موزه نفت‌ سوزها در کرمان بازگشایی موقت شد

بازگشایی موقت این موزه پس از یکسال حرف و حدیث و انتشار خبرهایی مبنی بر احتمال تعطیلی کامل آن درحالی بود که  ۱۲ اسفند سال ۹۹ به‌عنوان پنجمین موزه از مجموعه صنعت نفت در محل باغ و عمارت کنسولگری قدیم انگلیس در محله زریسف شهر کرمان گشایش یافته بود.

این موزه پس از چندماه فعالیت در اوایل سال ۱۴۰۰ تعطیل شد و کادر اداری و ساختار موزه نیز منتقل شدند اما برای فعالیت مجدد موزه، از بهمن ماه سال گذشته با رایزنی‌ها و مکاتبات اداری مسئولان شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی تصمیم بر انتقال مدیریت موزه به منطقه کرمان گرفته شد.

عمارت موزه نفت سوزها یا باغ بیگلربیگی که تاریخی پرفراز و نشیب از عهد صفویه، تا زندیه و قاجاریه و پهلوی را سپری کرده مجدد تعطیل شد و دوران فترت خود را یکبار دیگر آغاز کرد اما همچنان ضرورت نمایش این اثر غنی فرهنگی استان تاریخی کرمان و مطالبه بازگشایی آن بین مردم وجود داشت تا اینکه یکشنبه شب(۲۸ فروردین ۱۴۰۱) میزبان مددجویان کمیته امداد امام خمینی(ره) بود تا پیش زمینه ای باشد برای بازگشایی دایمی موزه.

بازگشایی این موزه و حرف و حدیث ها درباره ماهیت و تعطیلی آن درحالی است که بسیاری از کارشناسان بااشاره به ساختمان محل موزه که محل کنسولگری انگلیس در گذشته بوده، تاکید بسیار دارند که مهمتر از نمایش چند چراغ نفت سوز، نمایش اسناد تاریخی حضور انگلیس در این خطه و به دنبال آن، روایت این تاریخ است؛ برخی نیز خواهان بهره برداری تلفیقی آن شده اند یعنی این محل هم به عنوان محل سابق کنسولگری انگلیس کارکرد و معرفی داشته باشد و هم موزه چراغ نفتی ها. 

قدمت موزه نفت‌سوزها کرمان

درباره قدمت این عمارت در منابع تاریخی قید شده که توسط گنجعلی خان حاکم کرمان در عصر صفویه از مزرعه به عمارتی دیدنی تبدیل شد و عمارت معروف به باغ بیگلربیگی پس از این تاریخ همچنان قصری ماندگار، مجلل و محل جلوس حاکمان کرمان در دوره زندیه تلقی می‌شد که بعدها در سال ۱۸۹۴ میلادی به کنسولگری انگلیس در کرمان تبدیل شد.

در طول فعالیت کنسولگری انگلیس در کرمان، این مرکز سال ها مقر ماموران انگلیس در شرق ایران و از جمله مقر فرماندهی پلیس جنوب ایران بود و آنطور که اعلام می شود هزاران سند باارزش نیز از این دوران و فعالیت های ماموران انگلیسی در آن تهیه شده است.

پس از ملی شدن صنعت نفت، این عمارت در اختیار شرکت ملی نفت و سپس شرکت پخش فرآورده های نفتی منطقه کرمان قرار می گیرد و از منازل مسکونی حاشیه آن با قدمت دهه های گذشته برای کاربری مسکونی بهره برداری شد؛ برخی خبرهای تایید نشده نیز مبنی بر ساخت منازل مسکونی در این محل حکایت دارد.

یکی از کارشناسان و راهنمایان موزه نفت سوزهای کرمان گفت: عمارت موزه نفت سوزهای کرمان تا اواخر عصر صفویه مزرعه بوده و گنجعلی خان حاکم کرمان از این دوره، این مکان را با ساخت یک عمارت غنی فرهنگی به باغ عمارت تبدیل می‌کند.

علی حسنعلی افزود: حاکمان پس از گنجعلی خان، قاجار، زندیه و پهلوی در این مکان مستقر شدند و حاکم کرمان در این مکان با دریافت حکمی از سوی شاهان، به سلطنت ایالت کرمان می‌رسیدند.

اما این بنای ارزشمند تاریخی به مرور زمان تخریب و متروکه به طوری که بخش هایی از آن به آغل گوسفند بدل شده بود که سال ۹۴ پس از بازدید ناگهانی علیرضا رزم‌حسینی استاندار وقت کرمان و مشاهده وضعیت تاسف بار آن، روند بازسازی و مرمت آن آغاز شد.

