افزایش قیمت اینترنت سبب ایجاد شکاف دیجیتال بین طبقات مرفه و پایین می شود

سعید ارکان زاده یزدی درباره افزایش تعرفه اینترنت در وضعیت اقتصادی و درآمدی حال حاضر جامعه، می گوید: اپراتورها مدام می‌گویند افزایش قیمت اینترنت برای این است که بتوانند زیرساخت‌های اینترنت را توسعه بدهند ولی کاربران از خودشان می‌پرسند این پول صرف توسعه زیرساخت برای چه نوع اینترنتی می‌شود؟ آیا کاربران راضی هستند پول بیشتری بپردازند برای دریافت شبکه‌ای که به‌شدت فیلتر شده و رسانه‌های اجتماعی خارجی را مسدود کرده؟ این نگرانی از جانب کاربران وجود دارد که پولی که بابت توسعه زیرساخت اینترنت از مردم گرفته می‌شود، بیشتر از اینکه صرف توسعه زیرساخت اینترنت و افزایش دسترسی مردم بشود، صرف فیلترینگ پیچیده‌تر و عمیق‌تر شود.

او ادامه می دهد: نکته دیگری که باید در این زمینه توجه کرد این است که انگار کاربران و مسئولان دارند درباره دو اینترنت متفاوت از هم صحبت می‌کنند. گویی وقتی مسئولان به اینترنت اشاره می‌کنند، بیشتر یک شبکه داخلی اینترانت منظورشان است که بسیاری از دسترسی‌های آن با خارج از کشور قطع شده است. بنابراین وقتی می‌گویند می‌خواهند اینترنت را گران‌تر بفروشند تا خرج زیرساخت کنند، منظورشان بیشتر توسعه زیرساخت همین اینترانت است، درصورتی‌که کاربران اصلاً از این شبکه‌ای که به‌اسم اینترنت به آن‌ها فروخته می‌شود راضی نیستند.

این دکتری ارتباطات ضمن انتقاد نسبت به کیفیت اینترنت می گوید: مسئولان مدام از افزایش «کیفیت» اینترنت صحبت می‌کنند اما کیفیت مد نظر آن‌ها با کیفیت اینترنت مد نظر کاربران و مردم متفاوت است. کیفیتی که مقامات و مسئولان از اینترنت می‌خواهند بیشتر روی سرعت بالای شبکه متمرکز است، کاربران علاوه بر سرعت بالا به آزادی ارتباطات هم نیاز دارند. آن‌ها اینترنتی می‌خواهند که کمترین فیلترینگ را داشته باشد و به آن‌ها اجازه دهد به شبکه‌های اجتماعی جهانی متصل شوند. اینترنتی که در آن مثلاً یوتیوب فیلتر است، یعنی شبکه‌ای که برای کاربران مثل یک دانشگاه است، به چه درد کاربران می‌خورد؟ شبکه‌ای که در آن اینستاگرام و واتس‌اپ و تلگرام مسدود است، هر چقدر هم که سرعت بالایی داشته باشد، به چه کار مردم می‌آید؟

او در بیان تبعات این افزایش قیمت در آینده، می گوید: دوره‌ای که تازه اینترنت داشت در بین عموم مردم ایران رواج پیدا می‌کرد، یعنی اواخر دهه ۱۳۷۰ و اوایل دهه ۱۳۸۰ شمسی، استادان ارتباطات از شکاف دیجیتال صحبت می‌کردند و اینکه مردم کشورهای در حال توسعه باید به‌قدری به اینترنت و شبکه‌های جهانی دسترسی داشته باشند که شکاف دسترسی آن‌ها نسبت به کشورهای توسعه‌یافته باعث نشود کشورهای به‌اصطلاح جنوب جهانی از فناوری و پیشرفت‌های مبتنی بر فناوری عقب بمانند. اکنون با افزایش شدید قیمت اینترنت، این شکاف دیجیتال می‌تواند بین طبقات مرفه و طبقاتی که تمکن مالی چندانی ندارند ایجاد شود. شکاف دیجیتال باعث می‌شود که افراد از بسیاری از ابزارهایی که شهروندان تقریباً همه کشورهای جهان آن را به‌سادگی و ارزانی در اختیار دارند محروم شوند.

او تاکید می کند: در اینجا نباید فقط قیمت اینترنت را در نظر داشته باشیم. به‌علت فیلترینگ بسیار شدید و محدودیت‌های سرسام‌آوری که در اینترنت ایران وجود دارد، عملاً هزینه فیلترشکن‌ها نیز به هزینه اینترنت اضافه شده است. همچنین بر اثر استفاده از فیلترشکن‌ها، مشکلات سخت‌افزاری برای ابزارهای الکترونیکی و همچنین آسیب‌های نرم‌افزاری مثل هک‌شدن‌ها هم به هزینه‌ها اضافه می‌شود. افزون بر اینکه قیمت بسته‌های اینترنت اپراتورها نشان می‌دهد آن‌ها از سقف ۳۰ درصدی افزایش قیمت اینترنت هم خیلی فراتر رفته‌اند.

با این اوصاف در قبال چه شرایطی این افزایش قیمت پذیرفتنی و معقول است؟ ارکان زاده یزدی پاسخ می دهد: اگر اینترنت فعلی که به کاربران عرضه می‌شود نیاز کاربران را برطرف می‌کرد و اگر اینترنتی بود که دست‌کم می‌شد با آن به رسانه‌های اجتماعی خارجی دسترسی داشت و به سایت‌هایی دسترسی داشت که مورد نیاز مخاطبان بودند، آن‌وقت کاربران رضایت بیشتری از این شبکه عرضه‌شده داشتند و ممکن بود با رضایت بیشتری پول بابت آن بپردازند. اما در حال حاضر، مشتریان اپراتورها با خود می‌گویند این پول را برای چه باید بابت اینترنت فیلترشده‌ای که هیچ یک از شبکه‌های اجتماعی برتر جهان را نمی‌شود با آن باز کرد و فهرست بلندبالایی از سایت‌ها در آن فیلتر شده بپردازند.

او ادامه می دهد: در شرایطی این افزایش قیمت پذیرفتنی بود که مشتریان از آن رضایت داشتند. اما حالا بنا به اجبار این پول را می‌دهند، به همین دلیل طبیعی است که افزایش قیمت از نظر آن‌ها پذیرفتنی نباشد. بنابراین اگر مقامات می‌خواهند کاربران افزایش قیمت اینترنت را تاحدودی بپذیرند، باید محدودیت‌های اینترنت کنونی را بسیار کمتر کنند و در مسیر رسیدن به آزادی ارتباطات قدم بردارند.