علت ترکیدن لاستیک هواپیمای مسافربری اعلام شد
سازمان هواپیمایی کشوری با انتشار تصاویری مستند، از کیفیت نامناسب بخش هایی از باند فرودگاه مشهد خبرداد.
حواشی باند فرودگاه مشهد تمامی ندارد. بعد از وقوع حوادث متعدد ترکیدگی لاستیک هواپیماها در فرودگاه شهید هاشمی نژاد و ضد و نقیض های سازمان هواپیمایی کشور و شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران درباره نواقص احتمالی باند این فرودگاه، حالا دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری در گزارش نهایی بررسی حادثه ترکیدگی لاستیک و صدمه به موتور هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی تابان در فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد که به تازگی منتشر کرده، با انتشار تصاویری مستند از وضعیت باند فرودگاه، اعلام کرده که «کیفیت نقاشی ابتدای باند اصلی این فرودگاه نامناسب بوده و روی سطح باند نیز فرورفتگی‌هایی موجود است.»
مهر تایید سازمان هواپیمایی بر نواقص باند فرودگاه مشهد
در گزارش دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری درباره این حادثه آمده است: «در ساعت 20:35 به وقت محلی، روز چهارشنبه مورخ 1401.4.22 هواپیمای بوئینگ MD88 شرکت هواپیمایی تابان با شماره پرواز 6228 از مبدأ اصفهان در فرودگاه مشهد فرود آمده و مسافران آن تخلیه شده و سپس مسافران بعدی هواپیما به مقصد شهر نجف اشرف سوار هواپیما شده‌اند.
مجدد در ساعت 21:20 به وقت محلی، هواپیما با شماره پرواز 7263 از مبدأ فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد به مقصد فرودگاه نجف با 9 خدمه پروازی و 163 مسافر (شامل دو مکانیک پرواز) در پارکینگ فرودگاه، موتور را روشن کرده و برای انجام پرواز به باند 13 چپ فرودگاه هدایت شده و در ساعت 21:27 شروع به خزش برای پرواز کرده است.
هنگام اقدام خلبان برای برخاستن از باند، ناگهان لاستیک چرخ شماره یک ارابه فرود اصلی چپ هواپیما دچار مشکل و قطعاتی ازآن جدا شده و وارد محفظه ورود هوای موتور شماره یک شده که ناگهان باعث ایراد در تیغه های فن جلو و کمپرسور موتور و در نهایت افزایش دمای موتور (595 درجه سانتی‌گراد) و شرایط واماندگی آن به همراه صدای مهیب شده است. براساس دستورالعمل عملیاتی، خلبان به برخاستن هواپیما ادامه داده و پس از اوج گیری و کنترل هواپیما، از قدرت موتور مذکور کاسته و موضوع را به فرودگاه مشهد اطلاع داده است که فرودگاه مشهد نیز پیدا شدن قطعاتی از لاستیک روی باند را به اطلاع خلبان رسانده است.»
سازمان هواپیمایی کشوری در بخش اطلاعات بهره برداری فرودگاه مشهد نیز با انتشار تصاویری نوشته است: «فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد توسط شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران بهره برداری می‌شود. این فرودگاه یکی از پررفت وآمدترین فرودگاه های کشور است که ارائه خدمت به پروازهای داخلی و خارجی را انجام می‌دهد. این فرودگاه دارای دو باند پرواز در راستای 31-13 چپ و راست است که سامانه ILS برای باند L-31R13 فراهم است که باند اصلی و غالب فرودگاه مشهد فرض می شود.
به دلیل نزدیکی باند R-31L13 به ساختمان‌های فرودگاه و همچنین موانع پروازی شهری، وزن برخاستن هواپیماها محدود می شود و به همین دلایل از این باند اغلب استفاده نمی‌شود. فرودگاه دارای ارتفاع بالایی ازسطح دریاست و در هوای گرم هواپیماها در آن محدودیت راندمان دارند. پروازها به‌دلیل موانع موجود در آستانه خروجی باند 31 و ظرفیت کامل مسافران به‌طور معمول تمایل دارند از باند 13 چپ به پرواز درآیند. در یک تحقیق به عمل آمده مشخص شد، در صورت استفاده یک پرواز از باند 13 چپ، حدود دو تن میزان وزن تجاری هواپیما (مسافر و بار) در شرایط مشابه بیشتر بوده که حدود 20 نفر ظرفیت مجاز حمل مسافر هواپیماست.
