سپاهان، داستان سقوط یک تیم کهکشانی

برگردیم به بهار دو سال قبل. سپاهان در دومین سال مربیگری محرم نویدکیا قرار داشت و شرایط در این تیم با از دست دادن شانس قهرمانی در لیگ برتر و جام حذفی بحرانی بود. این در حالی بود که محرم نویدکیا به مدیران باشگاه خبر جدایی‌اش را در پایان فصل داده بود و چالش بزرگی پیش روی محمدرضا ساکت مدیرعامل وقت طلایی‌پوشان قرار داشت. این وضعیت را می‌توان با شرایط این روزهای سپاهان مقایسه کرد. اما چطور سپاهان که در لیگ بیست و دوم نمایش درخشانی به ویژه در نیم فصل دوم داشت، به این نقطه رسید؟!

جلب نگاه‌ها در تابستان 

انتخاب هوشمندانه ساکت برای گذر از این بحران و دوران محرم انتخاب یک مربی جهانی بود و آن نام هم ژوزه مورایس دستیار مورینیو در اینتر، رئال مادرید و چلسی بود. مورایس خیلی زود با فوتبال ایران وفق پیدا کرد و روز به روز و هفته به هفته شاهد روند صعودی سپاهان شدیم. آنها که با دو شکست و 6 تساوی نیم فصل اول را تمام کرده بودند، در نیم فصل دوم یک شکست و دو تساوی در کارنامه آنها ثبت شد و در مابقی مسابقات به پیروزی رسیدند تا مشخص شود اگرچه آنها در هفته پایانی قافیه قهرمانی را به پرسپولیس واگذار کردند، اما همه مدعیان باید از آنها در فصل پیش رو واهمه داشته باشند.

در این بین جذب چند ستاره در پنجره تابستانی حسابی توجهات را به سپاهان جلب کرد. رضا اسدی سرآمد آنها بود که در نیم فصل دوم فصل گذشته با پیراهن تراکتور درخشیده بود. احسان پهلوان، هادی محمدی، کاوه رضایی و رضا شکاری نفرات دیگر بودند، اما بازیکنی که توجهات را به سپاهان جلب کرد و آنها را در کانون توجه قرار داد، عیسی آل‌کثیر بود؛ مهاجمی که اگرچه در آن مقطع سپاهانی‌ها به شدت نسبت به جذب او از جبهه رفیق پز می‌دادند و حضور او در اصفهان را گامی در جهت تقویت طلایی‌پوشان و تضعیف پرسپولیس توصیف می‌کردند، اما وقتی عیسی در زمستان بار دیگر به پرسپولیس بازگشت، اولی اتفاق افتاده بود ولی حضورش نه تنها کمکی به سپاهان نکرد که ضربات مهلکی به این تیم از لحاظ فنی و روانی زده بود!

شروع ترکش‌ها یک روز قبل از آغاز لیگ 

با خرید عیسی آل‌کثیر که سپاهانی‌ها حالا آرزو می‌کنند ای کاش هیچ وقت برای جذب او اقدام نکرده بودند، هجمه‌ها علیه سپاهان شروع شد و این تیم در فضای عمومی فوتبال متهم به عبور از سقف قرارداد شد. در فضای مجازی هم حملات پردامنه‌ای علیه سپاهان و ولخرجی‌های این تیم آغاز شده بود. این هجمه‌ها درنهایت به مصاحبه منصور قنبرزاده نایب رئیس فدراسیون و رئیس کارگروه ناظر بر قررادادها منجر شد که بدون نام بردن از بازیکنی اعلام کرد باشگاه سپاهان نتوانسته مجوز حضور دو بازیکن را در افتتاحیه لیگ بگیرد.

چهار هفته ملتهب، شمشیر دو لبه! 

پس از اینکه قنبرزاده در مصاحبه خود از عدم ثبت قرارداد دو بازیکن سپاهان خبر داد، چالش‌ها برای سپاهان آغاز شد. با این حال تیم مورایس حسابی منسجم و ترسناک نشان می‌داد. آنها در بازی اول تراکتور را در نقش جهان بردند، در بازی دوم موفق به شکست ذوب‌آهن در فولادشهر شدند، در بازی سوم استقلال را در اصفهان از پا انداختند و درنهایت پیش از اینکه تیم ملی به فیفادی شهریورماه برود، پیکان هم با وجود اینکه یک نیمه با یک یار بیشتر مقابل سپاهان در اکباتان بازی کرد، وقتی سوت پایان مسابقه به صدا درآمد، با نتیجه 3 بر یک باخته بود.

