آنچه در سایر کشور‌های عربی مورد استفاده قرار می‌گیرد، تفاوت‌های جدی دارد؛ از جمله سه گره در قسمت مشکی رنگ بالای آن و به همین خاطر مسئولان کشور قطر دقت زیادی درباره این طراحی را می‌خواستند، اما در نهایت دو ماه پیش حسین اوجاقی طرح نهایی را به فیفا و کمیته برگزاری جام جهانی قطر تحویل داد.

او درباره ارتباط با امیر قطر به‌عنوان رهبر این کشور توضیح می‌دهد: «نکته مهم در مکاتبات، دقت و وسواس بالای او بود. همچنین اینکه به‌شدت طرفدار فوتبال است و تلاش می‌کند تا در این زمینه نقش آفرینی کند هم اهمیت دارد. به‌طور مثال در قسمت پایین طرح من از هنر‌های زنان قطری با حنا استفاده کردم و فیفا تاکید داشت که طرح باید شلوغ‌تر باشد. در نهایت امیر قطر گفت که شلوغی پایین طرح باعث می‌شود تا توجه از خود روسری سفید رنگ برداشته شود. من هم این را به فیفا گفته بودم، اما قبول نکردند و در نهایت وقتی امیر قطر این را گفت، مورد قبول قرار گرفت. برایم جالب بود که تا این حد دقت دارد.»

حسین اوجاقی در پاسخ به این سوال که کسب این دستاورد تا چه حد برایش اهمیت دارد، گفت: «در دنیای بچه‌های طراحی که در ایران هستند، این قضیه خیلی مهم است. مثل کسب یک جایزه اسکار. ته کاری که ما می‌توانیم بکنیم این است که کارمان در این وسعت دیده شود. بعد حساسیت زیادی هم روی کار ما وجود داشت، اما فکر می‌کنم با موفقیت کار را سپری کردیم.»

اگرچه طراحی لعیب به عنوان نماد جام جهانی به پایان رسیده، اما کار این گرافیست ایرانی همچنان ادامه دارد و او در روز‌های آینده استیکر‌های لعیب برای شبکه‌های اجتماعی را در اختیار فیفا و کمیته برگزاری جام جهانی قطر قرار خواهد داد.