بیشترین حوادث ترکیدگی چرخ ها در باند اصلی و هنگام برخاستن به وقوع پیوسته که مورد دقت دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان بوده است. گزارش‌های بررسی دفتر حوادث سازمان هواپیمایی نشان می‌دهد کیفیت نقاشی ابتدای باند اصلی مناسب نبوده و علاوه بر تولید FOD، ناهم‌سطحی نیز به وجود آورده که چرخ‌های هواپیماها در وزن و سرعت زیاد دچار مشکل می شوند. علاوه بر این، روی سطح باند نیز فرورفتگی هایی موجود است. این مخاطره به هنگام دوران چرخ‌های سنگین می تواند منجر به صدمه اندک به ساختار لاستیک شود که ممکن است در دور بالا دچار ترکیدگی شود.»
در بخشی از تحلیل عملیاتی پرواز نیز آمده است: «هواپیما با 163 مسافر و 9 خدمه پروازی (172 نفر سرنشین) آماده پرواز از مشهد به نجف شده تا پس از تخلیه مسافران در فرودگاه نجف مجدد مسافرگیری و به سمت فرودگاه امام خمینی(ره) تهران پرواز کند. با توجه به قیمت سوخت بالا در کشور عراق، واحد عملیات شرکت تابان مسیر پرواز و نحوه بارگیری هواپیما را طوری برنامه ریزی کرده تا ضمن رعایت وزن مجاز برخاستن، سوخت نیز به همراه ببرد تا در فرودگاه نجف سوخت‌گیری انجام نشود یا کمترین سوخت را دریافت کند.
این کار غیرمجاز نیست ولی قدرت استفاده از موتورها حداکثر خواهد بود. براساس برگه توزین هواپیما، کارت پرواز و جداول راندمان هواپیما بیشترین وزن مجاز برای هواپیما با توجه به دما وشرایط زمان وقوع حادثه 149 هزار و 700 پوند بوده که خلبان با سوخت گیری وزن هواپیما را به 149 هزار و 647 پوند رسانده که در محدوده مجاز است.
خلبان با انجام بازرسی قبل از پرواز، به چرخ ها و لاستیک های هواپیما توجه کرده و نکته خاصی را روی آن ها مشاهده نکرده است.
خلبان برای پرواز باند 31 را انتخاب نکرده و علاوه بر برنامه عملیات برای برخاستن از باند 13 راست، از باند 13 چپ (با شرایط باد پشت) شروع به پرواز کرده است. البته هواپیما توانایی پرواز در شرایط باد پشت مذکور را داشته و پرواز در این حالت مجاز است ولی محدودیت پرواز بیشتر است.»
اعلام نهایی علت وقوع حادثه توسط دفتر بررسی سوانح
دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری همچنین در گزارش خود، علت نهایی وقوع حادثه برای این هواپیما در فرودگاه مشهد را این چنین اعلام کرده است: براساس مستندات ارائه شده از جمله گزارش ایمنی و FDM شرکت هواپیمایی تابان، اطلاعات تعمیر و نگهداری چرخ هواپیما و بررسی های عملیاتی به عمل آمده نتایج زیر حاصل شد: احتمال فرسودگی سطح رویی لاستیک باتوجه به کارکرد 163 سیکلی آن وجود داشته که شرایط عملیاتی پرواز و محیطی باند فرودگاه باعث کنده شدن قسمتی از لایه روی لاستیک شده و با توجه به قدرت مکش موتور هواپیما، به داخل کمپرسور رفته و خسارت به آن وارد کرده است. واماندگی موتور و گسترش عیب در بخش چرخش قطعات گردنده محیط سرد آن بر اثر ورود شیء خارجی به ورودی موتور (FOD) ایجاد شده از لاستیک هواپیما بوده است.
باند فرودگاه در انتظار رفع نقص
به هرحال با وجود همه ضد و نقیض ها و تایید و تکذیب ها، اداره کل فرودگاه های استان اعلام کرده که عملیات به سازی و رفع نواقص باند فرودگاه مشهد انجام خواهد شد.
روابط عمومی اداره کل فرودگاه های استان در این زمینه اعلام کرده که «با این که قطعا این باند از نظر استاندارد یکی از بهترین باندهای فرودگاهی کشور است اما برای آرامش مردم این کار انجام می شود.» حال باید منتظر ماند و بررسی کرد که آیا با اتمام عملیات به سازی باند فرودگاه مشهد، باز هم شاهد چنین حوادثی در این فرودگاه خواهیم بود یا خیر؟
