زمانی به موقع برای تعیین روز جهانی گفتگوی تمدن‌ها

هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد اخیراً قطعنامه‌ای را به پیشنهاد چین برای تعیین روز جهانی گفتگوی تمدن‌ها تصویب و 10 ژوئن را به عنوان روز جهانی گفتگوی تمدن‌ها نامگذاری کرد. از آنجایی که جهان دوباره به یک دوراهی می‌رسد، تعیین رسمی روز جهانی گفتگو میان تمدن‌ها اقدامی به هنگام محسوب می‌شود و در توجه مجدد به نقش گفتگوی تمدن‌ها از اهمیتی فوق العاده برخوردار است.

«شی جین پینگ»، رئیس جمهوری خلق چین در مارس سال گذشته، «ابتکار تمدن جهانی» را مطرح کرد که از احترام به تنوع تمدن‌های جهانی، ترویج ارزش‌های مشترک کل بشریت، اهمیت دادن به ادامه و نوآوری تمدن‌ها، و تقویت تبادلات انسانی و فرهنگی بین‌المللی حمایت می‌کند. 

جامعه بین‌المللی به اتفاق آرا از تعیین روز جهانی گفتگوی تمدن‌ها توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد حمایت می‌کند، امری که کاملا نشان دهنده آن است که ایده‌های چین و راه حل‌های چین به شکلی فزاینده به اجماع بین‌المللی تبدیل می‌شوند. «نگمانا هاشمی»، سفیر سابق پاکستان در چین، معتقد است که بسیار خوشحال کننده است که مجمع عمومی سازمان ملل این قطعنامه را تصویب کرد که بازتاب ابتکار تمدن جهانی چین است.

به گفته وی «این گامی مهم برای خانواده سازمان ملل در ترویج تفاهم، دوستی و اجماع در میان تمدن‌هاست.»

جهان در حال حاضر وارد دوره‌ای جدید از تلاطم و تغییر شده و جامعه بشری بار دیگر به تقاطع حساس تاریخ رسیده است. زمان مناسبی برای مشارکت در گفتگوی تمدن‌ها فرا رسیده است؛ گفتگوی تمدن‌ها می‌تواند به تقویت درک متقابل و کاهش سوء تفاهم‌ها و درگیری‌ها کمک کند. افراد با پیشینه‌های فرهنگی مختلف می‌توانند از طریق گفتگوی تمدن‌ها احترام متقابل را ترویج و به طور مشترک انسجام اجتماعی را حفظ کنند.

در مواجهه با چالش‌های جهانی مانند تغییرات آب و هوایی، درگیری‌ها و فقر، خرد و قدرت تمدن‌های مختلف مورد نیاز است.

تمدن‌های مختلف بخش مهمی از باغ تمدن جهان هستند و تمدن‌های برتر و فرودست وجود ندارند. گرایش‌های ایدئولوژیک مانند «نظریه درگیری تمدن‌ها» و «نظریه برتری تمدن‌ها» به طور جدی بر درک صحیح تمدن تأثیر گذاشته و توسعه تمدن را محدود کرده است. «محمد خاتمی»، رئیس جمهور وقت ایران در پاسخ به «نظریه درگیری تمدن‌ها» در سال 1997 ایده «گفتگوی تمدن‌ها» را مطرح و بر اساس آن مجمع عمومی سازمان ملل متحد سال 2001 را به عنوان «سال گفتگوی تمدن‌ها» اعلام کرد. از «سال گفتگوی تمدن‌ها» تا «روز جهانی گفتگوی تمدن‌ها»، چین و ایران به طور مشترک گفتگو میان تمدن‌ها در صحنه بین‌المللی را ترویج کرده، همچنین تبادلات مردمی و فرهنگی بین دو کشور پرجنب و جوش در حال انجام است. نمایشگاه «شکوه ایران باستان» نمایشگاه آثار فرهنگی ایران که در ابتدای سال جاری میلادی راه اندازی شد، با استقبال گرم مخاطبان چینی مواجه شده و چندین ماه در شهر ممنوعه پکن به نمایش گذاشته شده و همچنان رزرو بلیط ورودی آن کار دشواری است. با توجه به این استقبال اخیراً در جلسه هیئت دولت ایران تصمیم گرفته شد که زمان این نمایشگاه به مدت 6 ماه تمدید و در شهر شانگهای نیز برگزار شود.

روز جهانی گفتگوی تمدن‌ها امسال مصادف با عید « دوان وو» (عید قایق اژدها) در چین است؛ البته این اتفاقی است چون عید دوان وو روز پنجم ماه پنجم به تقویم کشاورزی چین جشن گرفته می‌شود که زمان میلادی آن هر سال متفاوت است. با این حال، برگزاری جشن‌های گفتگوی تمدنها در طول عید قایق اژدها واقعاً مناسب است.

این عید که در چین تاریخچه‌ای بیش از 2000 ساله دارد، در کشورهای آسیایی مانند کره جنوبی، ژاپن، سنگاپور و ویتنام نیز رایج است. مسابقه قایق اژدها، رسم اصلی عید دوان وو به یک رویداد ورزشی بین‌المللی محبوب تبدیل شده است. می‌توان گفت که این عید خود مظهر اهمیت مبادلات و یادگیری متقابل در میان تمدن‌هاست.