حکم بی‌سابقه انضباطی اولین ضربه کشنده 

در حالی که لیگ تعطیل شده بود تا تیم ملی به یکی از مهم‌ترین مراحل آماده‌سازی‌اش برای جام ملت‌ها برود، حکمی بی سابقه علیه سپاهان صادر شد. چهار باشگاه استقلال، تراکتور، پرسپولیس و پیکان از این تیم به دلیل عدم رعایت قوانین جدید مربوط به سقف بودجه شکایت کرده بودند که به اعلام حکمی بی سابقه منجر شد. کسر 4 امتیاز، 400 میلیون تومان جریمه نقدی و اصلاح قرارداد 6 بازیکن مهم‌ترین بندهای این حکم بودند. ضمن اینکه همچنان وضعیت عیسی آل‌کثیر و برایان دابو که دو بازیکن مورد نظر منصور قنبرزاده بودند، مشخص نبود.

درگیری‌ مدیرعامل سپاهان و رئیس کارگروه در رسانه‌ها 

پس از این حکم یک جنگ رسانه‌ای آغاز شد. این جنگ با سرکردگی منصور قنبرزاده رئیس کارگروه ناظر بر قراردادها و محمدرضا ساکت آغاز و ادامه پیدا کرد و دو طرف اتهامات تندی را نسبت به یکدیگر در رسانه‌های مختلف مطرح می‌کردند، تا فضای پیرامون اردوی سپاهان ملتهب بماند.

ضربه کشنده دوم توسط نهاد بین‌المللی 

سپاهان پس از پایان فیفادی شهریورماه همچنان در زمین مسابقه بدون رقیب بود. با وجود مشکلاتی که پیش آمده بود، تیم مورایس در آسیا و لیگ برتر بدون رقیب بود و در مسیری که پیش رو داشت، با قدرت پیش می‌رفت. در ادامه به بازی الاتحاد رسیدیم. سومین بازی سپاهان درمرحله گروهی که قرار بود در ورزشگاه نقش جهان برگزار شود، اما در شرایطی که همه چیز مهیای مسابقه بود، به یکباره شاهد عدم ورود بازیکنان الاتحاد به زمین مسابقه و ترک ورزشگاه بودیم. از همان لحظه‌ای که عربستانی‌ها اقدام به ترک نقش جهان کردند، مشخص بود از همه چیز مطمئن هستند و حکم کمیته انضباطی که چند ماه بعد صادر شد، دلیل اطمینان آنها نسبت به اقدام‌شان را مشخص کرد. بازی سه بر صفر اعلام شد و باشگاه سپاهان را با جریمه 10 هزار دلاری مواجه کردند.

ترکش حکم دوم در قائمشهر و نقش جهان 

اگرچه بازیکنان سپاهان توانستند پس از حکم کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال ایران سرپا بمانند، اما ماجرا برای آنها پس از حکم کمیته انضباطی کنفدراسیون فوتبال آسیا اینطور نبود. آنها آرزو می‌کردند بازی برابر الاتحاد در جو منحصربه فرد ورزشگاه نقش جهان برگزار می‌شد، اما این اتفاق رخ نداده بود و در شرایطی برای بازی به قائمشهر رفتند که به صورت غیررسمی از حکمی که قرار بود ای اف سی صادر کند، مطلع بودند. در قائمشهر تحت تاثیر همین حکم تیم مورایس و شاگردانش نتوانستند به نتیجه‌ای بهتر از تساوی یک بر یک دست پیدا کنند. چند روز بعدتر حکم اعلام شد و بازیکنان سپاهان با اطلاع از این حکم به مصاف ملوان رفتند و با نتیجه عجیب 4 بر 2 در خانه مغلوب این تیم شدند. در این مسابقه علاوه بر حواشی که بالاخره ضربه خود را به سپاهان زد، ضعف‌های تیم در بعد فنی هم خودنمایی کردند و پس از این مسابقه بود که نیلسون جونیور که نمایش فاجعه‌باری در انزلی داشت، راهی جز جدایی از تیم پیدا نکرد.

