خبر خوب برای زوجین نابارور

یکی از راه‌های متداول درخواست اهدا یا دریافت جنین است که البته پس از امتحان راه‌های درمانی دیگر در جهت ناباروری به آن رو می‌آورند.

در تعریف اهدای جنین باید به این نکته توجه کرد که معمولا این تعریف با تلقیح مصنوعی همراه است تلقیح مصنوعی یعنی باردار کردن یک زن با امکانات آزمایشگاهی و استفاده از وسایل مصنوعی بدون آن که نزدیکی صورت گیرد و اهدای جنین به این معناست که یک یا چند جنین حاصل از باروری آزمایشگاهی سلول جنسی نر و ماده یک زوج سالم به صورت داوطلبانه به زوج ناسالم اهدا شود.

مطابق قانون ما و طبق ماده قانونی اهدای جنین کلیه مراکز تخصصی درمان ناباروری ذی صلاح مجاز هستند با رعایت ضوابط شرعی و شرایط تصویب شده در این قانون نسبت به انتقال جنین‌های حاصل از تلقیح خارج از رحم زوج‌های قانونی و شرعی پس از موافقت کتبی زوجین صاحب جنین به رحم زنانی که پس از ازدواج و انجام اقدامات پزشکی ناباروری آنها به اثبات رسیده اقدام کنند.

مطابق ماده ۲ آیین نامه اجرایی سلامت متعارف جسمی و روانی، ضریب هوشی مناسب، نداشتن اعتیاد به مواد اعتیادآور و روانگردان، عدم ابتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج مانند ایدز هپاتیت و ...، به عنوان شرط لازم و قطعی جهت اهدای جنین تعیین شده است.

مطابق ماده یک قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور اگر بعد از ازدواج و انجام اقدامات پزشکی، به علت ناتوانی یکی از زوجین یا هر دو، قادر به فرزندآوری نباشند می‌توان جنین حاصله از تلقیح خارج از رحم زوج‌های قانونی را بعد از موافقت کتبی زوجین صاحب جنین به رحم آن زن منتقل کرد.

بر اساس ماده ۶ آیین‌نامه اجرایی قانون نحوه اهدا جنین به زوجین نابارور اطلاعات مربوط به جنین‌های اهدایی جزو اطلاعات سری طبقه‌بندی می‌باشد. بر اساس این ماده مراکز مجاز تخصصی درمان ناباروری باید در حفظ و نگهداری اطلاعات دقت لازم را داشته باشند و از افشای آن‌ها خودداری نمایند. در این مورد بر اساس قانون مجازات اسلامی، مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و سری دولتی مجازات افشای اطلاعات سری را ۲ تا ۱۰ سال حبس تعیین می‌کند.

و در ماده ۱۰ این آیین نامه نیز این موضوع مورد توجه قرار گرفته است.

شرایط زوجین پذیرنده جنین

شرایط زوجین پذیرنده جنین در ماده ۲ قانون نحوه اهدای جنین اینطور بیان شده است:

1. رازهای دریافت جنین باید مشترکا از طرف زن و شوهری که فرزنددار نمی‌‌شوند؛ تنظیم و تسلیم دادگاه شود.
2. همچنین زوجین بنا به گواهی معتبر پزشکی امکان بچه‌دار شدن نداشته باشند.
3. زوجه توانایی جسمی و روانی دریافت جنین را داشته باشد پ زوجین دارای صلاحیت اخلاقی لازم باشند.
4. هیچ یک از زوجین محجور نباشند یعنی هر دو بالغ، رشید و عاقل باشند.
5. هیچ یک از زوجین مبتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج نباشند و همچنین هیچ کدام از زوجین معتاد به مواد مخدر و روانگردان نباشند.
6. و بر اساس این قانون زوجین باید تابعیت جمهوری اسلامی ایران را داشته باشند.

شرایط زوجین اهدا کننده‌ی جنین

زوج‌های اهدا کننده باید دارای شرایط زیر باشند که در ماده ۲ آیین نامه اجرایی قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور آمده است؛

رابطه‌ی زوجیت قانونی و شرعی، سلامت متعارف جسمی و ضریب هوشی مناسب، نداشتن اعتیاد به مواد مخدر و روان گردان‌ها، مبتلا نبودن به بیماری‌های صعب‌العلاج مانند ایدز و هپاتیت و...

شرایط جنین مورد اهدا

جنین مورد اهدا نیز باید شرایطی داشته باشد از جمله آن که؛ جنین باید حاصل تلقیح خارج از رحم باشد و همچنین جنین حاصل از سلول‌های جنسی زوج‌های قانونی باشد، پس نمی‌توان سلول جنسی مرد بیگانه را به رحم زنی که فرزنددار نمی‌شود، وارد کرد؛  بلکه سلول جنسی زن و مردی که بین آنها زوجیت قانونی برقرار است با هم ترکیب شده و نطفه‌ حاصل از این آمیزش به رحم زنی که به دلیل ناتوانی خودش یا ناتوانی شوهرش نمی‌تواند بچه‌دار شود وارد می‌شود.

هم زن و هم مرد صاحب جنین باید نسبت به این انتقال موافقت کتبی ارائه دهند.

حقوق و تکالیف زوجین پذیرنده‌ جنین و طفل نسبت به یکدیگر

موافق ماده‌ی ۳ قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور؛ وظایف و تکالیف زوجین پذیرنده جنین و طفل متولد شده از لحاظ نگهداری و تربیت و نفقه و احترام نظیر وظایف و تکالیف اولاد و والدین است. یعنی زوجین پذیرنده جنین باید حضانت طفل را بر عهده گیرند و نفقه‌ی او را بپردازند و طفل نیز بعد از آنکه به رشد رسید، در صورت نیاز والدین پذیرنده‌ی او، باید نفقه‌ ایشان را بپردازد.

همچنین نکته قابل توجه آن است که بین زوجین پذیرنده‌ی جنین و طفل رابطه‌ی توارث برقرار نمی‌شود.

بر مبنای ماده ۴ قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور، بررسی صلاحیت زوجین متقاضی در محاکم خانواده، خارج از نوبت و‌ بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی به کمک وکیل صورت خواهد گرفت و عدم تأیید صلاحیت‌زوجین قابل تجدیدنظر می‌باشد.

قرارداد رحم جایگزین

در خصوص مادرانی که رحم خود را از دست داده‌اند یا از بدو تولد رحم نداشته اند، و یا زنانی که به دلیل بیماری‌هایی همچون ام اس و دیابت و... امکان بارداری ندارند معمولا از طریق قرارداد رحم جایگزین که در عرف با عنوان رحم اجاره‌ای هم شناخته می‌شود امکان فرزندآوری ایجاد می‌شود.

به این ترتیب که نطفه تشکیل شده از زن و مردی که زن و شوهر قانونی هستند به رحم زن دیگری که توانایی پرورش طفل در رحم خود را دارد انتقال می‌یابد و طبق قرارداد پس از زایمان آن طفل به صاحبان نطفه بازگردانده می‌شود.