دلیل دستگیری و اعدام صادق قطب زاده چه بود؟

صادق قطب‌زاده از معروف‌ترین مبارزان حکومت پهلوی بود و پس از پیروزی انقلاب نیز مناصب مهمی، چون ریاست بر سازمان «رادیو تلویزیون» و وزارت امور خارجه را بر عهده داشت. دستگیری و اعدام او در سال ۱۳۶۱ و مطرح شدن نام افرادی همچون آیت‌الله شریعتمداری در پرونده او، از اتفاقات مهم تاریخ انقلاب است.

«قانون اساسی یک قراردادی است بین مردم و حکومت که دو طرف این قرارداد ملتزم به اجرای این موارد هستند. اگر یکی از افراد اجتماع این مواد را نقض کند، دستگاه حکومتی به علت نقض قرارداد او را می‌گیرد و محاکمه و مجازات می‌کند، ولی آن موقع که خود حکومت نقض قرارداد می‌کند آن موقع چه باید کرد؟ اگر قدرت و زور باشد در مقابل مردم می‌گوید کرده ام که کرده ام، چشمتان کور، همین است که هست». این سخنان را صادق قطب‌زاده در جلسات دادگاهش خطاب به قضات گفت.

چرا هیچ‌ گروهی از صادق قطب‌زاده حمایت نکرد؟

قطب‌زاده ابدا چهره‌ی محبوبی نبود. او بین بخش‌های گسترده‌ای از بازیگران سیاست و اجتماع منفور بود. چپ‌ها می‌گفتند عمله ارتجاع است. مذهبی‌ها می‌گفتند لیبرال است. لیبرال‌ها می‌گفتند افراطی است، روشنفکر‌ها او را لمپن و بازاری می‌خواندند و بازاری‌ها می‌گفتند قطب‌زاده «فکلی» است.

روحیات قطب‌زاده بیشتر به گانگستری می‌خورد تا یک فرد انقلابی یا فعال سیاسی. رفتار‌های فرصت‌طلبانه وی چیزی نبود که از چشم مردم پنهان بماند. برای مثال با آن‌که خود در غرب مشروب الکلی می‌نوشید و روابط آزاد داشت، در گفتگو با مجله جوانان مدعی شد که «من با پخش صدای داریوش و فرهاد که خوانندگان مردمی بوده‌اند هیچ مخالفتی ندارم، ولی صدای زن تحریک‌آمیز است و پخش نمی‌کنم.» از قبیل این رفتار‌ها بسیار داشت. علاوه بر این، با عالم و آدم دشمنی کرده بود و برای خود حریف طلبیده بود. گویی میدان سیاست را با چاله میدان اشتباه گرفته بود و مدام برای همه رجز می‌خواند.

اخراج از آمریکا و سفر به عراق

بازگشت به ایران و اعدام

همچنین مدتی وزیر امور خارجه دولت موقت بود و تمام تلاشش را کرد که شاه را به ایران بازگرداند که موفق نشد. او خواستار این بود که در مقابل تحویل گرگان‌های سفارت آمریکا جهان غرب شاه را به ایران بدهد.

در زمان تصدی این پست‌ها به مخالفت علنی با چپگرایان پرداخت. قطب‌زاده سفیر شوروی در ایران را به جرم جاسوسی اخراج کرد و نسبت به خطر کمونیسم به مقامات هشدار داد.