سرانجام این محل به عنوان موزه نفت‌سوزها در اسفند ۱۳۹۹ همراه با خبرهای خوشحال کننده ای از تعیین تکلیف این مجموعه و نیز مختصات کم نظیر آن موزه منتشر شد؛ درواقع شعله روشن‌شده چراغ نفتی ها در این عمارت تاریخی دوام نداشت زیرا اوایل سال ۱۴۰۰ به علت آنچه شرایط کرونایی خوانده شد به تعطیلی انجامید و کار به جایی رسید که خبرهایی از انتقال موزه و تعطیلی کامل آن انتشار یافت.

انتشار این خبرها سبب راه‌اندازی کارزارهای رسانه ای برای نجات این موزه شده بود و پای دوستداران میراث فرهنگی و رسانه‌ها نیز به ماجرای بازگشایی موزه گشوده شد.

مطالبه مردم در بازگشایی دایمی موزه

یکی از بازدید کنندگان موزه گفت: موزه نفت‌سوزهای کرمان بسیار خوب با آثار بسیار غنی است و از ما دعوت شد که برای بازدید بیاییم؛ امروز خوشحالم که توانستم بخشی از تاریخ را در آیینه موزه ببینم.

مریم حسنی زاده با بیان اینکه بعضی از آثار موزه در گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفته ‌و مردم کرمان با آنها خاطره دارند افزود: نمایش این آثار حس آرامش و نوستالوژیک برای ما دارد.

یکی دیگر از بازدیدکنندگان که بانوی جوانی بود نیز با مطالبه از مسئولان در خصوص بازگشایی دایمی موزه نفت سوزهای کرمان گفت: نفت سوزها گوشه ای از تاریخ این مرز و بوم هستند و ما نسل جوان علاقه مندیم با گذشتگان خود و آثار به جای مانده از آنان بیشتر آشنا شویم که امیدوارم این موزه پس از بازگشایی دایمی، گسترش هم یابد.

موزه در روزهای آینده بازگشایی می‌شود

مدیر موزه نفت سوزهای کرمان گفت: موزه نفت سوزهای کرمان پس از ماه‌ها تعطیلی، طی روزهای آینده به صورت دایمی بازگشایی می‌شود که مقدمات آن در حال فراهم شدن است.

محسن اسماعیلی، افزود: مقرر شد کارشناسان میراث فرهنگی استان کرمان طی هفته جاری از موزه نفت سوزهای کرمان بازدیدی به عمل آورند که راهکار و برنامه‌ای برای نحوه نمایش آثار فرهنگی این موزه ارائه کنند.

وی اظهارداشت: میراث فرهنگی همچنین در خصوص چگونگی نحوه بازگشایی موزه و جذب نیروی کادر وعده هایی به ما داده و در هفته جاری نظر کلی خود را ارائه می‌کند.

مدیر موزه نفت سوزهای کرمان گفت: موزه نفت سوزهای کرمان امشب به صورت موردی برای بازدید مددجویان و دانشجویان تحت حمایت کمیته امداد امام خمینی(ره) به مناسبت ولادت امام حسن مجتبی(ع) و روز تکریم خیران بازگشایی شد.

وی ادامه داد: شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منطقه کرمان از درخواست هر اداره دولتی، بخش خصوصی و هر نهادی برای بازدید از موزه استقبال می‌کند.

این مسئول یادآور شد: کادر اداری موزه در حال تکمیل است و وضعیت موزه داران آن هم در شرایط فعلی در حال تعیین تکلیف شدن است؛ لذا در صورتی که موزه دار داشته باشیم این موزه را به صورت دایمی بازگشایی می‌کنیم.

اسماعیلی افزود: روند استخدام کادر موزه نفت سوزهای کرمان از سه ماه گذشته آغاز و وعده هایی در این خصوص به ما داده شده که طی روزهای آینده وضعیت کلی نیروها هم مشخص می‌شود.

روند استخدام کادر موزه از زبان موزه‌داران 

همچنین یکی از موزه داران موزه نفت سوزهای کرمان به خبرنگار ایرنا گفت: از ابتدای فعالیت موزه در اینجا مشغول به کار شدم اما پس از تعطیلی موزه تاکنون وضعیت استخدامی ما هنوز مشخص نیست و حتی قرارداد نداریم.

وی ادامه داد: امیدوارم روند استخدامی کادر موزه که آغاز شده با سرعت بیشتری طی شود تا مردم کرمان نیز همچنان بتوانند به دیدن این اثر فاخر فرهنگی بیایند و از آن بهره مند شوند.

این بنا اواخر سال ۹۹ به عنوان موزه نفت سوزها به شماره ۳۱۷۸۵ در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسید که علاوه بر آثار و اسناد مربوط به شرکت نفت، صدها شیء نفت‌سوز که از سراسر کشور جمع شده بود در عمارت مرکزی آن نگهداری می شود.