یوز آسیایی را بیشتر بشناسید/ با ۵۰ یوز آسیایی؛ چشم امید دنیا به ایران است

به گزارش خبر فوری به نقل از ایسنا، بر اساس تصمیم شصت و هشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل و به پیشنهاد کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های در معرض خطر انقراض روز سوم مارس مصادف با ۱۲ اسفند ماه به عنوان روز جهانی حیات وحش نامگذاری شده است. در شعار روز جهانی حیات وحش امسال بر مشارکت مردمی برای حفاظت از «گربه‌سانان» تاکید شده و « گربه‌های بزرگ جثه: صیادان طبیعی در معرض تهدید و امروز کاری برای کمک به حفاظت از این مخلوقات باشکوه انجام دهیم» به عنوان شعار انتخاب شده است.

یوز آسیایی یکی از مهمترین گربه‌سانان بزرگ‌جثه است که کمتر از ۵۰ قلاده از آن در حیات وحش باقی مانده و به عبارت ساده‌تر تنها جمعیت باقی‌مانده از یوزها، همین جمعیتی است که در ایران پراکنده شده‌اند. در صورت از بین رفتن این ۵۰ نفر یوز یک گونه ارزشمند برای همیشه در کل دنیا از بین می‌رود.

یوز آسیایی Acinonyxjubatusvenaticus نسبت به نوع آفریقایی کمی کوچک‌تر و تیره‌تر است. پوشش نخودی رنگ با خال‌های سیاه در سر و کمر، بدن این جانور را پوشانده است. مشخصه این جانور، نوار سیاه رنگ اشک مانندی است که از گوشه‌ چشم‌ها شروع شده و تا کنار بینی ادامه می‌یابد .

سام ویلیافر- زیست شناس منابع طبیعی از دانشگاه وندا در آفریقای جنوبی و متخصص گوشتخواران بزرگ - می‌گوید: انواع زیادی از تهدیدات متوجه یوز آسیایی است. برای مثال کشته شدن آن‌ها توسط چوپانان محلی به این خاطر که یوزها احشام آنها را شکار می‌کنند و حتی در بعضی از موارد، کشاورزان از سگ‌ها برای شکار یوزها استفاده می‌کنند. همچنین ممکن است از انواع تله‌ها استفاده کنند.

یوزپلنگ‌ها هر دو نوع آفریقایی و آسیایی، سریع‌ترین حیوانات زمین هستند که از سرعت‌شان برای شکار بزهای کوهی، غزال‌ها و دیگر شکارهای سایز متوسط استفاده می‌کنند.

یوز آسیایی زمانی در سراسر قاره آسیا گسترش یافته بود اما در هندوستان که اغلب برای سرگرمی شکار می‌شد، ریشه کن شد. همچنین گسترش کشاورزی در قرن‌های نوزدهم و بیستم باعث کاهش شدید جمعیت این حیوان شد.

در مقایسه با نوع آسیایی، یوزپلنگ آفریقایی فراوان‌ترین زیرگونه‌ یوزپلنگ‌ها است و در وضعیت سلامت خوبی قرار دارد. اگرچه هنوز با مشکلات عمده‌ای رو به رو است. تعداد این زیرگونه حدود ۷۰۰۰ قلاده در حیات وحش برآورد شده است و طبق لیست سرخ گونه‌های در معرض خطر (IUCN)، این آمار «آسیب پذیر» طبقه‌بندی شده است اما بسیاری از دانشمندان و فعالان محیط زیست بر این باورند که این طبقه‌بندی در واقع اشتباه است و با توجه به فشارهایی که به این جانور وارد است باید در طبقه «در معرض خطر» قرار بگیرد.

بر اساس گزارش هفته‌نامه observer، در برخی نواحی، یوزهای جوان به عنوان حیوان خانگی فروخته می‌شوند و بسیاری از دامدارانی که این حیوان را تهدیدی برای احشام خود می‌پندارند، به شکار آنها می‌پردازند. تخمین زده می‌شود که جمعیت این جانور در قرن بیستم بیش از ۹۰ درصد کاهش جمعیت داشته است. این یوزپلنگ‌ها حتی هنگام زندگی در مناطق محافظت شده نیز با چالش‌های زیادی برای بقا مواجه‌ هستند. برای مثال آنها توسط شیرها که از تعداد و قدرت بیشتری دارند، به حاشیه رانده می‌شوند.

اگرچه طی سال‌های گذشته با همت پروژه حفاظت از یوز آسیایی، اقدامات مثبتی برای حفاظت از این گونه صورت گرفته اما در تمام این سال‌ها کمبود منابع مالی مهمترین چالش پیش روی حفاظت از این گونه ارزشمند بوده است. یوز آسیایی تنها در ایران وجود دارد و فقط ۵۰ قلاده از آن باقی مانده، بنابراین تمرکز کلیه دستگاه‌های مرتبط به ویژه سازمان حفاظت محیط زیست برای امن کردن زیستگاه‌ها از ضروریات کنونی است. در اعلامیه صادره از سوی کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های در معرض خطر انقراض نیز از کشورها خواسته شده تا براساس اهمیت گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری اقداماتی را برای افزایش آگاهی عمومی و معرفی روز جهانی حیات وحش انجام دهند.

35