ویروس قمار در سیستم بانکی

محبوبیت قمار

شرط‌‌بندی و قمار از لحاظ جامعه‌شناختی معمولا در جوامعی بیشتر محبوبیت می‌یابد که یا در رفاه خوبی قرار داشته باشند، یا سطح رفاه در آن جامعه در سطوح بسیار پایین قرار داشته باشد که متاسفانه ایران در گروه دوم این دسته‌‌بندی قرار می‌‌گیرد. در شرایطی که سطح رفاه در جامعه کاهش یافته و معمولا موقعیت‌‌های شغلی به سختی یافت می‌شود، استفاده از قمار و شرط‌بندی به عنوان یک منبع درآمد شناخته می‌شود. در همین حین، تبلیغات گسترده این وب‌سایت‌‌ها توسط هنرمندان، اینفلوئنسرها و حتی کانال‌‌های تلگرامی و پیج‌‌های اینستاگرامی دارای مخاطب بالا از جمله مواردی هستند که به شناخته شدن و افزایش محبوبیت این دسته از سایت‌‌ها می‌‌افزایند.

در چنین شرایطی که سایت‌‌های قمار روزانه تبلیغ شده و خوراک تبلیغاتی بخش اعظمی از گروه‌‌های اثرگذار در جامعه را تشکیل می‌دهد، دیده شده که بسیاری از این سایت‌‌ها از خدمات بانک‌های داخلی نیز استفاده می‌کنند. این درحالی است که بسیاری از کسب و کارهای داخلی باید برای دریافت درگاه پرداخت، از هفت خوان رستم عبور کرده و به راحتی به چنین چیزی دسترسی ندارند، پس چگونه این وب‌سایت‌‌ها به چنین چیزی دسترسی دارند؟

ردپای رانت و رابطه

هرچند که تلاش کردیم تا با مسوولان مربوطه در بانک مرکزی در خصوص وب‌سایت‌‌های قمار گفت‌وگو داشته باشد، اما متاسفانه پاسخی از جانب این نهاد سیاستگذار دریافت نشد. اما بررسی‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که روش محبوب بسیاری از این وب‌سایت‌‌ها، اجاره درگاه پرداخت است.

شرکت‌های زیادی وجود دارند که در حوزه‌‌های گوناگونی فعالیت کرده و از درگاه‌‌های پرداخت مختلفی برای امورات خود استفاده می‌کنند. از آنجا که برخی شرکت‌ها چند درگاه پرداخت دارند، برخی از این درگاه‌‌ها برای این کسب و کارها کم استفاده یا بلا استفاده هستند. در این شرایط تصمیم می‌‌گیرند که درگاه خود را به این سایت‌‌ها اجاره دهند. در این حالت مبالغ واریزی تماما به یک حساب حقوقی یا حقیقی معتبر واریز شده و پس از پولشویی و پاک‌سازی کامل رد پول، این سرمایه از کشور خارج می‌شود. طبق آخرین داده‌‌های موجود در منابع معتبر، گردش سالانه صنعت قمار در کشور بین ۹ تا ۱۲‌هزار میلیارد تومان است که یعنی سالانه چیزی بین ۱۸۰ تا ۲۴۰ میلیون دلار سرمایه از طریق شبکه قمار از کشور خارج می‌شود. البته باید توجه داشت که این اعداد همگی تخمین‌‌هایی هستند که بعضا به دلیل عدم‌شناسایی و اشراف کامل بر شبکه قمار، چندان دقیق نیستند و به احتمال زیاد اعداد واقعی بسیار بیشتر از چیزی است که در تخمین‌‌ها آمده است.

علاوه بر اجاره درگاه‌‌های پرداخت‌‌، رد پای رانت و رابطه هم در این بررسی‌‌ها نمایان می‌شود. برخی از این وب‌سایت‌‌ها متعلق به اشخاصی است که دارای روابط خوبی در سطح عالی کشور هستند و از این جهت به راحتی به بسیاری از این خدمات بانکی دسترسی دارند. غیر از این، برخی دیگر نیز با پرداخت مبالغ هنگفت رشوه به اشخاصی معمولا درون PSPها، خدمات درگاه پرداخت را برای خود فعال می‌کنند. اما در سال‌های اخیر با توجه به افزایش حساسیت‌‌های بانک مرکزی و همچنین گسترش سیستم مالیاتی در کشور، برخی از این گروه‌‌ها به استفاده از روش‌های دیگری روی آورده‌‌اند.

