کرونا در جهان؛ جدیدترین سویه های در گردش در ماه های اخیر

انتشار این سویه در ماه سپتامبر به اوج رسید و حدود ۲۵ درصد موارد ابتلا به کووید۱۹ را تشکیل می‌داد و از آن زمان به آرامی شروع به کاهش کرد و در دسامبر به ۱۳ درصد رسید.

سویه HV.۱ نیز در پایان تابستان در ایالات متحده ظاهر شد و به تدریج بخش بزرگی از گونه در گردش این ویروس را تشکیل داد. به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC)، این سویه در اواخر اکتبر از EG.۵ به عنوان نوع غالب پیشی گرفت و اکنون بیش از ۳۰ درصد موارد ابتلا به کووید۱۹ را تشکیل می‌دهد.

دانشمندان همچنین دو سویه دیگر به نام‌های BA.۲.۸۶ و JN.۱ را هم مشاهده کرده‌اند که می‌گویند تعداد هشداردهنده‌ای از جهش‌ها را به همراه دارند. دو گونه‌ای که بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا با هم، حدود ۹ درصد از موارد ابتلا به کووید۱۹ را در این کشور تشکیل می دهند و به نظر می رسد در حال افزایش هستند.

در ادامه به اطلاعاتی در مورد سویه‌های در گردش کرونا خواهیم پرداخت:

EG.۵ و HV.۱

در حالی که بیماری شدید در افراد مسن و افراد دارای شرایط زمینه ای همیشه نگران کننده است و کووید طولانی مدت نیز می‌تواند به عنوان یک عارضه در افراد بروز کند، متخصصان می گویند که EG.۵ و HV.۱ تهدید قابل توجهی ندارند.

سویه EG.۵ در فوریه ۲۰۲۳ در چین و اولین بار در ماه آوریل در ایالات متحده شناسایی شد. این گونه یکی از زیرسویه‌های نوع  XBB.۱.۹.۲ امیکرون است و دارای یک جهش قابل توجه است که به آن کمک می کند تا از آنتی‌بادی های تولید شده توسط سیستم ایمنی در پاسخ به ابتلا و تزریق واکسن های قبلی، فرار کند.

«اندرو پکوز»، استاد میکروبیولوژی مولکولی و ایمونولوژی در دانشکده بهداشت عمومی بلومبرگ دانشگاه جان هاپکینز در این باره گفت: این جهش ممکن است به این معنی باشد که افراد بیشتری مستعد ابتلا به این بیماری هستند زیرا ویروس می تواند کمی بیشتر از این مصونیت بگریزد.

اما EG.۵ که «اریس» نیز نامیده می شود، به نظر نمی رسد که ظرفیت جدیدی در مورد مسری بودن، علائم یا احتمال ایجاد بیماری شدید داشته باشد. تست‌های تشخیصی و درمان‌هایی مانند «پاکسلووید» همچنان در برابر آن مؤثر هستند. همچنین واکسن‌های جدید که یک نوع XBB مرتبط را هدف قرار می‌دهند، به نظر می‌رسد که تعداد کافی آنتی‌بادی تولید می‌کنند که علیه EG.۵ موثر است.

HV.۱ نیز از نسل EG.۵ گرفته شده و شباهت زیادی به آن دارد. داده‌های جدید که به‌عنوان یک مقاله پیش‌چاپ در ماه دسامبر منتشر شد، نشان می‌دهد که شباهت به عملکرد واکسن‌های به‌روزرسانی‌شده در برابر HV.۱ نیز گسترش می‌یابد که نشان می‌دهد آخرین دز یادآور نیز در برابر آن محافظت ایجاد می‌کند.

با توجه به شباهت گونه ها، دقیقاً مشخص نیست که HV.۱ چگونه از EG.۵ پیشی گرفته است، اما یکی از معدود جهش های اضافی در HV.۱ احتمالاً به آن برتری نسبت به نسل قبلی خود داده است.

«دکتر دان باروچ»، یک متخصص در بوستون در این باره گفت: هرگاه یک سویه جدید غالب شود، بنا به تعریف یک برتری دارد. برتری این است که انتقال پذیری آن افزایش یافته یا بهتر می تواند از ایمنی موجود در بدن فرار کند.

BA.۲.۸۶ و JN.۱

بنابر اعلام «نیویورک تایمز»، سویه دیگری که دانشمندان در پاییز امسال شروع به نظارت دقیق آن کردند، BA.۲.۸۶ با نام مستعار «پیرولا» است. این نوع به دلیل تعداد جهش هایی که در پروتئین اسپایک دارد، متخصصان را نگران کرد.

