چرا آمار اهدای خون در فصل های سرد کم می‌شود؟

یکی دیگر از نکات پراهمیت در خصوص اهدای خون در کشور، پایین بودن مشارکت زنان است. هر سال حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در سراسر کشور برای اهدای خون مراجعه می‌کنند که ۹۵ درصد آنها را مردان تشکیل می‌دهند و کمتر از ۵ درصد اهداکنندگان، زن هستند. این در حالی است که میانگین اهدای خون زنان در دنیا حدود ۳۳ درصد است.

در ایران مردها سالی ۴ بار و زنان به دلیل مسائل فیزیولوژیک سالانه ۳ بار می‌توانند برای اهدای خون اقدام کنند. اما خیلی از زنان از ترس کم‌خونی و افت فشار خون و ... تمایلی به اهدای خون نشان نمی‌دهند. درحالی‌که تنها ممنوعیت اهدای خون در زنان مربوط به دوره شیردهی و بارداری است. مشارکت زنان کشور در امر اهدای خون در حالی بسیار پایین است که به گفته مسئولان و متخصصان، سالم‌ترین خون‌ها در ایران متعلق به خانم‌ها است و آنها با اهدای خون می‌توانند به حفظ مطلوب ذخایر خونی کشور کمک کنند.

دلایل کاهش مراجعه برای اهدای خون در فصل‌های سرد

دکتر بشیر حاجی‌بیگی، سخنگوی سازمان انتقال خون کشور در گفتگو با همشهری درباره علت کاهش آمار مراجعه برای اهدای خون در فصل‌های سرد سال توضیح می‌دهد: در فصل سرما به علت کاهش طول روز، سردی هوا، آلودگی هوا، بیماری‌های فصلی و مصرف آنتی‌بیوتیک و دلایلی از این قبیل، مردم کمتر از خانه بیرون می‌آیند و درنتیجه آمار اهدای خون در این فصول کمتر می‌شود.

دکتر حاجی‌بیگی می‌گوید: دلیل دیگرش هم این است که چون به پایان سال نزدیک می‌شویم، مردم وقت کمتری برای مراجعه به مراکز انتقال خون دارند. کلا در فصل سرما مراجعه مردم برای اهدای خون کمتر است و این مخصوص امسال نیست. هر سال همین طور است.

سخنگوی سازمان انتقال خون کشور تاکید می‌کند: البته این کاهش اصلا چشمگیر نیست و ما هیچ وقت در فصل سرما با کمبود ذخایر فرآورده‌های خونی مواجه نمی‌شویم. درواقع برای حفظ مطلوب ذخایر فرآورده‌های خونی است که هر سال در فصل سرما فراخوان اهدای خون می‌دهیم. این موضوع در تمام دنیا رایج است. در تمام دنیا برای حفظ مطلوب ذخایر تلاش می‌کنند تا اگر موارد اورژانسی پیش آمد، از همه گروه‌های خونی داشته باشند و ناگهان به کمبود نخورند.

آمار اهدای خون زنان ایرانی زیر ۵ درصد

سخنگوی سازمان انتقال خون کشور همچنین درباره آمار اهدای خون در بین زنان ایرانی توضیح می‌دهد: خانم‌ها به دلیل خودمراقبتی بیشتر، از سالم‌ترین اهداکنندگان خون هستند، اما با این حال آمار اهدای خون آنها در ایران ۴.۶ درصد است که عدد خیلی کمی است. در حالی که نُرم اهدای خون زنان در دنیا ۳۳ درصد است. در بعضی از کشورهای غربی آمار اهدای خون زنان مثل آقایان است.

دکتر حاجی‌بیگی می‌گوید: بیشترین آمار اهدای خون زنان در ایران مربوط به استان‌های کردستان، لرستان، ایلام، خراسان شمالی و سیستان و بلوچستان است ولی آمار اهدای خون در این ۵ استان هم زیر ۱۰ درصد است. تهران که اصلا جزو این لیست نیست.

چرا آمار اهدای خون زنان در ایران پایین است؟

این مقام مسئول در پاسخ به این سوال که چرا آمار اهدای خون در زنان ایرانی پایین است، می‌گوید: خیلی از خانم‌ها به دلیل قاعدگی ماهانه و وضعیت فیزیولوژیکی که دارند، می‌ترسند و تصور می‌کنند اگر خون بدهند، بیمار و ضعیف می‌شوند، دچار کم خونی و افت فشار می‌شوند. درحالی‌که اولا در کل مراحل اهدای خون - از اول تا آخر - وسایل و تجهیزات یکبارمصرف و استریل مورد استفاده قرار می‌گیرد. دوم این که برای بررسی کم‌خونی اهداکنندگان هم تست هموگلوبین در مراکز انتقال خون انجام می‌گیرد و هم غلظت خون مراجعه‌کنندگان چک می‌شود.

سخنگوی سازمان انتقال خون کشور این نکته را هم اضافه می‌کند که حتی برای اصلاح کم‌خونی برخی اهداکنندگان، در همه مراکز با تجویز پزشک، مکمل‌های حاوی آهن هم به صورت رایگان به آنها داده می‌شود. یعنی اگر خانمی مشکل کم‌خونی و کمبود آهن و ... داشته باشد، خود مرکز انتقال خون قبول نمی‌کند که از او خون بگیرد و به او گفته می‌شود که شرایط اهدای خون را ندارد. پس ترس و هراس خانم‌ها درباره اهدای خون بی‌مورد است.

۲۰ میلیون زن در ایران شرایط اهدای خون دارند/ در دوره قاعدگی هم می‌توان خون اهدا کرد؟

به گفته سخنگوی سازمان انتقال خون کشور، ۲۰ میلیون نفر از زنان در کشور ما شرایط اهدای خون را دارند که آمار خیلی بالایی است. ولی کل آمار اهدای خون زنان زیر ۵ درصد است. ۹۵ درصد اهدای خون متعلق به آقایان است. درحالی‌که در ایران خانم‌ها به دلیل مسائل فیزیولوژیکی سالانه می‌توانند ۳ بار خون بدهند. آقایان ۴ بار در سال می‌توانند.

دکتر حاجی‌بیگی در پاسخ به این سوال که آیا زنان می‌توانند در دوران قاعدگی برای اهدای خون اقدام کنند، می‌گوید: اگر قاعدگی همراه با درد باشد، توصیه این است که اهدای خون انجام نشود، ولی اگر دوره قاعدگی طبیعی باشد و خانم‌ سابقه کم‌خونی هم نداشته باشد، اهدای خون در این دوره هیچ منعی ندارد.

این مسئول درباره گروه سنی زنان اهداکننده خون هم می‌گوید: بیشترین مراجعات برای اهدای خون در هر دو جنسیت، مربوط به سنین ۳۰ تا ۴۵ سال است. درضمن زنان اگر سابقه کم‌خونی نداشته باشند، از ۱۸ تا ۶۰ سالگی می‌توانند به راحتی خون اهدا کنند. اهداکنندگان مستمر هم تا ۶۵ سالگی می‌توانند برای اهدای خون اقدام کنند.