پیشنهاد نیوزویک برای مهار ماجراجویی نظامی علی اف علیه ارمنستان/ اگر لازم شد باید خرید نفت و گاز باکو را تحریم کرد

هفته نامه نیوزویک آمریکا با انتشار مقاله ای به قلم " جورج منشیان" کارشناس و محقق موسسه دفاع و امنیت مستقر در واشنگتن، حمایت قاطع و همه جانبه غرب به رهبری آمریکا از دولت ایروان در برابر پیشروی تجاوزکارانه دولت باکو در ارمنستان و پر کردن خلاء نفوذ روسیه در منطقه قفقاز جنوبی را برای بقای صلح و ثبات در این منطقه بسیار حیاتی دانسته است. در این مقاله آمده است:

صحنه‌های دلخراشی است وقتی دنیا بدون واکنش در حال تماشای فرار ارمنی تبارهای قره باغ از ترس جانشان است در حالی که سربازان حافظ صلح روسیه در پایگاه های امن خود در منطقه مستقر هستند.

این فاجعه نتیجه کارزار طولانی دولت جمهوری آذربایجان برای پاکسازی قومی منطقه از جمعیت ارمنی آن بود و در حالی که جامعه بین المللی در سکوت ناظر آن است، در حال تکمیل شدن است.

پس از یک روز حمله برق آسای ارتش جمهوری آذربایجان به قره باغ که با گلوله باران شدید و پیشروی سریع ارضی انجام شد، مقامات رسمی ارمنی در قره باغ کوهستانی، که به آرتساخ نیز معروف است، با میانجیگری روسیه با نیروهای آذری به توافق آتش بس دست یافتند.

اگرچه اخیرا نیز یک انفجار مهیب در یک انبار سوخت باعث کشته شدن تعداد بیشتری از ارامنه شد، آتش بس همچنان پابرجاست. اما نزدیک به 100 هزار نفر از جمعیت 120 هزار نفره ارمنی ساکن قره باغ این منطقه را سمت ارمنستان ترک کرده اند و باقی آنها نیز در تدارک ترک منطقه هستند.

با این حال، آنچه جای بحث ندارد این است که انتخاب متحد نظامی ارمنستان یک اشتباه غم انگیز بوده است.

روسیه به عنوان یکی از اعضای ائتلاف نظامی سازمان پیمان امنیت جمعی به رهبری روسیه (CSTO)، باید در جریان جنگ دوم قره باغ کوهستانی در سال 2020 به کمک ارمنستان می آمد، اما این کار را نکرد و وقتی سال گذشته دوباره درگیری‌های مرگبار آغاز شد، روسیه و بقیه اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی هیچ واکنشی نشان ندادند.

نفوذ روسیه در منطقه در پی جنگ اوکراین تضعیف شده و اکنون ارمنستان باید به دنبال ضامن های امنیتی قوی تر باشد.

در هفته‌های اخیر، ارمنستان بسته کمک‌های اولیه خود را به اوکراین ارسال کرد و اولین رزمایش نظامی خود را با ایالات متحده انجام داد. 

دولت ارمنستان حتی نماینده دائم خود در سازمان پیمان امنیت جمعی را فراخواند و اساسنامه رم - معاهده تاسیس دادگاه کیفری بین المللی که حکم بازداشت ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه را صادر کرده - را برای تصویب به پارلمان فرستاد.

ارمنستان همچنین با آگاهی از این که کشورهای غربی به همان اندازه روسیه قادر به توقف تجاوزات آذری ها نبوده اند، به ایران نزدیک شده است و این امر ثابت می کند که این درگیری می تواند به یک میدان نبرد نیابتی با درگیر شدن چندین قدرت منطقه ای با نفوذ تبدیل شود.

از این گذشته، صرف نظر از سرنوشت قره باغ کوهستانی، دولت ارمنستان همچنان به متحدان قوی تری نیاز خواهد داشت که امنیت آن را تضمین کنند تا مردمی که از شکست های نظامی اخیر ایروان خسته شده اند را آرام کنند.

