آشنایی با جزیره سقطرا، جواهر دریای عرب

جزایر سُقُطرا یا سُکوترا ( به انگلیسی: Socotra ) که به عربی سقطری نوشته می شود. مجمع الجزایری متعلق به کشور یمن است که در شرق اقیانوس هند و بین دو قاره آسیا و آفریقا در دهانه خلیج عدن واقع شده است. 

مجمع الجزایر سقطری شامل 4 جزیره اصلی به نام جزیره مرجانی سقطرا ، عبدالکوی ، سمهه و درسه و تعدادی جزایر کوچکتر  است که در مجموع وسعت این جزایر 3625  کیلومتر مربع و فاصله جزایر تا یمن 340 کیلومتر و تا سومالی 250 کیلومتر است. 

جزیره سهمه و جزیره رسه به جزایر برادر معروف هستند. 

جزیره سقطری  تاریخچه ای طولانی و جایگاهی موثر در مبادلات تجاری امپراطوری های شرق و غرب داشته است ولی تا سال 2008 که برنامه بین  المللی میراث طبیعی یونسکو ، گونه های حیوانی و گیاهی این  جزیره را در  لیست خود قرار داد، شناخته شده نبود.

مجمع الجزایر سقطری

ریشه نامگذاری جزیره سقطرا

برای نام جزیره دو نظریه مختلف وجود دارد:

1 – نام سوکوترا ممکن است از واژه سانسکریت دویپا ساخادراوا و معنی جزیره شادکامی گرفته شده باشد. 

2 – نام جزیره از دو واژه عربی " سوق " به معنی بازار و " قوطرا " به معنی شیره کندر آمده  است. 

تاریخچه جزیره سقطری

تاریخچه جزیره سقطرا

نام این جزیزه در کتاب مقدرس انجیل آوردهشده است و سالها پیش دین مردم این سرزمین مسیحیت نسطوری بود و در قرن 16 به دین اسلام تغییر پیدا کرد. 

در دوران قدیم مردم برای عبور از آفریقا از جزیره سقطرا عبور می کرند. 

ارسطو زمانی که به این جزیره وارد شد به اسکندر مقدونی نامه نوشت و خواست تعدادی از یونانیان را به این جزیره بفرستد تا بتوانند صمغ درختان بومی جزیره که به نام خون سیاوشان معروف است را جمع آوری کنند. صَبِر یا خون سیاوشان ، صمع درختی کمیاب است که فقط در این جزایر رشد می کند و برای داروی مسهل مورد استفاده قرار میگیرد. 

تعدای از یونانیان که با کشتی به این جزیره آمدند ، برای همیشه در همانجا ساکن شدند. 

در دوران تسلط روم بر مصر و دریای سرخ ، قابسل رومی تا دوره اسلامی در جزایر سقطری ساکن بودن و از تجارت صمغ درختان ، سود خوبی می گرفتند.

در سال 1507 ، آلبوکرک دریاسالار پرتغالی در این جزایر حکومت می کرد. 

در سال 1511 سلطان مهره این جزایر را تصاحب کرد.

در سال 1886 تحت حکومت بریتانیا قرار گرفت و از این جزایر به عنوان مقر دریایی استفاده می شد. در این دوران جزیره چندین بار میان حکومت های جهانی و منطقه ای مانند پرتغال ، فرانسه ، انگلیس ، عمان ، جیبوتی ، یمن و غیره ، مورد نزاع بوده  است. 

و در نهایت بعد از شورش ضد استعماری مردم یمن بر ضد انگلیس ، حکومت جزایر به یمن جنوبی واگذار گردید. 

جزیره سقطری از نظر موقعیت ژئوپولتیک بسیار حساس است و انگلیسی حتی بعد از تاسیس کانال سوئز به دنبال تسلط بر این منطقه بود.

در سالهای پیش ، حکومت کشورهای مختلف که به دنبال ایجاد مقری در محدوده شاخ آفریقا بودند می کوشیدند که جای خود را در این سرزمین محکم تر کنند. 

رقابت میان سومالی ، اریتره ، عربستان ، قطر ، هند و امارات متحده عربی بر سر این جزیره شدید است که البته در حال حاضر امارات روابط نزدیک تری با این جزایر دارد. 

اهمیت جزیره سقطرا

این جزیره به نام جواهر دریای عرب معروف شده است. 

این جزیره در جنوب کشور یمن در منطقه ای راهبردی قرار گرفته است .

این جزیره هم بر دریای سرخ و هم بر خلیج فارس و هم شاخ آفریقا تسلط دارد و به طور کلی لاین های بین المللی دریانوردی و انتقال نفت از کنار این جزیره می گذرد. 

تنوع زیستی جزیره سقطری

تنوع زیستی جزیره سقطری

تنوع زیستی این جزیره بسیار زیاد است.

از زیبایی های این جزیره میتوان به مناظر فوق العاده طبیعی ، ساحل رویایی ، شن زار هار سفید مرواریدی ، غارهای آتش فشانی ، آب های بلوری و صخره های مرجانی نام بود.

طبیعت ناب و دست نخورده شگفت انگیز این جزیره که دور از تمام قاره ها قرار گرفته است به شما این حس را القا می کند که به سیاره ای ناشناخته پا گذاشته اید.

50 هزار نفر ساکن این جزیره هستند که گویش مخصوص به خود را دارند که فقط در این منطقه مورد استفاده قرار می  گیرد. 

ساکنین جزیره اغلب اعراب جنوب هستند و بقیه متعلق به سومالی و هندوستان می باشند و همچنان ظاهرشان مانند میلیونها سال قبل است. 

حدود 120 نوع پرنده در جزیره سقطرا شنناسایی شدهاند ، تنوع پرندگان  جزیره به قدری زیاد و زیباست  که میتواند مدت ها شما را مشغول تماشای خودش کند.  این پرندگان روی دختان لانه دارند و کنار شما ، روی ساحل و اطراف غارها و دره ها پرواز میکنند. 

5 نوع پرنده ای که در این سرزمین کشف شده اند در هیچ کجای دیگر دنیا وجود ندارند از جمله : چکاوک سقطری ، کیستیکولا ، گنجشک سقطری ، سار سقطری ، سوکوترا بانتینگ ، 90 درصد خزندگان و نرم تنان جزیره در هیچ جای دیگر زمین نیستند.

در این جزایر 253  گونه مرجان ، 730 گونه ماهی ساحلی و 300 گونه خرچنگ و میگو زندگی میکنند به همین دلیل غواصان زیادی برای تماشای جانداران زیر دریا به این جزیره سفر میکند. 

درختان جزیره سقطری

درختان جزیره سقطری

در این جزیره بیش از 500 نوع گیاه و 290 گونه پرنده زندگی میکنند. 

شگفت انگیز ترین درخت جزیره ، درختی است که به نام " خون اژدها " یا " خون دو برادر "  شناخته می شود.  این درخت بسیار کمیاب است و شیره سرخ رنگ آن مثل خون است و هنگامی که تنه درخت قطع می شود ، جاری میگردد. 

از شیره این درخت برای تهیه دارو استفاده می شود.

درخت معروف و عجیب دیگری که فقط در این جزیره می  روید " درخت خیار " است.