محل شکل‌گیری جهش‌های ژنتیکی روی پروتئین اسپایک در ویروس کرونا/ عکس: نشریه ساینتیفیک‌آمریکن

علاوه بر این نگرانی، داده‌های اولیه نشان داد که واکسن‌های جدید ممکن است در برابر BA.۲.۸۶ چندان مؤثر نباشند. با این حال، از آن زمان شواهدی ظاهر شد که سطوح آنتی‌بادی تولید شده در پاسخ به BA.۲.۸۶ با سطح آنتی‌بادی تولید شده در پاسخ به EG.۵ برابری می کند که نشان می دهد واکسن ها به اندازه کافی در برابر آن از افراد محافظت می کنند. داده‌های مطالعه دیگری نیز نشان داد که BA.۲.۸۶ ممکن است به اندازه سایر اشکال ویروس قابل انتقال نباشد.

BA.۲.۸۶ آنطور که دانشمندان در ابتدا از آن می ترسیدند باعث افزایش موارد ابتلا به کووید۱۹ نشد اما درست مانند EG.۵ که برای تولید HV.۱ تکامل یافت، JN.۱ نیز اخیراً از BA.۲.۸۶ ظهور کرده و به سرعت در حال گسترش است. بر اساس تحقیقات اولیه که در ماه نوامبر منتشر شد، JN.۱ دارای جهشی است که به آن قابلیت دفع ایمنی موجود در بدن را می‌دهد.

مقاله پیش‌چاپی که نحوه عملکرد واکسن های جدید علیه HV.۱ را آزمایش کرد، همچنین نشان داد که آنها آنتی‌بادی های مؤثر علیه JN.۱ تولید می کنند اما نه به تعداد زیاد.

یک متخصص در این باره گفت: احتمال دارد که JN.۱ یا یک سویه نزدیک و مرتبط با آن در چند ماه آینده در سطح جهانی غالب شود.

«ترور بدفورد»، استاد بخش واکسن و بیماری های عفونی در مرکز سرطان «فرد هاچینسون» آمریکا در این باره اظهار کرد: بیش از خطری که هر سویه ایجاد می کند، این سرعت بالا در تکامل ویروس است که بیش از همه نگران کننده است. وی افزود که هیچ گونه‌ای به این اندازه تاثیرگذار نبوده است اما تجمع کلی این جهش‌ها تاثیر قابل‌توجهی در افزایش موارد ابتلا به کووید۱۹ دارد.

شیوع بیماری‌های تنفسی در چین

در حالی که سویه‌های جدید از ویروس کرونا در فصول مختلف امسال در نقاط مختلف جهان مشاهده و بررسی شده‌اند، کمیسیون ملی بهداشت چین، ۱۳ نوامبر در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که بیماری‌های تنفسی در این کشور رو به افزایش است اما هنوز جزئیات بیشتری در این زمینه ارائه نکرده است.

با این حال مقامات چینی به رویترز گفته‌اند مشاهدات آن‌ها نشان می‌دهد که آمار شیوع بیماری‌های تنفسی در این کشور همانند فصل سرما در سال‌های «پیش از همه گیری کووید۱۹» است.

داده‌ها نشان می‌دهند که شیوع عوامل بیماری‌زای شناخته شده‌ای مانند «مایکوپلاسما پنومونیه» که یک عفونت باکتریایی رایج به ویژه در کودکان است با رفع کامل محدودیت‌های کووید۱۹ از ماه مه در چین رو به افزایش بوده است.

موارد ابتلا به آنفلوآنزا، ویروس سین‌سیشیال تنفسی و آدنوویروس نیز از ماه اکتبر در این کشور افزایش پیدا کرده است.

پیشگیری از ابتلا به ویروس‌های تنفسی

«متیو بینیکر»، یک متخصص «مایو کلینیک» در این باره می‌گوید: از نظر استراتژی های پیشگیری از این ویروس ها زمان خوبی است. همچنین اصول اولیه نیز در این زمینه بسیار مهم هستند، از جمله: بهداشت خوب دست ها، ماندن در خانه اگر مریض هستید، استفاده از ماسک در صورت خروج از منزل و داشتن علائم بیماری.

به گفته این متخصص، در صورت داشتن علائم بیماری‌های تنفسی بهتر است به یک پزشک مراجعه کنید و تست دهید. با دانستن اینکه فرد با چه مشکلی دست و پنجه نرم می‌کند، می‌توان گام‌های موثری در جهت درمان آن برداشت.

سازمان جهانی بهداشت در تاریخ جمعه ۵ مه ۲۰۲۳ به طور رسمی پایان وضعیت اضطراری کووید ۱۹ در جهان را اعلام کرد. این سازمان در ژانویه ۲۰۲۰، شیوع ویروس کرونا را یک وضعیت اضطراری بهداشت عمومی و نگرانی بین‌المللی اعلام کرده بود.