سر پا ماندن با وجود دو ضربه کشنده 

با وجود دو حکم سنگین کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال ایران و کنفدراسیون فوتبال آسیا سپاهان توانست برگردد و با وجود شکست در نقش جهان مقابل ملوان و تساوی در قائمشهر همچنان مدعی اول قهرمانی بودند. آنها در لیگ برتر پرسپولیس را هم در نقش جهان شکست دادند تا مشخص شود قرار نیست از این جنگ کنار بکشند و حواشی روی آنها اثری ندارد. در این بین مشکل عیسی آل‌کثیر و برایان دابو هم حل شده بود و هر دو در بازی‌ای که سپاهان مقابل صنعت نفت (پس از برگزار نشدن بازی رفت برابر الاتحاد) داشت برای اولین مرتبه در ترکیب تیم جدیدشان بازی کردند. با دبل عیسی که در ترکیب ثابت وارد زمین شده بود و حضور چند دقیقه‌ای دابو ترس مدعیان قهرمانی از سپاهان بیشتر هم شده بود.

ساکت راهی جدا رفتن پیدا نکرد 

در تمام هفته‌هایی که سپاهان با حواشی ریز و درشت و احکام کمیته انضباطی مواجه می‌شد، زمزمه‌های رفتن محمدرضا ساکت مطرح بود. او به دلیل قوانین مربوط به بازنشستگی اجازه ادامه کار پیدا نمی‌کرد و در این بین اعلام دو رای بی سابقه انضباطی علیه باشگاه سپاهان این مدیر را بیشتر تحت فشار قرار داده بود. درنهایت پس از بازگشت سپاهان از بازی برگشت برابر الاتحاد که با وجود شکست 2 بر یک مقابل نماینده متمول عربستان به تنها صعود یک تیم ایرانی به مرحله حذفی لیگ قهرمانان آسیا منجر شد، محمدرضا ساکت در حالی که با استقبال و شعارهای هواداران سپاهانی در فرودگاه مواجه شده بود، آخرین شب خود را در کنار تیم فوتبال باشگاه را با خوشی و غرور پشت سر گذاشت و سپس خبر جدایی او به صورت رسمی اعلام شد. منوچهر نیکفر که پیش‌تر به عنوان رئیس هیئت مدیره در باشگاه سپاهان فعالیت کرده بود، جانشین محمدرضا ساکت شد. او از طرف طیب‌نیا ماموریت گرفته بود تا به اوضاع آشفته مدیریتی سپاهان که درگیر پرونده‌های متعددی بود سر و سامان ببخشد و سپس سکان هدایت باشگاه را به فرد دیگری بدهد.

بازگرداندن 4 امتیاز، محروم کردن 6 بازیکن!

با تمام حواشی‌، اخبار و اتفاقاتی که پیرامون تیم فوتبال سپاهان و ستاره‌هایش در حال رخ دادن بود، مورایس وشاگردانش توقف ناپذیر بودند. اما این پیش‌روی قدرتمندانه در کرمان با مانعی بزرگ مواجه  و متوقف شد. سپاهان چند روز قبل‌تر در مسابقه برابر آلومینیوم در ورزشگاه نقش جهان (هواداران سپاهان از حضور در این مسابقه محروم شده بودند) با نتیجه یک بر صفر شکست خورد و البته این باخت در روزی رقم خورده بود که آنها اعتراض زیادی به تصمیمات داوری داشتند. پس از این باخت بود که کمیته استیناف نظر نهایی خود را درباره شکایت باشگاه سپاهان اعلام کرد. 4 امتیاز به این تیم برگشت و سپاهان بار دیگر صدر جدول را در اختیار گرفت، اما در این حکم تاکید شده بود که هر چه زودتر باید قراراداد 6 بازیکن تیم (هادی محمدی، پیام نیازمند، رضا اسدی، رضا شکاری، کاوه رضایی و احسان پهلوان) اصلاح شود. 

سپاهان در حال سفر به سیرجان بود که اعضای این تیم با خبری شوکه کننده مواجه شدند. سازمان لیگ 6 بازیکن تیم را تا اصلاح قرارداد از حضور در بازی‌های سپاهان محروم کرده بود و بدین ترتیب مورایس با حالتی مستاصل در نشست خبری پیش از مصاف با گل‌گهر حاضر شد. روز بعد که سوت پایان مسابقه به صدا در آمد، سپاهان در روزی که بار دیگر به تصمیمات داوری و عملکرد عباس راکی معترض بود و مورایس از جوانان زیادی در ترکیب اصلی تیمش استفاده کرده بود، با شکست 3 بر یک که دومین شکست این تیم بود، از زمین خارج شد و به اصفهان بازگشت. 