با وجود اینکه جمهوری آذربایجان با این حمله اخیر به تمامی حقوق سرزمینی خود در کنترل بر منطقه قره باغ دست یافت، اما هیچ تضمینی وجود ندارد حالا که دست برتر را در اختیار دارد، در همان جا متوقف شود.

از زمان آخرین جنگ در سال 2020، مذاکرات برای تصرف استان سیونیک ارمنستان و ایجاد کریدور موسوم به "زنگزور" بین آذربایجان و منطقه نخجوان افزایش یافته است.

با توجه به ارتباطات نظامی قوی آذربایجان با اسراییل، و پتانسیل اسراییل برای استفاده از خاک آذربایجان برای عملیات علیه سایت‌های نظامی ایران، مهار فعالانه نفوذ آذربایجان در منطقه قفقاز به نفع ایران است.

با توجه به روابط نزدیک دولت باکو با اسراییل، ایران به شدت نسبت به تحرکات نظامی باکو در منطقه قفقاز جنوبی حساس شده است. در اوایل ماه سپتامبر، ایران با صدور هشداری هرگونه تغییر در مرزهای ارمنستان را "خط قرمز" خود اعلام کرد.

با توجه به دخالت ایران در درگیری‌های متعدد جهانی علیه غرب، قدرت‌های غربی قاعدتا نباید راضی به نقش آفرینی نظامی ایران در این منطقه باشند. 

هفته گذشته، ولودیمیر زلنسکی، رییس جمهوری اوکراین، در جریان مجمع عمومی سازمان ملل متحد، غرب را به دلیل ناتوانی آن در جلوگیری از تهاجم وحشیانه روسیه به اوکراین سرزنش کرد. اندکی پس از آن، کشور لهستان به عنوان متحد اوکراین، به دلیل اختلاف بر سر صادرات غلات، ارسال سلاح را به حالت تعلیق درآورد.

در قفقاز، همه چیز به این بستگی دارد که چگونه نهادهای غربی با پیامدهای حملات اخیر آذری ها مقابله کنند و آیا می توانند جایگزینی برای نفوذ ضعیف روسیه ارایه دهند.

ایالات متحده و متحدانش باید اطمینان حاصل کنند که جاه طلبی های آذربایجان در مورد ارمنستان برای همیشه پایان می یابد. این به معنای مذاکره برای یک توافق صلح دایمی است که رژیم حاکم بر آذربایجان را به تضمین حقوق، امنیت و آزادی ارامنه ملزم می‌کند، قبل از اینکه خیلی دیر شود.

برای اطمینان از تکرار نشدن جنایات جنگی علیه غیرنظامیان در سال 2020 ، دولت باکو باید با اعزام ناظران بین‌المللی حقوق بشر موافقت کند - درخواستی که پیشتر توسط ارمنستان در شورای امنیت سازمان ملل متحد مطرح شده است.

این کاملا حیاتی خواهد بود که آیا رهبران غربی می توانند بر ترکیه و اسراییل که هر دو از حامیان قوی آذربایجان هستند، برای حمایت از تعهد پایدار به صلح تاثیر بگذارند. اگر نمی توانند،دولت های غربی باید به طور جدی تحریم صادرات نفت و گاز آذربایجان را در نظر بگیرند.

به طور همزمان، حمایت اقتصادی باید به ارمنستان ارایه شود تا دولت ایروان اقتصاد انعطاف پذیرتری بسازد که بتواند خود را از مدار روسیه دور کند.

توافق اخیر امضا شده بین ایالات متحده و ویتنام که از قدرت اقتصادی و نرم واشنگتن برای تضعیف نفوذ چین در منطقه استفاده می کند، می تواند در این زمینه الهام بخش باشد.  یک معامله مشابه، حتی در مقیاس کوچک‌تر، می‌تواند با ارایه هر حمایتی از سوی ایران رقابت کند و برای ارمنستان یک اقتصاد مرفه بسازد که دیگر به سیستم مالی در حال فروپاشی روسیه زنجیر نشده باشد.

در نهایت، اگر ایالات متحده نتواند خلاء امنیتی در قفقاز را پر کند، نه تنها تسلط خود را بر منطقه تضعیف خواهد کرد، بلکه در را به روی تراژدی های بیشتری باز خواهد کرد.