با غذاهای سنتی و محلی بیرجند آشنا شوید
در هر شهری دارای آداب و رسوم و فرهنگ مخصوص خود را دارد. غذاهای محلی هر شهر هم قسمتی از آداب و رسوم و فرهنگ آن محسوب می شود. بیرجند هم مثل دیگر شهرهای ایران، فرهنگ مخصوص خود را دارد که این آداب و رسوم، غذاهای خوشمزه ای را هم در بر می گیرد برای آشنایی با چند غذاهای سنتی بیرجند همراه باشید.
انواع غذاهای سنتی بیرجند
اشکنه بلغور شیر
آماده کردن این اشکنه ابتدا با آسیاب دستی گندم نیم پخته را خرد می کنند و به صورت بلغور در می آورند. سپس، این بلغورها را داخل شیر گاو یا گوسفند می ریزند، قدری زردچوبه اضافه می کنند و روی حرارت می گذارند تا به نقطه جوش برسد. در آخر نیز این مواد پخته شده را در یک سینی بزرگی می ریزند و زیر آفتاب می گذارند تا خشک شوند. وقتی بلغور شیر آماده شود، پختن اشکنه کار دشواری نیست. مراحل بعدی پخت این مورد از محبوب ترین غذاهای محلی خراسان جنوبی مثل دیگر اشکنه هاست.
اشکنه بلغور شیر
آبگوشت (او گوش)
این غذا را با گوشت گوسفند و با پیاز، نخود و لوبیا، لیمو عمانی، سیب زمینی ،نمک، گوچه فرنگی، زردچوبه، زعفران و روغن می پزند.
آبگوشت بیرجندی
آب دوغ خیار یا اوماس
آب دوغ خیار بیرجندی با ماست محلی و دوغ محلی تهیه می شود و در آن به جای خیار معمولی، از خیار چنبر استفاده می‌شود. به همین صورت مثل همیشه نعناع، کشمش و نمک و نان خشک هم در این غذا وجود دارد. این غذا برای فصل تابستان بسیار خوب بوده و آبرسانی عالی برای بدن می باشد.
اوماس
چکمال
چکمال یکی از غذاهای روستایی بیرجند است که شیوه پخت مخصوص به خود را دارد. برای تهیه این غذا اول باید کماچ داغ را خرد و ریز ریز نموده و آنگاه آن را با کره محلی خوب هم زد تا یکدست شود. اغلب برای یکسان کردن این ترکیب از دست استفاده می‌شود. بعد از آن این غذا را با نان تازه میل میکنند.
چکمال
قَلِیَه دلبندی
جگر سیاه گوسفند را در بیرجند دلبندی و شُش گوسفند را پُپ و سیرابی او را اِشکَنبَه و قلوه ها را گُرجیک می نامند. برای درست کردن این خوراک دل، جگر سیاه ، شش ، قلوه ها و خرخره گوسفند را ریز یا قلیه می کنند و آن ها را با مقدار بسیاری پیاز داغ و چربی و قدری آب می پزند. چنانچه گوسفند چاق باشد و او را در خانه سربریده باشند، هزارلا و روده کوچکش را هم خوب تمیز نموده، خرد می کنند و به مواد قبلی اضافه میکنند. بیشتر برای آن که خوراک دلبندی چرب تر و حسابی پُر روغن باشد، چادر پیه گوسفند را هم ریز ریز و به آن می افزایند ، و در نهایت نمک و زعفران نیز اضافه می کنند.
می توان از رُب انار نیز بعنوان چاشنی استفاده، و یا همراه این غذا میوه انار میل می کنند و قدری از آن را برای همسایه ها نیز می برند و طبق سنت همیشگی حق همسایه را نیز فراموش نمی کنند.
دلبندی از جمله غذاهایی است که در بیرجند در مهمانی های فامیلی نیز داده می شود و تنهایی خوردنش مزه نمی دهد!!!
قلیه دلبندی
خوراک کدو تنبل
مردم بیرجند علاقه بسیاری به کدو تنبل دارند و این غذا را به خصوص در فصل زمستان خیلی استفاده میکنند. برای تهیه خوراک کدو تنبل، باید یک کدو را پوست کنده و خرد نمود. آنگاه کدو تنبل‌های خرد شده را با آب و روغن پخته و به آن سیر و نمک می افزایند. در بیرجند رسم است که این غذا را با نان میل نموده و البته گذاشتن آن در رژیم غذایی خانواده هم فواید بسیاری دارد.
لازم به گفتن است که در طبخ این غذا، می‌توان به جای استفاده از آب، شیر را به کدوهای در زمان پخت اضافه نموده و غلظت و مزه بهتری به این غذا بخشید.