چند روز بعد هم سپاهان باید در قزوین به مصاف شمس‌آذر می‌رفت و در حالی که تا یک ساعت قبل از آغاز مسابقه وضعیت 6 بازیکن کلیدی تیم مشخص نبود، درنهایت با تلاش‌های نیکفر و فسخ قرارداد با کاوه رضایی، هادی محمدی و احسان پهلوان مجوز بازی پیام نیازمند، رضا شکاری و رضا اسدی گرفته شد. با این حال سپاهان بار دیگر در مسابقه‌ای که تصمیمات داوری علیه این تیم بود، بازنده شد و به شکلی باورنکردنی با تجربه 4 شکست که 3 تای آنها پیاپی بود، نیم فصل اول را تمام کرد! با این حال هنوز کسی باور نداشت که این پایان کار آنها در مسیر قهرمانی است.

دو بازی بزرگ مقابل الهلال 

بدترین قرعه ممکن برای سپاهان از گوی خارج شد و آنها که تنها نماینده ایران در مرحله حذفی مسابقات بودند، باید به مصاف تیمی می‎‌رفتند که در یکی از بهترین دوران تاریخ خود قرار دارد و همچنان در حال ادامه دادن به رکورد پیروزی‌های متعدد خود است. با تمام این‌ها سپاهان در اصفهان نمایشی تحسین‌برانگیز مقابل شاگردان ژرژ ژسوس داشت و کادر فنی الهلال باور کرده بود که شاید حتی با مساوی هم نتواند از ورزشگاه نقش جهان خارج شود. اما در نیمه دوم اخراج ناشیانه دانشگر کار سپاهان را سخت کرد و این تیم در حالی که در هنگام اخراج دانشگر در دقیقه 76 با تساوی یک بر یک به کار ادامه می‌داد، در وقت‌های اضافی دو گل خورد تا در خانه 3 بر یک ببازد.

در بازی برگشت و در هنگامی که سپاهانی‌ها در حال ترک اصفهان بودند، یک دغدغه بزرگ داشتند. هادی محمدی به دلیل اتفاقات بازی برگشت برابر نیروی هوایی مقابل الهلال غایب بود و محمد دانشگر هم به این لیست اضافه شده بود و در این بین جدایی محمد قربانی چالش دیگری برای مورایس بود که به شکلی کاملا غیرمنتظره در پنجره زمستانی نهایی شد. با این حال سپاهان در کینگ‌دام آره‌نا هم نمایش قابل قبولی داشت. آنها با یک گل پیش افتادند و تازه وقتی در دقیقه 70 سیاوش یزدانی اخراج شد، الهلال مقابل هوادارانش به بازی برگشت و با نتیجه مشابه بازی رفت برنده مسابقه شد. 

به جرات می‌توان گفت که اگر در این مسابقه برخی جزئیات نظیر آشنایی بازیکنان ایرانی با VAR و تجربه بیشتر و باور به پیروزی در تفکر آنها وجود داشت، نتیجه می‌شد طور دیگری رقم بخورد.

بازگشت به لیگ برای جبران

سپاهانی‌ها ترجیح دادند در فاصله دو دیدار رفت و برگشت مقابل الهلال در لیگ برتر بازی نکنند و با این تصمیم برنامه‌ فشرده را در مقطعی از فصل به جان خریدند. در بازگشت به لیگ برتر آنها با مصاف برابر استقلال در تهران آغاز کردند و با نتیجه یک بر صفر بازنده شدند. سپاهانِ بحران زده بود و این شکست کار آنها را سخت‌تر هم کرد. پیروزی برابر شمس آذر در اولین گام جام حذفی، تا حدی التیام بخش بود، اما روزهای سخت‌تری در راه بودند.

