رویاپردازی‌های عربستان با رونالدو/فوتبال ایران هنوز درگیر فرار لوکادیا!

«من می‌خواهم فوتبالم را در بالاترین سطح تمام کنم؛ من به آمریکا، قطر یا دوبی نمی‌روم!»این‌ها جملات چند سال قبل کریستیانو رونالدو درباره سال‌های پایانی دوران حرفه‌ایش است که در آن به صراحت مدعی شده هرگز برای سال‌های پایانی فوتبال خود راهی آسیا نخواهد شد. با این حال دلارهای نفتی سعودی‌ها کاری کرد که یکی از بزرگ‌ترین ستارگان تاریخ فوتبال جهان زیر حرفش بزند و پا به فوتبال آسیا بگذارد.

رونالدو بدون شک بزرگ‌ترین ستاره‌ای است که پا به فوتبال آسیا گذاشته اما این روزها به جز او نام‌های مطرح دیگری هم در تیم‌های باشگاهی قاره کهن توپ می‌زنند. عربستان که در چند سال اخیر ریخت و پاش زیادی در ورزش خود انجام داده به جز رونالدو نفرات مطرحی چون اندرسون تالیسکا، موسی مارگا و داوید اوسپینا را به خدمت گرفته و زمزمه‌هایی مبنی بر پیشنهادات نجومی تیم‌های این کشور به سرخیو راموس و لوکا مودریچ هم شنیده می‌شود. نشریه مارکا حتی مدعی شده باشگاه الهلال پیشنهادی سنگین برای جذب لیونل مسی داده و آماده است تا دیگر فوق‌ستاره دنیای فوتبال را هم به عربستان بکشاند.

صادق درودگر، عضو هیئت رئیسه سازمان لیگ در خصوص برنامه بلندمدت عربستانی‌های برای استفاده از دیپلماسی ورزشی گفت:« ما یک موضوعی داریم که به آن بی‌توجه هستیم و آن هم دیپلماسی ورزش است. شما اگر در ۲۴ رشته گردشگری جهان مطالعه کنید، یک بخشی گردشگری ورزش است. کشورهای توسعه‌یافته از ورزش به عنوان ابزار سلامت، آموزش، سیاست، امنیت و ... استفاده می‌کنند. سال ۱۹۷۸ حکومت ارژانتین در حال سرنگونی بود ولی با قهرمانی در جام جهانی آن‌ها پایدار ماندند. عربستان در شرایطی بود که یک اتفاق تروریستی برای آن‌ها در ترکیه اتفاق افتاد. داخل کشور فضایی بود که می‌خواستند تغییر کند و نیاز به این داشت که دوره گذار سیاسی را با اقتدار پشت سر بگذارد. قصد داشت نگاه سیاسی را به کشور خود تلطیف کند. می‌خواست توریست را نه فقط برای حج بیاورد و بلکه توریست‌های دیگر را هم بیاورد و به همه این‌ها فکر کرد. با حضور رونالدو مورد توجه جهان قرار گرفت. قبلا به خیلی‌ها می‌گفتی عربستان سعودی نمی‌دانستند کجاست ولی الآن ۹۹ درصد مردم می‌دانند این کشور کجاست و شاید ۲۰ الی ۳۰ درصد تعداد گردشگرهای این کشور بیشتر شود. ۳۷ میلیون دلار از فروش پیراهن رونالدو به دست آوردند. همین مسابقه پاری‌سن‌ژرمن با منتخب النصر و الهلال، سوپرجام ایتالیا و بازی ال‌کلاسیکو برگزار شد. این‌ها قطعا روی یک دیپلماسی ورزشی مطالعه کردند. قطعا هم مشاوران خارجی دارند. آن‌ها بازیکنان را با مطالعه می‌آورند و مثل ما نیستند. آن‌ها نگاه می‌کنند این بازیکن چقدر ارزش افزوده برای باشگاه دارد.»

عربستان اما تنها کشور آسیایی نیست که در این سال‌های نام‌های بزرگ را به خدمت گرفته. قطر، میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ که روزگاری با خرید رائول گونزالس و ژاوی نقش پررنگی در کشاندن بازیکنان بزرگ به فوتبال آسیا داشت هم بیکار ننشسته است. مایکل اولونگا، بغداد بونجاح، رافینیا، استیون انزونزی، خاوی مارتینز، سانتی کازورلا و یاسین براهیمی از جمله بازیکنان نام‌آشنای لیگ ستارگان قطر هستند که بعضی از آن‌ها در سال‌های گذشته مقابل تیم‌های ایرانی هم به میدان رفته‌اند. به طور مثال مایکل اولونگا در چند سال اخیر ۸ گل به استقلال و سپاهان زده و به نوعی کابوس این دو تیم محسوب می‌شود.

