کشف یک پلکان مرموز «کنعانی» با قدمت ۴ هزار سال

محققان هدف از ساخت این سازه که در سایت باستانی تِل شیمرون کشف شده را نمی‌دانند. همچنین درک نمی‌کنند چرا این پلکان مدت کوتاهی پس از ساخت مهر و موم شده است.

ماریو ای. اس. مارتین، باستان‌شناس دانشگاه اینسبروک اتریش، در ایمیلی به Live Science گفته است حفظ شدگی این سازه واقعا کم‌نظیر است، به ویژه به این دلیل که مصالح ساخت آن خشت خام حرارت‌ندیده است؛ ماده‌ای که معمولا با گذر زمان از بین می‌رود.

باستان‌شناسان از نظر تاریخی توجه زیادی به تل شیمرون نکرده‌اند. پیش از شروع حفاری‌های جاری در سال ۲۰۱۷، این سایت هرگز به طور گسترده کاوش نشده بود. اخیراً، تیم کاوش به طور اتفاقی با ساختار عجیبی مواجه شد که به نظر می‌رسید ساخته دست بشر باشد.

دانیل مَستِر، از مدیران کاوش و باستان‌شناس کالج ویتون می‌گوید: «ما به حفاری بیشتر ادامه دادیم و سازه در عمق یک متری، سپس دو متری، سپس سه متری، سپس چهار متری کاملا حفظ شده بود. این سازه کاملاً دست‌نخورده بود و ما ناگهان متوجه شدیم با پی ساختمان یا بنای فوقانی روبرو هستیم که بالای سایت ساخته شده است.»

آریل دیوید می‌گوید این تیم دیوار‌های خشت خامی به ضخامت ۴ متر را کشف کردند. عجیب است که هیچ اتاقی در آن‌ها یافت نشد. در عوض، داخل آن یک راهرو طولانی بود که به یک طاق مرموز منتهی می‌شد. جز اینها، محققان پلکانی یافتند که به اعماق زمین می‌رسید.

طاق آجری بر روی یک راهروی پلکانی در سازه‌ای که در تل شیمرون یافت شده است.

این طاق از لایه‌های آجری ساخته شده که به تدریج به سمت داخل پیشروی می‌کنند تا در نهایت به هم رسیده و قوس بسته شود. این طرح گاهی‌اوقات «طاق کاذب» نامیده می‌شود، در حالی که «طاق واقعی» با آجر‌هایی به شکل خاص ساخته می‌شود که چفت هم می‌شوند. طاق تازه کشف‌شده، قدیمی‌ترین نمونه از این نوع معماری است که در فلسطین یافت شده است.

این سازه‌ها بلافاصله پس از ساخت با رسوب پر شده‌اند. روشن نیست چرا این راهرو خیلی زود کاربری خود را از دست داده است. اما واقعیت این است که این کار با قصد و نیت انجام شده، نه به دلیل احتمال خطر فروپاشی قریب‌الوقوع. برای باستان‌شناسان، پر کردن سریع محل کاوش، بهترین قطعه‌ی کل داستان است، زیرا تنها دلیل حفظشدگی این سازه آن هم بعد از ۴۰۰۰ سال همین پرشدگی بوده است.

قدمت این سازه‌ها بین ۱۸۰۰ تا ۱۷۵۰ قبل از میلاد مسیح است، زمانی که یک شهر بزرگ کنعانی اینجا بود. این شهر باستانی یک مرکز تجاری مهم بود که در نوشته‌های مصری آن زمان از آن یاد شده است.

در آغاز، محققان تصور کردند که شاید دیوار‌ها برای محافظت از شهر در برابر ارتش‌های خارجی ساخته شده‌اند. اما در نهایت، طرح‌بندی سایت از این نظریه پشتیبانی نکرد.

ظرف سفالی که احتمالا در مراسم آیینی مورد استفاده قرار می‌گرفته.

حالا، بر اساس چند سرنخ، آن‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که ممکن است این بنا با اهداف مذهبی ساخته شده باشد. تیم یک کاسه‌ی ناهاریا (Nahariya)، داخل راهرو پیدا کرده است، یک نوع ظرف سفالی که هفت فنجان در آن تعبیه شده است و از آن به عنوان پیشکش آیینی استفاده می‌شده است. علاوه بر این، هزاران استخوان حیوانات نیز در یک سازه نزدیک پیدا شده که شاید قربانی شده باشند.

با این که پرسش‌های زیادی باقی مانده است، این کشف برای محققانی که به پیشرفت آهسته و پیوسته عادت دارند هیجان‌انگیز بوده است.

در آینده، محققان قصد دارند در مورد این پلکان مرموز اطلاعات بیشتری کسب کنند. آن‌ها قصد دارند در نهایت از سمت دیگر شروع به حفاری کنند تا سعی کنند به چیزی برسند که این گذرگاه از بالا به آن منتهی می‌شود. در این بین، سایت حفاری برای محافظت از سازه در برابر عناصر دوباره دفن شده است.