یک شکست خانگی دیگر و استعفای مدیرعامل 

در این مقطع فشار روی تمامی اعضای تیم بالا گرفته بود. سپاهان پس از سه شکست پیاپی در لیگ برتر، در آسیا هم مقابل الهلال دو شکست متوالی را تجربه کرده بود. باخت در آزادی مقابل استقلال شرایط این تیم را دشوارتر کرد. در این بین کسی فکر نمی‌کرد سپاهان با شکست در نقش جهان مقابل پیکان که برای نیفتادن می‌جنگید، پنجمین باخت متوالی در لیگ برتر را تجربه کند، اما این واقعیتی بود که باید تمام سپاهانی‌ها با آن کنار می‌آمدند. با این حال فشار روی منوچهر نیکفر از سوی هواداران بسیار زیاد بود و این مدیر باتجربه کارخانه به همین دلیل تصمیم به رفتن گرفت تا بماند و در استادیوم شاهد شعار هواداران علیه خودش باشد.

درخت پرباری که در بهار آفت زد! 

پس از باخت به پیکان و جدای نیکفر، سپاهان با دو پیروزی سال 1402 را تمام کرد، تا امیدوارنه این سال پر فراز و نشیب را تمام کرده باشد؛ سالی که سه ماهه ابتدایی آن با پیروزی برابر پرسپولیس آغاز شد و سپاهان را تبدیل به مدعی اول قهرمانی کرد. در ادامه شکست مقابل تراکتور و تساوی مقابل ملوان از راه رسیدند. سپاهان پس از این دو غفلت تمام بازی‌ها را برد، اما نتوانست حریف پرسپولیس شود که در 7 بازی پیاپی با شروع سال 1402 برنده شده بود. 

با پایان پنجره تابستانی سپاهان بی رقیب بود و همه این تیم را به عنوان مدعی اصلی قهرمانی معرفی می‎‌کردند. با این حال ضربات مهلکی که از گوشه و کنار به پیکره این تیم و باشگاه زده می‌شد، بالاخره کار خودش را کرد و در زمستان زمین‌گیر شدند و دیگر نتوانستند به فرم ایده‌آلی که داشتند، بازگردند.

سپاهان در شروع سال جدید با توجه به عملکرد کابوس‌وار در زمستان که انگار به خواب زمستانی رفته بودند، فقط به پیروزی و کسب حداکثر امتیاز نیاز داشت. تساوی در تبریز امیدها را با وجود از دست رفتن دو امتیاز زنده نگه داشت، اما شکست در آبادان عملا پایان امیدهای این تیم در بازگشت به جمع مدعیان بود و رویاپردازی آنها کیلومترها دورتر از اصفهان برای کسب ششمین قهرمانی تمام شد.

سپاهان دوباره شکل می‌گیرد؟ 

در حال حاضر سپاهان فقط امیدوار به قهرمانی در جام حذفی است. با این حال صحبت‌های زیادی در همین حین درباره آینده مورایس وجود دارد. اگر این مربی پرتغالی نتواند در جام حذفی به قهرمانی دست پیدا کند، احتمال ادامه حضورش در فوتبال ایران به عنوان سرمربی سپاهان چندان محتمل نخواهد بود. در این بین وضعیت چند ستاره تاثیرگذار تیم هم مشخص نیست. امید نورافکن و پیام نیازمند باید وضعیت سربازی خودشان را مشخص کنند. از سوی دیگر رضا اسدی، رامین رضائیان و فرشاد احمدزاده ممکن است آینده خود را در جای دیگری جستجو کنند. همچنین برخی بازیکنان تیم نظیر میلاد زکی‌پور، شهریار مغانلو و محمد کریمی هم با پایان فصل تمام می‌شود.

دغدغه دیگر در سپاهان انتخاب مدیرعامل است تا درباره تمام مسائلی که در بالا ذکر شد و همینطور تمدی قرارداد مورایس و بازیکنان تصمیم‌گیری کند، که البته هنوز اقدامی جدی درباره این موضوع انجام نشده است!

در این شرایط و پس از 8 ماه پر از آشوب و تنش پیرامون باشگاه سپاهان تردیدهای زیادی درباره آینده این تیم به وجود آمده است. آنها یکبار دیگر در سال دوم پیش از اتمام مسابقات امیدشان را به کلی از دست داده‌اند و همین موضوع آینده آنها را با ابهامات بیشتری روبرو خواهد کرد. آینده‌ای که اگر بدون مورایس باشد، به کلی مبهم است و تنها در صورتی با ادامه حضور این مربی قابل تصور است که شاهد نتایج درخشانی از سوی این تیم در 9 بازی باقی مانده لیگ برتر و قهرمانی در جام حذفی باشیم.