روش‌های دور زدن سیستم نظارتی

یکی از محبوب‌‌ترین روش‌ها برای دور زدن سیستم بانکی‌‌، استفاده از خدمات کارت به کارت و چند کارت بانکی است. اجاره کارت‌‌های بانکی یکی از معمول‌ترین روش‌هایی است که این افراد استفاده می‌کنند. سایت‌‌های قمار با ایجاد یک شبکه گسترده در کشور اقدام به اجاره کارت‌‌های بانکی افرادی می‌کنند که عمدتا مسن بوده و در مناطق محروم کشور زندگی می‌کنند. استفاده از ناآگاهی این افراد موجب می‌شود که به راحتی تعداد زیادی کارت بانکی جمع کنند. در یک فقره از کشفیات پلیس در سال گذشته، بیش از ۱۹۰ کارت بانکی اجاره‌ای از یک شبکه قمار جلب شد که نشان از گستره زیاد فعالیت تنها یک باند در کشور دارد.

از دیگر موارد مورد استفاده توسط سایت‌‌ها، استفاده از وب‌مانی و پرفکت‌مانی است. استفاده از این شیوه پرداخت به دلیل نبود هیچ نهاد نظارتی بر آنها، یکی از روش‌های قدیمی و نسبتا محبوب این وب‌سایت‌‌ها به شمار می‌رود. به تازگی با گسترش آشنایی و استفاده از رمزارزها در کشور، این روش هم به یک روش محبوب در بین سایت‌‌های قمار تبدیل شده است. این سایت‌‌ها با استفاده از برخی رمزارزها که عمدتا شامل تتر و دیگر استیبل‌‌کوین‌‌ها و همچنین برخی از پرایوسی توکن‌‌ها مانند مونرو و دش است، به دور زدن سیستم نظارتی و سیستم پرداخت در کشور می‌‌پردازند. اما همچنان استفاده از درگاه‌‌های بانکی به دلیل آشنایی بالا، راحتی و گستره کاربری، از محبوب‌‌ترین روش‌ها برای این سایت‌‌ها به شمار می‌رود. گرچه آشنایی و استفاده از رمزارزها در بسیاری از استان‌‌های بزرگ کشور بالاست، اما این افراد برای هدف قرار دادن گروه‌‌های ضعیف‌‌تر و ناآگاه‌‌تر ناچار به استفاده از درگاه‌‌های پرداخت بانکی هستند. اما برخی از این سایت‌‌ها فقط به‌دنبال درآمدزایی از طریق قمار و شرط‌بندی نیستند.

مسیرهای درآمدی دیگر وب‌سایت‌‌های شرط‌بندی

فیشینگ، یکی از محبوب‌‌ترین و ساده‌‌ترین روش‌های دزدی در سیستم بانکی کشور شناخته می‌شود. برخی از وب‌سایت‌‌های شرط‌بندی به بهانه احراز هویت، اطلاعات اولیه کاربران مانند نام و نام خانوادگی، شماره تماس و تصویر کارت ملی را دریافت می‌کنند. پس از دریافت این اطلاعات، با ایجاد یک درگاه فیشینگ به اطلاعات بانکی کاربران دسترسی پیدا کرده و یک‌شبه حساب همه کاربران را خالی می‌کنند.

در نتیجه به نظر می‌رسد که بانک مرکزی حداقل برای امنیت سرمایه داخل کشور باید سیستم نظارت بر درگاه‌‌های پرداخت را افزایش داده و پلیس فتا نیز رصد اطلاعاتی خود بر این وب‌سایت‌‌ها را افزایش دهد. اما در نهایت پیش از هرچیزی باید بر فرهنگ‌سازی درخصوص این سایت‌‌ها برای تمامی سنین تمرکز شود تا کشور شاهد چنین مشکلاتی نباشد.