سرگذشت عجیب و غریب روبیکا :از ابطال مجوز تا جایگزینی اینستاگرام!

سرنوشت عجیب و غریب روبیکا!

نام روبیکا و البته مجموعه توسکا ، اولین بار در اواسط دهه 90 و بر سر ماجراهای ارزش افزوده بر سر زبان ها افتاد. زمانی که روبیکا در تعامل با صدا و سیما داشت تبلیغات گسترده ای می کرد اما مشکل وجوهات شرعی ایجاد شده بر سر ارزش افزوده ، این پروژه را به چالش انداخت. با این وجود دو اپراتور اصلی که بیش از 80 درصد مالکیت روبیکا را در اختیار دارند ، در دوره های بعد هم همچنان از این سوپر اپلیکیشن که توانسته به گفته خودشان بیشترین کاربر ایرانی را داشته باشد ، حفظ کنند. توسعه روبینو به عنوان اینستاگرام ایرانی از سال 1398 به برنامه های شان اقزوده شد و حتی محمد جواد آذری جهرمی به عنوان وزیر ارتباطات وقت به این اینستاگرام ایرانی پیوست و برایش متنی نوشت و ابراز امیدواری کرد که جهانی شود. این اپلیکیشن که به حالت اپن سورس و با مهندسی معکوس از شیوه های مرسوم در تلگرام برای پیام رسانش استفاده می کند ، با روبینو حسابی جنجالی شد.

صفحاتی که در قرارداد اسپانسرینگ با استقلال و پرسپولیس برای ساخته شدن پیچ های شخصی بازیکنان شاخص این تیم ها ساخته شده بودند را بازیکنان تکذیب کردند و کمی بعد مشخص شد تعداد صفحات زیاد دیگری به نام اشخاص دیگری از سیاسیون و حتی اپوزیسیون هم در این شبکه ساخته شده و از میان سلبریتی ها تعدادی از پیج ها تیک آبی داشتند اما مالکان شان آنها را تکذیب کردند.

ابطال پروانه فعالیت!

عدم رعایت حقوق شخصی کاربران ، این چالش سال 1400 روبیکا با ساترا و پلیس فتا بود. سرهنگ رامین پاشایی مدیر روابط عمومی پلیس فتا سال قبل از تشکیل پرونده برای روبیکا به این جرم داده بود: «مستند بر رصدهای صورت گرفته و گزارشات متعدد مردمی به پلیس فتا از سوی کاربران عادی و تعداد زیادی از چهره‌های مطرح شده هنری و ورزشی مبنی بر «استفاده غیر مجاز از اطلاعات شخصی کاربران و ایجاد حساب کاربری بدون اطلاع و اجازه افراد» کلیه موارد و تخلفات مربوطه هم اکنون در کارگروه ویژه و تخصصی پلیس فتا مطرح شده است؛ در این رابطه، ضمن استخراج ادله دیجیتال مرتبط با تخلفات صورت گرفته مراتب در حال پیگیری است و نتیجه اقدامات متعاقباً اعلام خواهد شد.»

و جالب تر اینکه مدیر روابط عمومی وقت ساترا ، علی سعد از ابطال پرونده روبیکا به دلیل نقض حقوق شخصی افراد خبر داده بود. این بخش را از دل گزارش ایمنا درباره ساترا بخوانید:

علی سعد، معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر) در توئیتر نوشت: از بهمن ماه ۹۹ پیگیری پرونده تضییع حقوق کاربران در روبیکا را شروع کردیم و با طیف وسیعی از تخلفات روبرو شده‌ایم. تخلفات ترافیکی و درآمدهای غیرقانونی، فعالیت بدون مجوز، نقض قوانین رقابت، گزارش‌های اخیر مبنی بر استفاده غیرمجاز از اطلاعات شخصی کاربران و… ضرورت اصلاح را بیش از پیش روشن می‌کند.

ساترا با ابطال مجوز سرویس صورت و تصویر سوپر اپلیکیشن روبیکا و منع پخش تبلیغات بازرگانی آن در رسانه ملی، اقدامات اولیه را به انجام رساند. در مورد تخلفات ترافیکی با نامه‌نگاری با وزارت ارتباطات و طرح شکایت در کمیسیون اصل ۹۰ پرونده احقاق حقوق کاربران را پیگیری کرد که منجر به حذف محاسبه غیرقانونی پهنای باند در آن شد. اما متأسفانه به دلیل برخی ناهماهنگی‌ها همچنان شاهد تداوم فعالیت‌های متخلفانه این پلتفرم هستیم.

علی‌رغم این‌که ساترا «اولین و تنها» نهاد اقدام‌کننده علیه تخلفات روبیکا بود ولی خودش را به حمایت تمام‌قد از «سرویس داخلی قانونمند» متعهد می‌داند؛ روشن است حمایت از پلتفرم داخلی به معنای فعالیت در شرایط برابر و در چارچوب مقررات کشور است که در مورد روبیکا این مساله نقض شده. ساترا پیگیری تخلفات روبیکا را تا اصلاح نهایی و فعالیت قانونمند ادامه خواهد داد.

همچنین این سوپر اپلیکیشن به دلیل مشابه از گوگل گلی و دیگر بسترهای فروش هم حذف شده بود.

آیا روبیکا می تواند؟

بی تردید در میان گزینه های ایرانی برای جایگزینی اینستاگرام ، روبیکا بیشترین ظرفیت را دارد. مدیرانش هم همیشه دنبال فرصتی بودند تا شاید به سان آنچه با فیلترینگ ویز برای نشان و بلد ساخت یا فیلترینگ لایو اسکورها سبب رشد ورزش سه و آنتن شد و یا موارد انحصاری بازار که به رشد سوپر اپلیکیشن هایی چون اسنپ ، تپسی یا دیجی کالا کمک کرده است ، بتوانند روبیکا را هم به یک بستر قوی تبدیل کنند برای انحصاری شدن. چالشی که البته تا امروز هیچ وقت رخ نداده است. آنها حتی در رقابت با شاد ، اپلیکیشنی که آموزش و پرورش و اپراتورها برای آموزش کودکان راه انداختند هم موفق نبودند. با این وجود حالا از یک سال قبل که مدام با تهدید ابطال مجوزها روبرو بودند به نقطه ای رسیده اند که گزینه اول جانشینی اینستاگرام لقب گرفته اند.