تورم در بازار VPN؛ قیمت و مصرف وی پی ان تا ۵ برابر افزایش داشته است!

تا همین یک ماه پیش اغلب معاملات پاساژهای خریدوفروش موبایل، مربوط به فروش و تعمیرات آن و گاهی نصب نرم‌افزارهای کاربردی بود اما اکنون خرید و فروش فیلترشکن (vpn) بخش قابل تاملی از معاملات روزانه این پاساژها را شکل می‌دهد و این یعنی بازاری پررونق برای وی‌پی‌ان‌ فروش‌ها در مقابلِ کسادی بازار کسب‌وکارهای آنلاین!

حدود 3 ماه از محدودیت های اینترنت و فیلترینگ شبکه های اجتماعی پرطرفدار خارجی در کشورمان می گذرد و آن طور که آمارها نشان می دهد  مردم بیش از پیش به استفاده از فیلترشکن‌ها روی آورده‌اند. 

تا چند سال پیش فیلترینگ یک سایت یا پلتفرم به کاهش تعداد کاربران آن منجر می شد چرا که استفاده از فیلترشکن کاهش پهنای باند را در پی داشت و عملا استفاده از این سایت را غیرممکن می کرد. این در حالی است که از حدود 6-5 سال پیش با فیلتر شدن پلتفرم ها و شبکه های اجتماعی محبوب و پرطرفدار و البته باقی ماندن کسب و کارها بر همین بسترها، تصمیمات جدید برای هرگونه محدودیت اینترنتی فقط باعث ایجاد زحمت بیشتر برای کاربران شده اما دسترسی آن ها را کاملا نبسته است.

تا جایی که برخی گزارش ها نشان می دهد با گذشت زمان،  میزان استفاده از این پلتفرم ها افت چندانی نداشته است و این یعنی بخش زیادی از مردم به استفاده از وی پی ان روی آورده اند. موضوعی که در کنار خطراتش برای دسترسی همه سنین به انواع محتواهای اینترنتی، بازار قابل توجهی را شکل داده است. در گزارش امروز، میزان استفاده از وی پی ان ها و تاثیر افزایش استفاده کاربران روی قیمت فیلترشکن ها را بررسی کرده ایم.

آمار عجیب استفاده از وی پی ان ها تاکید مسئولان بر استفاده بیشتر از پلتفرم های داخلی طی چند روز گذشته در حالی است که به عقیده بسیاری از کارشناسان، همچنان بخش زیادی از کاربران و کسب وکارها روی بسترهای فیلترشده فعالیت دارند و با توجه به حضور اکثریت مردم در این پلتفرم های فیلترشده، هنوز درآمد اصلی کسب و کارها از این محل است.

طبق گزارشی که به تازگی سایت فرارو منتشر کرده، بررسی آمارها و نمودارهای ارائه شده در سایت «کلود فلیر» که یکی از بزرگ ترین شبکه های تحویل محتوا یا CDN در جهان است، نشان می دهد میزان استفاده کاربران ایرانی از وی پی ان بسیار زیاد است. به استناد آمار این سایت، استفاده از ابزار های فیلترشکن و وی پی ان بعد از آغاز محدودیت های اینترنتی و فیلترینگ، به طور چشمگیری افزایش یافته است. بر این اساس، اکنون 2/89 درصد از کاربران ایرانی با استفاده از وی پی ان به اینترنت بین الملل دسترسی دارند! آن طور که اقتصادنیوز هم در مطلبی نوشته، بر اساس گزارشی که شرکت آلمانی استاتیستا منتشر کرد، میزان استفاده از فیلترشکن ها  در اولین ماه شروع فیلترینگ در ایران حدود 3 هزار درصد افزایش یافت؛ به گونه‌ای که برخی از آمارها از سود 1000 میلیارد تومانی دلالان از فروش فیلترشکن ها در ایران حکایت دارند! عضو هیئت مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای: آمار دقیقی از مصرف وی پی ان وجود ندارد 

در همین حال نیما نامداری، عضو هیئت مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران می گوید: «وقتی فروش فیلترشکن غیرقانونی است، آمار دقیقی هم از مصرف آن وجود ندارد. تنها چیزی که می توان در باره فیلترشکن ها محاسبه کرد میزان پهنای باندی است که از طریق پروتکل خاصی ارائه می شود و شرکت ارتباطات زیرساخت می تواند بگوید در لحظه چنددرصد ارتباط کشور از آن عبور می کند که البته همه آن برای فیلترشکن نیست و برای APM های پرداخت بانکی هم از همین مسیر استفاده می شود. چون ارتباطات امن بانکی هم از طریق وی پی ان انجام می شود و نمی توان گفت چقدر از این پهنای باند برای استفاده مجاز یا غیرمجاز مصرف می شود. اما می توان تغییرات استفاده از فیلترشکن را از این طریق حدس زد یا محاسبه کرد.

