نیمی از سیل‌های ۵۰ سال گذشته در ۱۵ سال اخیر رخ داده است

علی شهبازی با اشاره به اینکه سیل پدیده‌ای طبیعی است که از دیرباز در نقاط مختلف دنیا از جمله ایران گزارش شده، اظهار کرد: این پدیده در دوره‌های مختلف، با دوره بازگشت پذیری و شدت‌های متفاوت اتفاق می‌افتد. 

وی با اشاره به اینکه طبق مطالعات صورت گرفته از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۳ وقوع سیل در مناطق مختلف دنیا یک تریلیون دلار خسارت به کشورها وارد کرده، توضیح داد: طی این مدت حدود ۲۲۰ هزار نفر هم جان خود را از دست داده‌اند.

۵۳ درصد سیل‌های نیم قرن گذشته کشور در ۱۵ سال اخیر اتفاق افتاده است

وی با تاکید بر اینکه وقوع سیل در کشور ما طی دهه‌های اخیر افزایش پیدا کرده، گفت: حدود ۵۰ درصد سیل‌هایی که در نیم قرن اخیر در کشور اتفاق افتاده بین ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته بوده است.

این مسئول اضافه کرد: در نیم قرن اخیر حدود چهار هزار سیل در کشور اتفاق افتاده که حدود ۵۳ درصد آنها طی ۱۵ سال گذشته بوده است.

وی توضیح داد: این نشان می‌دهد بحث تغییر اقلیم و اثرگذاری عواملی که بر وقوع سیل موثر هستند، طی این مدت افزایش داشته است.

شهبازی با بیان اینکه سیل اغلب با خسارات مالی زیادی همراه است، ابراز کرد: طبق برآوردهای صورت گرفته هر سیل به طور متوسط حدود ۴۰ میلیارد تومان خسارت مالی به بار می‌آورد. البته گاهی وقوع برخی سیل‌ها مثل سیلی که سال ۹۸ شاهد آن بودیم، خسارتی برابر با مجموع بودجه عمرانی یک سال کشور به همراه دارد.

وی افزود: معمولا خسارت‌های مستقیم سیل از جمله از بین رفتن زمین‌های کشاورزی، سازه ها، خودروها، تخریب جاده ها و ... برآورد می شود و خسارت‌های ناملموسی مثل خسارتهای روحی به مردم، از بین رفتن مواد مغذی خاک، تخریب پوشش گیاهی و به تبع آن کاهش اکسیژن و بسیاری موارد دیگر لحاظ نمی شود.

وجود ۷۰ حوزه آبخیز در البرز

شهبازی با اشاره به اینکه البرز ۷۰ حوزه آبخیز دارد، گفت: شرایط ویژه البرز از جمله وابستگی بیش از ۷۰ درصدی به منابع آبی، مهاجرت بالا و افزایش روز به روز جمعیت این استان، شرایط ویژه توپوگرافی استان از لحاظ سنگ شناسی، شیب بالا (برخی حوزه های آبخیز روستاهای محور جاده چالوس شیب بیش از ۱۰۰ درصد دارند)، استقرار مناطق مسکونی، صنعتی و کشاورزی در خروجی‌های حوزه آبخیزها باعث شده موضوع آبخیزداری در البرز حساسیت زیادی پیدا کند.

وی تاکید کرد: موارد مذکور باعث می‌شود خطر سیل خیزی و اثرگذاری این حادثه طبیعی را در استان چند برابر کند.

وی ابراز کرد: طی سنوات گذشته چندین سیل در البرز اتفاق افتاده که از میان آنها می توان به سیل شهرک جهان نمای سال ۸۶، سیل طالقان سال ۹۰، سیل روستای لانیز سال ۹۴، سیل سیجان سال ۹۵ و سیل اخیر جاده چالوس در خرداد ماه ۱۴۰۲ اشاره کرد.

 سرپرست معاونت آبخیزداری البرز با اشاره به اینکه در ایجاد سیل دو عامل طبیعی و انسانی دخیل است، ابراز کرد: یکی از مهمترین عوامل طبیعی تغییر اقلیم است.این تغییر اثرات زیادی به همراه دارد که یکی از مهمترین آنها تغییر مدت زمان و شدت بارش‌ها است. به عنوان مثال بارشی که باید در ۱۰ ساعت اتفاق بیفتد در یک ساعت واقع می‌شود که این امر کنترل بارش‌ها را با توجه به کوچک بودن و کوهستانی بودن، خشک و نیمه خشک بودن اقلیم، شکل و شبکه زهکشی حوزه‌های آبخیزداری استان، پوشش گیاهی و ... دشوار می‌کند.

وی با اشاره به برخی عوامل انسانی موثر در وقوع سیل هم توضیح داد: تخریب منابع طبیعی، مسدود شدن کانال‌های انتقال آب، تجاوزهایی که به حریم آبراه‌ها وجاده‌ها و توسعه نامتوازن شهر و روستاها بدون ایجاد زیرساخت‌های لازم بخشی از این عوامل هستند.

 تنها ۵ حوزه آبخیز البرز مطالعه ندارند

وی ابراز کرد: توسعه یکی از ارکان پیشرفت هر کشوری است ولی این توسعه باید بر محور مطالعه و انجام اقداماتی باشد که پایداری سرزمین را حفظ کند صورت بگیرد، که در بعضی مواقع چنین اتفاقی رخ نداده است و فقط به بحث توسعه توجه شده و پایداری آن در نظر گرفته نشده است.

شهبازی ادامه داد: طی چند سال گذشته تفاهم نامه‌هایی برای انجام اقدامات آبخیزداری در راستای فعالیتهای عمرانی استان منعقد شده ولی بخش عمده‌ای از آنها ناتمام باقی مانده و به طور کامل اجرایی نشده‌اند.

وی با اشاره به انواع مطالعات آبخیزداری گفت: مطالعات این حوزه به سه بخش سنواتی که نیاز به بازنگری دارند؛ در دست انجام و انجام شده تقسیم می‌شوند.

این مسئول ابراز کرد: از مجموع ۷۰ حوزه آبخیز البرز تنها ۵ حوزه مطالعات ندارند و امیدواریم مطالعات آنها تا ۲ سال آینده به اتمام برسد.

انجام ۱۴۶ هزار عملیات آبخیزداری طی ۱۲ سال

سرپرست معاونت آبخیزداری البرز با اشاره به برخی اقدامات آبخیزداری انجام شده در استان از سال ۹۰ تا کنون افزود: از زمان استان شدن البرز تا به امروز حدود ۳۵۰۰ سازه آبخیزداری در مناطق مختلف احداث شده است.

وی با بیان اینکه طی ۱۲ سال اخیر حدود ۱۴۶ هزار هکتار عملیات آبخیزداری در البرز صورت گرفته است؛ اضافه کرد: این اقدامات با جذب ۵۴ درصدی اعتبارات ملی و ۳۸ درصدی اعتبارات استانی انجام شده است.

وی گفت: اگر به تخصیص اعتبارات ملی و استانی  به طور کامل صورت می گرفت، می شود گفت به جای ۱۴۶ هکتار بیش از ۲۸۰ هزار هکتار عملیات آبخیزداری انجام می‌دادیم.

شهبازی افرود: واقعیت این است انجام اقدامات آبخیزداری با توجه به سطح حوزه های آبخیز استان به تنهایی از عهده اداره منابع طبیعی و آبخیزداری برنمی آید و نیازمند مشارکت مردمی و تعامل و همکاری بین دستگاه ها است تا برنامه های پیش بینی شده به موقع محقق شود.