سندروم شلختگی چیست؟

چرا برخی افراد علاقه‌ دارند در محیطی آلوده و در کنار زباله‌ها زندگی کنند. احتمالا تاکنون شاهد برنامه‌های مستند درباره زندگی افرادی که در انباری پر از زباله و لوازم ناکارآمد زندگی می‌کنند بوده‌اید، افرادی که معمولا خودشان هم ظاهری شلخته و غیربهداشتی دارند. این افراد مبتلا به نوعی به اختلال شخصیت به نام سندروم دیوژن یا سندروم شلختگی مبتلا هستند.  

   سندروم دیوژن چگونه شناسایی شد؟ 

نام این سندروم، از نام دیوژن فیلسوف یونان باستان گرفته شده است. او فردی ساده‌زیست بود و بنا بر برخی داستان‌ها او در آتن و در یک کوزه بزرگ زندگی می‌کرد.دیوژن  فیلسوفی بزرگ، زاهد مسلک و متفکر بود. به همین دلیل بسیاری معتقدند انتخاب این نام برای سندروم شلختگی انتخابی نادرست بوده است. با این حال نخستین‌بار در سال ۱۹۶۶ میلادی «کلارک آن منکیکار» سندروم دیوژن را شناسایی کرد و این نام را برای بیماری مذکور انتخاب کرد. 

  سندروم دیوژن چیست؟ 

  سندروم دیوژن یا سندرم شلختگی نوعی اختلال شخصیتی است. فرد مبتلا به این سندروم ناخواسته و غیرقابل کنترل به انباشته کردن زباله و لوازم به درد نخور روی می‌آورد.

   چنین افرادی به شدت نسبت به خود و اطرافیان‌شان دچار بی‌تفاوتی شده و نهایتا نیز منزوی می‌شوند و اجتماع را ترک می‌کنند به این امید که از نگاه و قضاوت مردم در امان باشد. عدم احساس شرم از شرایط نامناسب زندگی از ویژگی مهم مبتلایان به سندروم دیوژن است، زیرا این افراد از اشتباه بودن رفتار خود آگاهی ندارند.

   نکته جالب توجه درباره مبتلایان به این سندروم آن است که آنها نسبت به زباله‌ها و آنچه احتکار کرده‌اند دچار وابستگی عاطفی می‌شوند به نحوی که حاضر به دور ریختن آن‌ها نیستند.  

   مبتلایان به این سندروم به تدریج مراقبت از خود را کنار می‌گذارند تا جایی که حتی بهداشت فردی مانند استحمام، اصلاح سر و صورت و مسواک زدن را کنار می‌گذارند. شرایط بد بهداشتی این افراد و بوهای نامطلوب دهان و بدن‌شان به تدریج باعث می‌شود که اطرافیان و جامعه آنها را طرد کنند.  در تعریفی دیگر فرد مبتلا به این اختلال دچار آشفتگی ذهن می‌شوند و در واقع قدرت نظم‌بخشی خود را از دست می‌دهند و به همین علت است که نمی‌توانند به امور ساده‌ای مانند نظم دادن به خانه اتاق خواب و حتی ظاهر خود رسیدگی کنند، این آشفتگی ذهنی نهایتا به شلختگی مطلق در جهان درون و بیرون از این فرد منجر می‌شود.

   شرایط این بیماران غالبا به بیماری پنومونی (ذات‌الریه) یا آتش‌سوزی منجر می‌شود. برخی از متخصصان می‌گویند که سندروم دیوژن یک بیماری مستقل نیست بلکه از عوارض برخی دیگر از اختلالات روانی است. اختلالاتی مانند اسکیزوفرنی، اختلال وسواس اجباری (OCD)، افسردگی، زوال عقل و اعتیاد، به ویژه اعتیاد به الکل، از جمله این اختلالات هستند.  

به گفته متخصصان این اختلال در بین افرادی بالای ۶۰ سال، مبتلایان به جنون و افرادی که در یک مقطع از زندگی مورد طرد واقع شده یا محیط خانوادگی ثابتی نداشته‌اند، شایع‌تر است. به لحاظ میزان ابتلا تفاوتی میان زنان و مردان وجود ندارد. 
 
    علایم و عوارض سندروم دیوژن 

ابتلا به سندروم دیوژن مانند هر اختلال دیگری عوارضی دارد که از آن میان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 
- انباشتن وسایل از کار افتاده و بی‌فایده 
- عدم توجه به بهداشت فردی و سلامتی 
- گوشه‌گیری و انزوا از اجتماع 
- ترس و مقاومت در برابر تغییر 
- بروز رفتار‌های خشونت‌بار 
- خودخواهی شدید 
- هذیان‌گویی و توهمات شنیداری 
- بثورات پوستی ناشی از بهداشت کثیف و وجود حشراتی مانند کک و یا شپش 
- بوی بد بدن 
- سوء تغذیه 
- کمبود آب بدن 
- وجود حیوانات جونده در خانه بیمار 
- بوی شدید و ناخوشایند از خانه فرد 
- فقدان حس شرم نسبت به عدم پاکیزگی 
- انکار وضعیت 
- عدم درخواست کمک 
 
چرایی ابتلا به سندروم دیوژن 

آنطور که متخصصان می‌گویند غالبا حادثه‌ای خاص مانند مرگ همسر یا یکی از عزیزان یا هر واقعه‌ای که فرد آمادگی آن را ندارد می‌تواند نقطه آغاز بیماری باشد. با این حال به صورت کلی دلایل  یا عوامل خطر ابتلا به سندروم دیوژن می‌تواند شامل این موارد باشد: 
- ژنتیک 
- سکته مغزی 
- از دست دادن تحرک به دلیل آرتریت 
- نارسایی قلبی 
- زوال عقل 
- مشکلات بینایی 
- افسردگی 
- از دست دادن همدم یا مراقب مورد اعتماد 
- سابقه بیماری روحی 
- سابقه سوء مصرف مواد 
- برخی ویژگی‌ها مانند درونگرایی 
- عوامل آسیب‌زا در زندگی مانند ورشکستگی، بیکاری، طلاق، اخراج، مرگ عزیزان

درمان سندروم دیوژن  

   اگر چه تا امروز هیچ دارو یا روش درمانی خاصی برای درمان این سندروم پیشنهاد نشده است، اما روش‌های حمایتی مانند مراقبت شخصی و سرویس‌های نظافت به فرد می‌توانند شدت علائم را کاهش دهند. با توجه به ترس این بیماران از مسائل پزشکی معمولا از آن‌ها در بخش مراقبت‌های اجتماعی مراقبت می‌شود. در صورت تردید نسبت به ابتلای خود یا اطرافیانتان‌ با این بیماری حتما از روان‌درمان‌گران کمک بگیرید.