البته همین دیتا هم اطلاعات محرمانه ای است که شرکت ارتباطات زیرساخت منتشر نمی‌کند یا حتی دسترسی به آن زیاد نیست.» کارآفرین فضای مجازی با یک میلیون دنبال کننده: آمار بازدیدهای اینستاگرام، حتی از قبل فیلترینگ هم بیشتر شده است! میزان استفاده از پلتفرم های فیلترشده مثل اینستاگرام و واتساپ نسبت به سه ماه پیش چه تغییری کرده است؟ این سوالی است که پاسخ به آن می تواند گواهی بر افزایش استفاده از وی پی ان در 3-2 ماه اخیر باشد. سینا فرحی، کارآفرین فضای مجازی که خودش هم صفحه ای با یک میلیون دنبال کننده در اینستاگرام دارد، می گوید: «من با خیلی از بلاگرها و صفحه های بزرگ اینستاگرامی ارتباط دارم و خودم هم صفحه ای با یک میلیون دنبال کننده دارم. در روزهای اول که فیلترینگ اینستاگرام را داشتیم، طی چند روز ابتدایی و تا وقتی کاربران توانستند خودشان را با این شرایط جدید وفق بدهند و فیلترشکن مناسب پیدا کنند، بازدیدها افت کرده بود.

اما الان نه تنها بازدیدها نسبت به قبل از فیلترینگ افت نکرده بلکه افزایش قابل توجهی هم داشته است. با این که تعداد دنبال کننده های صفحه های اینستاگرامی افزایش نداشته اما از آن جایی که حجم تولید محتوا به دلیل شرایط اخیر کمتر شده، بازدید همان مقدار محتوای حداقلی در اینستاگرام بیشتر شده است. مثلا خیلی از صفحه های اینستاگرام که سبک زندگی را نشان می دادند و هرروز 15-10 استوری از تفریحات و کافه رفتن و رستوران گردی و... می گذاشتند،  حالا با 3-2 استوری همان میزان بازدید را دارند. مثلا شاهین صمدپور که همه او را می شناسند، یکی از دوستان خودم است و از وضعیت اینستاگرامش خبر دارم. بازدیدهای اینستاگرام این مستندساز تا دو ماه قبل بین 800 هزار تا یک میلیون نفر بود. اما به تازگی بازدیدهای اینستاگرام او به بیش از 5/1 میلیون نفر رسیده است یا بعضی از بلاگرها حدود 200 هزار بازدید داشتند که الان این عدد به 300 هزارنفر رسیده است. جالب است بدانید که در هفته اول محدودیت های اینترنتی خیلی از بلاگرهای بزرگ با 4-3میلیون دنبال کننده هم نمی توانستند وی پی ان خوب پیدا کنند. بنابراین شاید 50 درصد بازدیدها کمتر شد اما چندروز بعد که تعداد بیشتری به فیلترشکن دسترسی پیدا کردند، بازدیدها بهتر شد.

البته من هنوز معتقدم که 30-20درصد کاربران دسترسی محدودی به وی پی ان ها دارند ولی به دلیل کم بودن حجم تولید محتوا بازدیدها حتی نسبت به قبل از فیلترینگ بیشتر شده است که میزان زیاد استفاده  از فیلترشکن را نشان می دهد.» تجربه عینی چند فروشگاه تلفن همراه: قیمت فیلترشکن ها حدود 5 برابر شده است افزایش میزان استفاده از فیلترشکن چه تاثیری روی قیمت آن داشته است؟ این سوالی است که شاید پاسخ آن برایتان جالب باشد،بنابراین به سراغ چند فروشگاه تلفن همراه رفتیم. فروشگاه هایی که بخشی از درآمد این روزهایشان را از فروش وی پی ان به دست می آورند. رضایی، مالک یک فروشگاه تلفن همراه به خبرنگار ما می گوید: «ما قبلا فروش فیلترشکن نداشتیم و در نهایت شاید در ماه پنج فیلترشکن می فروختیم. اما از زمان ایجاد محدودیت های اینترنتی و به ویژه از زمانی که اینستاگرام و واتساپ فیلتر شد، روزانه 50 تا 100 فیلترشکن می فروشیم. این میزان افزایش استفاده از وی پی ان روی قیمت آن هم تاثیر زیادی داشته است. قبلا که استقبال زیادی از فیلترشکن نداشتیم هر وی پی ان ماهانه حدود 20 هزارتومان هزینه داشت اما الان این عدد به 100 تا 110 هزارتومان رسیده و قیمت ها نجومی بالا رفته است.» او ادامه می دهد: «ما شرکت پخش موبایل هستیم اما در بازار می بینیم که فروشگاه ها و مغازه ها و برخی سایت ها برای یک فیلترشکن 6 ماهه بین 600 تا 700 هزارتومان می گیرند. هزینه استفاده از فیلترشکن برای گوشی های اندروید با آیفون تفاوت زیادی دارد، مثلا اگر یک فیلترشکن برای گوشی اندروید 100 هزارتومان هزینه دارد، صاحبان گوشی های آیفون برای هرماه 150 هزارتومان می پردازند. این رقم برای فیلترشکن های یک کاربره است.»در ادامه هم برزگر، مالک یک فروشگاه تلفن همراه به خبرنگار ما می گوید: «در اولین ماه محدودیت های اینترنتی مشتریان بسیار زیادی برای نصب فیلترشکن به ما مراجعه می کردند اما اکنون این تعداد کمتر شده است.

چون کسانی که عزم استفاده از پلتفرم های خارجی را داشتند، همان روزهای اول محدودیت های اینترنتی برای نصب وی پی ان اقدام کردند. این مشتریان تازه هم بیشتر از کسانی هستند که وی پی ان هایشان وصل نمی شود یا با مشکل مواجه شده و برای پیگیری به سراغ ما می آیند. قیمت ها هم با افزایش مصرف چندبرابر شد. هرچند که هنوز هم تعداد زیادی از فیلترشکن های رایگان استفاده می کنند.»