نگاهی به محاسبات سیاسی پشت نهمین سفر «بلینکن» به خاورمیانه

لوئو لایی آن، تحلیلگر سیاسی و روزنامه نگار چین در ادامه نوشت: بلینکن از یکشنبه 18 اوت (28 مرداد) نهمین سفر خود را به خاورمیانه از زمان آغاز دور جدید درگیری میان فلسطین و اسرائیل آغاز کرد. به گزارش «نیویورک تایمز»، «جو بایدن»، رئیس جمهور آمریکا، دلیل اعزام بلینکن را برای سفر به  خاورمیانه، از یک سو ادامه میانجی گری فشرده دیپلماتیک برای پیشبرد توافق آتش بس عنوان کرده و از سوی دیگر بر این نکته تاکید کرده که امید است آتش بس همه جانبه و آزادی اسیران جنگی تحقق یابد و همه طرف‌ها در خاورمیانه نباید برای تخریب این روند اقدام کنند.

مذاکرات آتش بس غزه 15 اوت (25 مرداد) در دوحه، پایتخت قطر از سر گرفته شد و درروز بعد به پایان رسید. مقامات اسرائیل، قطر، آمریکا و مصر در این مذاکرات حاضر بودند اما حماس نه. مذاکره کنندگان بلندپایه امیدوارند این هفته دوباره در قاهره گرد هم آیند تا توافق آتش بس را نهایی کنند.

با غیبت یکی از بازیگران اصلی، حصول پیشرفت چشمگیر در مذاکرات آتش بس بعید به نظر می‌رسد. حماس پیشنهاد جدید ارائه شده از سوی میانجی‌گران را به نزدیکی بیش از حد به موضع «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل متهم کرد و اظهار داشت که ایالات متحده «زمان می‌خرد تا اسرائیل به نسل‌کشی خود ادامه دهد». پیشتر حماس از همه طرف‌ها خواسته بود به جای انجام کورکورانه مذاکرات بیشتر، به اجرای موثر توافق‌های حاصل شده در دور قبلی مذاکرات متعهد شوند.

«اسمائیل هنیه» رئیس سابق دفتر سیاسی حماس 10مرداد در تهران ترور شد و حماس و ایران معتقدند که اسرائیل مسئول این حادثه است. افکار عمومی نیز  این اعتقاد را دارد که اسرائیل بزرگترین مظنون این رویداد است، البته اسرائیل همانند گذشته نه تائید کرده و نه رد می‌کند. اما با علم به اینکه در حال حاضر اختلافات بین اسرائیل و حماس حل نمی شود، چرا وزیر امور خارجه آمریکا این زمان را برای سفر جدید به خاورمیانه  انتخاب کرد؟

پاسخ در امور داخلی ایالات متحده نهفته است. از 19 تا 22 اوت به وقت محلی (29 مرداد تا 1 شهریور)، حزب دموکرات کنگره ملی خود را در شیکاگو برگزار خواهد کرد. به گزارش رسانه‌های آمریکایی، انتظار می‌رود هزاران یا حتی ده‌ها هزار معترض برای اعتراض به حمایت دولت بایدن-هریس از عملیات نظامی اسرائیل در نوار غزه راهی خیابان‌های شیکاگو شوند. با توجه به نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، دولت بایدن برای کاهش فشار افکار عمومی و کسب امتیازات سیاسی برای حزب دموکرات، نیاز فوری به ایفای نقش میانجیگری در خاور میانه  دارد.

با این حال، چنین محاسبات سیاسی از واقعیت‌های میدانی دور شده و به سختی می‌توان مورد قبول طرف‌های مربوطه، به ویژه حماس قرار گرفت. حماس در پاسخ به اظهارات بلینکن مبنی بر پذیرفتن توافقنامه احتمالی آتش بس در غزه از سوی اسرائیل تاکید کرده که این ترفند آمریکاست - آنها توافقنامه آتش بس را اصلاح کردند تا به نفع اسرائیل باشد و اسرائیل آن را پذیرفته تا وانمود کند منتظر موافقت حماس است؛ هدفشان این است که فشارها از اسرائیل را به حماس انتقال دهند تا مسئولیت شکست مذاکرات را بر گردن حماس بیاندازند.

«علی باقری» سرپرست وزارت امور خارجه ایران نیز در این خصوص گفت: با توجه به آنکه آمریکا از تلاش‌های آتش‌بس جلوگیری کرده و از عملیات نظامی جاری رژیم صهیونیستی حمایت می‌کند، نمی‌تواند به‌عنوان میانجی بی‌طرف در این مناقشه عمل کند.

خطر گسترش درگیری کنونی در خاورمیانه در حال افزایش است. اگر میانجیگری دیپلماتیکایالات متحده صرفاً اعمال فشار یک جانبه یا عملکردی مبتنی بر ملاحظات سیاسی داخلی باشد، بدیهی است که برای پیشبرد آتش بس در غزه و کاهش تنش‌ها در منطقه مفید نخواهد بود.

بنا بر این باید گفت بلینکن در نهمین سفر خود به خاورمیانه دوباره با دست خالی به واشنگتن بازمی‌گردد.