تیم‌های اماراتی هم پس از چند سال رکود دوباره سرمایه‌گذاری را آغاز کرده و این فصل اسامی بزرگی را به خدمت گرفته‌اند. میرالم پیانیچ، ستاره سابق تیم‌های آاس رم، یوونتوس و بارسلونا این فصل راهی تیم الشارجه امارات شد و عملکرد درخشانی هم از خودش به جای گذاشته است. آلان، پاکو آلکاسر و جیسون دنایر هم از دیگر نفرات حاضر در این کشور عربی هستند که سابقه بازی در تیم‌های بزرگی چون بارسلونا، منچسترسیتی و ناپولی را در کارنامه دارند.

برخلاف کشورهای عربی، باشگاه‌های شرق آسیا کمتر اقدام به جذب ستارگان مطرح کرده و سیاست متفاوتی را در پیش گرفته‌اند. حتی تیم‌های چینی که در مقطعی هزینه‌های عجیبی برای خرید بازیکن می‌کردند هم در دو، سه فصل اخیر هزینه‌های خود را کاهش داده و این روزها تنها چند بازیکن مطرح مثل اسکار و مروان فلینی در سوپرلیگ چین حاضر هستند. تیم ویسل کوبه ژاپن هم به واسطه همکاری با بارسلونا چند ستاره اسپانیایی مثل داوید ویا و آندرس اینیستا رو در ترکیب خود داشته که زننده گل قهرمانی اسپانیا در جام جهانی 2010 هنوز در این تیم حضور دارد.

در چنین شرایطی که کشورهای آسیایی به خصوص عربی هرسال نام‌های مطرح را جذب کرده و توجهات را به خود جلب می‌کنند، فوتبال ایران مسیری متفاوت را طی کرده است. در چند سال گذشته تعداد بازیکنان خارجی مطرحی که وارد فوتبال ایران شده‌اند، به اندازه انگشتان دو دست هم نمی‌شود. اغلب این نفرات هم مانند یورگن لوکادیا و مامه تیام در تیم‌های ایرانی دوام نیاورده و خیلی زود تصمیم به جدایی می‌گیرند. در حال حاضر ارزشمندترین بازیکن خارجی لیگ برتر ایران روبرتو تورس، وینگر تیم فولاد خوزستان است که به تازگی از اوساسونا به این تیم پیوسته. در کنار او رافائل سیلوا، ریکاردو آلوز و کوین یامگا هم دیگر خارجی‌های باکیفیت فوتبال ایران هستند که البته رزومه آن‌ها اختلاف فاحشی با دیگر کشورها دارد. این فاصله نجومی اما تنها به مسائل مالی مربوط نمی‌شود. البته که قطعا پول عاملی تعیین‌کننده در خرید بازیکن خارجی است اما تیم‌های مطرح فوتبال ایران هم در این سال‌ها مبالغ هنگفتی برای جذب بازیکن هزینه کرده‌اند. موضوع به جایی برمی‌گردد که تیم‌های لیگ برتری با توجه به عدم ثابت مدیریتی و فنی هیچ برنامه بلندمدتی برای جذب بازیکن ندارند و تمام تصمیمات به صورت لحظه‌ای گرفته می‌شود. این درحالی است که کشوری مثل عربستان از سال‌ها قبل برنامه‌ریزی برای پیشرفت لیگ داخلی خود را آغاز کرده و این فقط به خرید ستاره‌ها محدود نمی‌شود.

علاوه بر این تحریم‌هایی که در این سال‌ها علیه ایران وضع شده محدودیت‌هایی مثل عدم تبادل ارز را به وجود آورده است. موضوعی که در ماجرای جدایی آندرا استراماچونی از استقلال هم نقشی اساسی ایفا کرد. در واقع می‌توان گفت برای جبران این فاصله نجومی بین لیگ برتر ایران و دیگر کشورهای مطرح آسیایی باید ابتدا تغییرات بزرگی در فوتبال داخلی رخ دهد تا روزی نام‌های بزرگ فوتبال جهان در لیگ برتر ایران به میدان بروند.