آیا پیوند عضو از خوک به انسان جواب می‌دهد؟
اخیرا نخستین پیوند قلب خوک به انسان که ناموفق هم بود، بسیار خبرساز شد. در این گزارش به توضیح خطراتی می‌پردازیم که بر سر راه پیوند اعضا به خصوص پیوند قلب وجود دارد.
اگر به پیشرفت‌های فناوری پزشکی یا حوزه پیوند اعضا علاقه‌مند هستید، به احتمال زیاد در مورد پیوند خوک به انسان شنیده‌اید. اما برای کسانی که ناآشنا هستند باید گفت که محققان در سال‌های اخیر آزمایش‌هایی را روی پیوند اعضا از خوک‌های اصلاح‌شده ژنتیکی به انسان انجام داده‌اند تا با کمبود شدید اعضای انسانی که اهدا می‌شود، مقابله کنند.
علاوه بر بیماری که اخیراً دو ماه پس از پیوند قلب خوک در ابتدای سال جاری فوت کرد، به دو بیمار دیگر نیز کلیه خوک پیوند زده شده است.
بر اساس گزارشی که در مجله "نیچر"(Nature) منتشر شده است، برخلاف این واقعیت که به نظر می‌رسد کلیه خوک‌هایی که از نظر ژنتیکی برای داشتن سیستم ایمنی شبیه به انسان اصلاح شده بودند، به خوبی کار می‌کنند، برخی از دانشمندان هنوز در مورد کارایی آنها بحث دارند.
فرآیند آزمایش
اندام خوک قبل از آزمایش بر روی انسان، به دیگر پستانداران پیوند زده شده است. به عنوان مثال، یک میمون بابون بیش از دو سال با قلب یک خوک اصلاح شده ژنتیکی زندگی کرد. با این حال، همانطور که واضح است، تفاوت‌های اساسی بین بابون‌ها و انسان‌ها وجود دارد.
اول از همه، سیستم ایمنی و متابولیک بابون‌ها با انسان‌ها متفاوت است. سپس اینکه به گفته "رابرت مونتگومری" جراح پیوند اعضا در دانشگاه نیویورک(NYU) که این آزمایش‌ها را نیز هدایت می‌کند، برخی از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی خاص که در پیوند اعضای انسان استفاده شده‌اند، در پستانداران غیرانسان کار نمی‌کنند.
آزمایش‌های پیوند در سپتامبر و نوامبر ۲۰۲۱ انجام شد و سپس "مونتگومری" و تیمش از خوک‌هایی استفاده کردند که از نظر ژنتیکی اصلاح شده بودند و فاقد ژنی به نام "آلفا-۱،۳-گالاکتوزیل ترانسفراز"(αGal) بودند که سیستم ایمنی بدن انسان را تحریک می‌کند و منجر به رد پیوندهای خارجی می‌شود.
محققان همچنین یک غده تیموس خوک را که با تولید سلول‌های ایمنی به بدن کمک می‌کند تا اندام‌های خارجی را بپذیرد، با هر کلیه پیوند زدند.
سپس محققان این کلیه‌های پیوند زده شده با غده تیموس را روی دو نفر آزمایش کردند تا هم عملکرد کلیه‌ها و هم واکنش سیستم ایمنی بدن انسان به این اندام‌های پیوندی را بررسی کنند.
خطرات واکنش ایمنی بعدی
بر اساس مقاله‌ای که در تاریخ ۱۹ مه در مجله پزشکی New England منتشر شد، محققان اظهار داشتند که بیماران هیچ واکنش ایمونولوژیک حاد به اندام‌ها نشان نداده‌اند. اگرچه "مونتگومری" این موضوع را «بسیار اطمینان‌بخش» می‌داند، اما او همچنین معتقد است که اگر بیماران ماه‌ها تحت نظارت قرار می‌گرفتند، ممکن بود یک پاسخ ایمنی ایجاد شود.
اگرچه تیم تحقیقاتی درباره آزمایش‌های خود مثبت صحبت می‌کنند، اما برخی از محققان هنوز در مورد واکنش‌های احتمالی که ممکن است بعداً ایجاد شود، تردید دارند و نگران هستند.
"پیج پورت" جراح پیوند اعضا در دانشگاه آلاباما در بیرمنگام و تیمش مطالعه دیگری را انجام داده‌اند. آنها هر دو کلیه‌ی یک فرد مرده را خارج کردند تا آزمایش کنند که آیا آنتی‌بادی‌های بیمار به کلیه‌های خوک حمله می‌کند یا خیر و آنها را به مدت ۷۴ ساعت تحت نظر گرفتند. مشابه با آزمایش تیم "مونتوگومری"، نتایجی که تیم "پورت" به دست آورد، واکنش ایمنی کمی نسبت به اندام‌های پیوندی نشان داد.
با این حال، کلیه‌های خوک هنگام تولید ادرار، کراتینین را پالایش نکردند که ممکن است نشان دهد که این اندام‌ها به درستی کار نمی‌کنند. با این حال، واقعیتی وجود دارد که باید در نظر گرفت، اینکه بیمار به مدت پنج روز مرده بوده است. بنابراین "پورت" مشکوک است که فرآیندهای متابولیک بیمار ممکن است خاموش شده باشند.
"پورت" ادعا می‌کند که تیم او کلیه خوک را به چندین نفر دیگر که مرگ مغزی آنها تایید شده پیوند زده است و نتایج مطالعه آنها به زودی منتشر خواهد شد.
از سوی دیگر، "دیوید کوپر" جراح پیوند در بیمارستان عمومی ماساچوست در بوستون با این سوال که آیا سیستم ایمنی بدن انسان ماه‌ها بعد به عضو حمله می‌کند و آیا این عضو به عملکرد خود ادامه می‌دهد یا خیر، شک خود را ابراز می‌کند. وی می‌گوید: من شخصاً فکر نمی‌کنم که از انجام مطالعات بر روی بیماران مرگ مغزی داده‌های قطعی به دست آوریم.
در هر حال گذر زمان نشان خواهد داد که آیا پیوند از حیوان به انسان ایمن خواهد بود یا خیر. در حالی که به نظر می‌رسد اختلافات در مورد این موضوع در دنیای علم همچنان پابرجا باشد، از سوی دیگر، این شک‌ها و شبهات برخی از خطرات مهم را که ممکن است در آینده منجر به عوارض شدید و مرگ بیماران شود روشن می‌کند و باید جدی گرفته شود.
