گلسنگ‌ها تخت جمشید باستانی را تهدید می‌کنند/ ویدئو

خبرگزاری فرانسه در گزارشی از ایران خبر داده که گلسنگ‌ها آرام آرام در حال از بین بردن بقایای بنای باستانی تخت جمشید هستند و تاکنون نیز تعدادی از نقوش برجسته آن از بین رفته است.

پیشتر رسانه‌های ایران در سال‌های اخیر درباره خطراتی با منشاء انسانی که دامن‌گیر تخت جمشید شده بار‌ها گزارش داده‌اند.

گلسنگ ترکیبی از قارچ و جلبک است. بر اساس این گزارش، ایران بیش از ۳ هزار گونه گلسنگ دارد که ۵۰۰ تا ۷۰۰ گونه آن در بنا‌های تاریخی تکثیر شده‌اند.

شهرام رهبر که دو دهه است بر مرمت تخت جمشید نظارت داشته گفته که گلسنگ‌ها می‌توانند نقوش روی سنگ‌های این بنا را طی چند دهه به خاک تبدیل کنند.

این مبارزه که سال‌ها پیش آغاز شد، با هدف متوقف کردن تهدید یکپارچگی ساختار‌های سایت و کنده‌کاری‌های پیچیده آن از گلسنگ‌ها، موجوداتی که روی سطوح مانند سنگ رشد می‌کنند و می‌توانند به آرامی در طول زمان آن‌ها را تجزیه کنند، انجام می‌شود.

تخت جمشید که در قرن ششم قبل از میلاد توسط داریوش اول ساخته شد، در برابر ویرانی، غارت، زلزله، آتش سوزی و آب و هوای سخت مقاومت کرده است. این شهر مایه مباهات ایرانیان و مقصد اصلی گردشگری است.

علیرضا عسگری چاوردی، باستان‌شناس و مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید که در حدود ۵۰ کیلومتری شهر شیراز واقع شده است، گفت: این یک موزه در فضای باز است که ۲۵ قرن زندگی خاورمیانه باستان را به نمایش گذاشته است.

تخت جمشید که از سال ۱۹۷۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است، دارای مجسمه‌های عظیم و نقش برجسته‌های سنگی پیچیده از پادشاهان و اشراف باستان ایران است.

شهرام رهبر که برای از بین بردن گلسنگ‌های روی یک سنگ تلاش می‌کرد، گفت: اگر کاری نکنیم، این موجودات می‌توانند این آثار را ظرف ۵۰ تا ۱۰۰ سال به گرد و غبار تبدیل کنند.

وی گفت: گلسنگ‌ها را با مواد می‌پوشانیم و بعد از یک هفته این کار را تکرار می‌کنیم تا آنقدر ضعیف شوند که با دستگاه‌های مکنده از بین بروند.

محمد سهرابی، متخصص گلسنگ، گفت که گسترش گلسنگ‌ها که مواد معدنی را در خود حل می‌کنند و بیش از ۱.۵ سانتی متر به سطوح سنگ نفوذ می‌کنند، به دلیل صنعتی شدن، باران‌های اسیدی و آب و هوای خشن بیابانی است.

سهرابی با اشاره به اینکه قدمت برخی از گلسنگ‌ها در تخت جمشید بیش از ۱۷۰۰ سال است، گفت: ایران بیش از ۳۰۰۰ گونه گلسنگ را در خود جای داده است که ۵۰۰ تا ۷۰۰ گونه در بنا‌های تاریخی رشد می‌کنند.

وی گفت: بسیاری از نقوش پیچیده تخت جمشید به دلیل فعالیت گلسنگ از بین رفته است.

فراتر از تخت جمشید، محوطه‌های دیگری در ایران مانند کتیبه بیستون در استان کرمانشاه نیز تحت تأثیر قرار گرفته است.

بیستون، یکی دیگر از میراث جهانی یونسکو، دارای یک کتیبه حکاکی شده عظیم است که فتوحات پادشاه داریوش اول را بازگو می‌کند و به دلیل رشد گلسنگ دچار تخریب قابل توجهی شده است.

در پرسپولیس، شهرام رهبر و تیمش بی وقفه برای مبارزه با این هجوم تلاش می‌کنند.

رهبر گفت: ما با استفاده از تکنیک‌های مدرن مانند لیزر و موادی که مانند آنتی‌بیوتیک عمل می‌کنند، گلسنگ‌ها را نابود می‌کنیم.

نگرانی عمومی پس از تاکید یک مقام رسمی به کمبود بودجه برای حفظ اماکن تاریخی ایران افزایش یافت.

علی دارابی، معاون فرهنگی وزیر کشور گفت: بودجه سالانه برای مرمت هر بنای تاریخی تنها ۱۳۰ میلیون ریال (حدود ۲۲۰ دلار) است، در حالی که نگهداری از همه آثار تاریخی ثبت شده به حدود ۸۴ میلیون دلار در سال نیاز دارد.