یک روانشناس:
مخرب تر از زلزله، آسیب های روانی ناشی از آن است
یک عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، آسیب‌های روانی ناشی از زلزله را مخرب‌تر از خود زمین لرزه دانست.
حمید سوری، با اشاره به این که تبعات ناشی از زلزله از خود زلزله جدی‌تر است، گفت: اثرات مخرب اجتماعی، روانی و بافت محیطی ناشی از زلزله در صورت عدم تأمین نیاز‌ها می‌تواند سالیان سال باقی بماند.
وی با اشاره به این که اثرات زلزله حتی در نسل‌های بعدی هم کاملاً مشهود است، اضافه کرد: فرزندان در خانواده‌ای به دنیا می‌آیند که اثرات سوء زلزله را با خود حمل می‌کنند و قطعاً کودکان نیز از فضای روانی حاصل‌شده متأثر می‌شوند.
به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، بیماری‌های روانی و بیولوژیک به دلیل ماهیت خود قابل‌انتقال نیستند و در تعریف بیماری‌های غیر واگیردار می‌گنجند، ولی واقعاً اگر از منظر دیگری نگاه کنیم این بیماری‌ها از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود و بسیار می‌تواند برای ظرفیت‌های مولد جامعه خطرناک باشد.
این استاد دانشگاه کاهش نشاط اجتماعی، افسردگی، آشفتگی در نظام اجتماعی و اقتصادی را از دیگر عوارض ناشی از زلزله دانست و خاطرنشان کرد: زلزله مانند هر بلای طبیعی دیگر آسیب‌رسان و غیرقابل‌اجتناب است؛ این مسئله در نقاط زلزله خیز دنیا همواره بحران می‌آفریند و برای مقابله و با آن اقداماتی انجام می شود.
سوری با بیان این که ژاپن یکی از کشور‌های زلزله‌خیز دنیا است و این بلای طبیعی بخشی از زندگی روزانه آن‌ها شده، توضیح داد: سیر تاریخی میزان تلفاتی که این کشور در مواجه با زمین‌لرزه‌هایی که عموماً توأم با سونامی است نشان می‌دهد که این بحران حتی در مناطق زلزله‌خیزتر از ایران قابل مدیریت است.
وی با اشاره به این که حتی در زمین‌لرزه‌های بالای ۷ ریشتر در ژاپن، کمتر گزارشی از تلفات انسانی دیده می‌شود خاطرنشان کرد: بخشی از پیشگیری به زیرساخت‌های اساسی که باید در محیط فراهم شوند، بازمی‌گردد و بخش دیگری هم به مربوط به آمادگی‌های محیطی و آماده‌سازی جامعه است.
سوری با بیان این که درصد بالای مشکلاتی که در مناطق زلزله زده وجود دارد مربوط به عوارض بعد از زلزله می‌شود، خاطرنشان کرد: جامعه مصیبت‌زده نیاز به بازسازی روحی، روانی و اجتماعی دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با ذکر این نکته که وقوع زلزله در نقاط زلزله‌خیز امری است بدیهی، اما کنترل و پیشگیری از آسیب‌ها نکته‌ای است که در همه نقاط مختلف دنیا به شکلی متفاوت با آن مواجه می‌شوند، تاکید کرد: آماده کردن جامعه به لحاظ رفتاری قبل و بعد از زلزله و همچنین ترمیم اثرات مخرب زلزله در جامعه‌ای مصیبت‌دیده یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید توجه کرد.
به گفته سوری، پژوهش‌ها و مستندات بر این اصل معتقدند که باید جامعه پس از وقوع حوادث این‌چنینی به‌سرعت از غم‌زدگی و سوگواری هرچه سریع‌تر بیرون بیاید و جامعه به سمت نشاط و شادی طبیعی بازگردد.
وی دامن زدن به سوگواری ناشی از داغ دیدگی را به صلاح جامعه بحران‌زده ندانست و کمک به ترمیم تعاملات اجتماعی و بازگشت نشاط به منطقه بحران دیده را وظیفه اصلی متولیان سلامت، مجریان، مراکز علمی و تحقیقاتی، دانشگاه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و سیاست‌گذاران کشور ذکر کرد.
سوری در ادامه از پژوهش‌های انجام شده برای کمک و بررسی روانی در بازماندگان زلزله در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خبر داد و گفت: نتایج این پژوهش‌ها به منظور انجام مداخلات لازم در اختیار سیاست‌گذاران و متولیان حوزه سلامت قرار گرفته است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که کشور ما در منطقه‌ای قرار دارد که شانس بروز زلزله در آن بالا است، تصریح کرد: باید توجه داشته باشیم در زمان بروز حوادث التهابی عمل نکنیم؛ چرا که زلزله به‌عنوان یک موضوع عادی در چرخه طبیعت رخ می‌دهد، ولی متولیان و مردم می‌توانند با نگاهی سیستماتیک و اخذ تمهیداتی عواقب ناشی از زلزله را به حداقل برسانند.
وی توضیح داد: به‌طور مثال زمانی که قصد داریم خانه‌ای را تهیه کنیم صرفاً ظاهر بنا را موردتوجه قرار ندهیم، ساختمان‌هایی که در برابر وقوع زلزله و پس‌لرزه‌های قدرتمند ایستادگی نمی‌کنند، گاه با علامت‌هایی در ظاهر خود، از استقامت و ایستادگی در برابر فشار‌های زمین خبر می‌دهند که زنگ هشداری برای مقاوم‌سازی و شاید هم نوسازی آن‌ها به‌حساب می‌آید.
سوری گفت: با وقوع هر زلزله و پس‌لرزه قدرتمند و ایجاد ترک‌های کوچک و بزرگ بر بدنه بنا، استحکام و مقاومت سازه مورد سوال قرار می‌گیرد که نباید به‌سادگی و به‌عنوان یک حالت عادی از کنار آن عبور کرد.
این استاد دانشگاه در پایان با بیان این که ایمنی در مقابل بلایا باید به‌عنوان یک اولویت و پیوست محیطی در مجموعه زندگی موردتوجه باشد، خاطرنشان کرد: مشخص است که خانه‌های قدیمی و با قدمت بالا نمی‌توانند، در برابر بی‌تابی‌های متعدد زمین تاب آورند. بنابراین باید با بهره‌گیری از دانش فنی روز و مشاوره از مهندسان توانمند و متخصص تصمیماتی برای مقاوم‌سازی و یا نوسازی آن‌ها گرفته شود.
