فرصت ایران به مذاکرات آتش بس دائم در غزه / پاسخ تهران به اسرائیل در تاریخی دیگر انجام می‌شود؟

مقام های ارشد آمریکایی، اسرائیلی، مصری و قطری روز جمعه برای دومین روز متوالی در دوحه پایتخت قطر دیدار کردند تا تلاش های خود برای برطرف کردن شکاف های باقیمانده بین اسرائیل و حماس را تداوم ببخشند. در پایان این دور  از گفتگوها کشورهای آمریکا، مصر و قطر در بیانیه ای مشترک اعلام کردند که یک «پیشنهاد برطرف کننده اختلافات» را به هر دو طرف ارائه کرده اند. انتظار می رود مقام های ارشد این سه دولت قبل از پایان هفته دوباره در قاهره با یکدیگر دیدار نمایند.

هنوز مشخص نیست که آیا این زمان بندی تغییری در ارزیابی های ایران ایجاد خواهد کرد یا نه.

منطقه به مدت بیش از دو هفته با اضطراب و نگرانی در انتظار اقدام تلافی جویانه ایران و متحدانش بابت ترور اسماعیل هنیه، رهبر شاخه سیاسی حماس و فواد شکر، یکی از فرماندهان ارشد حزب الله در بیروت به سر برده است. ایران و حزب الله هر دو وعده انتقام داده و موجب افزایش نگرانی ها از بروز یک جنگ تمام عیار شده اند.

پنجشنبه شب در پایان روز نخست گفتگوها، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر قطر با علی باقری کنی، سرپرست وزارت امور خارجه ایران تلفنی گفتگو کرد. به گفته دو مقام ایرانی و سه مقام دیگر مطلع از جزئیات این گفتگو که نخواستند نامشان فاش شود، نخست وزیر قطر در این گفتگو از ایران خواست تا با توجه به مذاکرات آتش بس در دوحه از هرگونه افزایش تنش اجتناب ورزد.

به گفته پنج مقام اسرائیلی، برآوردهای دستگاه اطلاعاتی اسرائیل تا روز جمعه نشان می دهد که حزب الله و ایران سطح آمادگی واحدهای راکتی و موشکی خود را پایین آورده اند. این مقام ها افزودند، اسرائیل اکنون معتقد است پاسخ ایران و متحدانش که ظاهرا تاکنون چندین بار به تعویق افتاده در تاریخی دیگر انجام خواهد گرفت. آنها همچنین هشدار دادند که ارزیابی آنها با توجه به سیال بودن تحولات منطقه به سرعت رو به تغییر است. اطلاعات کسب شده در این زمینه پراکنده است و مدام تغییر می کند و ایران و حزب الله به ارزیابی مداوم وضعیت شهرت دارند.

بر اساس اعلام وزارت امور خارجه قطر، آل ثانی روز جمعه و پس از اتمام گفتگوها در دوحه مجددا با باقری گفتگو کرده است. دو طرف در این گفتگو بر ضرورت «منطقه ای آرام و عاری از تنش» تاکید کرده اند.

نگرانی ها از این است که گسترش درگیری ها موجب شود تا خسارات ویرانبار جنگ غزه که تاکنون ده ها هزار کشته و صدها هزار آواره بر جای گذاشته ابعاد بسیار گسترده تری پیدا کند. حمله اسرائیل به نوار غزه پس از آن اتفاق افتاد که بنابر ادعای مقام های اسرائیلی جنبش حماس در حمله به این کشور در روز 7 اکتبر حدود 1200 نفر را کشت و 250 نفر را به گروگان گرفت.

اسرائیل و حماس ماه هاست به صورت جسته و گریخته در حال مذاکره بر سر یک توافق آتش بس سه مرحله ای هستند که بر اساس آن 115 گروگان زنده و مرده باقی مانده در غزه در ازای آزادی زندانیان فلسطینی به تدریج آزاد خواهند شد. بر اساس بندهای پیش نویس این توافق، اسرائیل نیروهایش را از غزه خارج خواهد نمود و هر دو طرف در نهایت به یک آتش بس دائمی دست خواهند یافت.

به رغم چندین دور مذاکره، چند نقطه اختلافی کلیدی بین اسرائیل و حماس همچنان حل نشده باقی مانده است.

حماس از حضور در دور اخیر گفتگوها خودداری کرده و آن را تاکتیکی برای خرید زمان از سوی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل خوانده است. اما مقام های حماس گفته اند اگر پیشرفت قابل توجهی در این نشست حاصل شود حاضر به گفتگو با میانجیگران خواهند بود.

نتانیاهو در هفته های اخیر شرایط سختگیرانه تری را برای موافقت اسرائیل با مفاد توافق تعیین کرده که باقی ماندن نیروهای اسرائیلی در مرز مصر در داخل غزه جهت جلوگیری از تجهیز مجدد نیروهای حماس یکی از شروط درخواستی بوده است.

در طی روزهای گذشته، دیپلمات های غربی بارها در تلاش برای کاستن از تنش های مورد انتظار بین ایران و اسرائیل در بین کشورهای مختلف منطقه در رفت و آمد بوده اند.

روز جمعه وزرای امور خارجه بریتانیا و فرانسه برای گفتگو در خصوص مذاکرات جاری آتش بس و تلاش ها برای اجتناب از یک جنگ تمام عیار بین اسرائیل و حزب الله وارد اسرائیل شدند. بدر عبدلاتی، وزیر امور خارجه مصر نیز که روز جمعه با مقام های لبنانی در بیروت دیدار کرد گفته آتش بس در غزه «مبنایی برای توقف افزایش تنش» در منطقه است.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا هم گفته برای نهمین بار از زمان آغاز  جنگ غزه در ده ماه قبل به منطقه سفر خواهد کرد. دفتر نخست وزیر اسرائیل گفته، نتانیاهو روز دوشنبه با بلینکن دیدار خواهد کرد.