ساخت سرویس بهداشتی و خدمات رفاهی در حریم تخت جمشید متوقف شد

در پی ایجاد چند سرویس بهداشتی و خدمات رفاهیِ قابل جابه جایی در محدوده چاه جنگل تخت جمشید و طرح برخی انتقادات از این اقدام، سرانجام با تصمیم مشترک مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، مدیرکل پایگاه‌های میراث ملّی و جهانی و مدیر سازمان ایرانگردی و جهانگردی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ساخت این مجموعه رفاهی و بهداشتی متوقف شد.

در نشستی، بر اولویت حفظ، انسجام و یکپارچگی شهر پارسه (تخت جمشید) در محدوده حریم درجه یک تاکید و توافق شد سازمان ایرانگردی و جهانگردی ساخت این مجموعه جابه جا شونده را در چاه جنگل تخت جمشید متوقف و چگونگی ادامه روند این طرح را به پایگاه میراث جهانی تخت جمشید واگذار کند.

علیرضا عسکری چاوردی مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید امروز پنج شنبه ۱۹ مهرماه اظهار کرد: حریم میراث جهانی تخت جمشید و حفظ حرمت و تکریم آن احترام به تاریخ ملّی کشور است و تلاش می‌شود عناصر تاریخی و فرهنگی محدوده پیرامونی تختگاه تخت جمشید در ارتباط و انسجام بستر تاریخی پارسه محفوظ بماند و یکپارچگی آثار حفظ شود.

او گفت: عرصه و حریم هر اثر تاریخی بخشی از هویت منظری، فرهنگی و تاریخی آن اثر باستانی محسوب می‌شود به این شکل که اثر تاریخی در بافت و بستر یک عرصه و حریم خاص متولد شده است و عرصه و حریم بخشی از وجود و هستی هر اثر تاریخی و یا طبیعی به شمار می‌رود.

عسکری چاوردی افزود: اگر عرصه و حریم از اثر باستانی گرفته شود حیات تاریخی فرهنگی و بستر هویتی اثر باستانی انسجام و اصالت خود را از دست می‌دهد، معنا و مفهوم آن گم می‌شود و هویت فرهنگی تاریخی منظر پیرامون اثر از بین می‌رود و این موضوع به ویژه در خصوص میراث جهانی اهمیت بیشتری دارد.

او بیان کرد: ضوابط و معیار‌های ثبت میراث جهانی بیشتر آثار تاریخی کشور ما وابسته به بستر فرهنگی، طبیعی و تاریخی است که حداقل با ۲ شرط از ۱۰ معیار ثبت جهانی، واجد ثبت در این فهرست شده‌اند.

مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید تصریح کرد: بیشتر معیار‌های ثبت برگرفته از خلاقیت، نوآوری، چگونگی استفاده از منظر طبیعی و در مجموع انتقال دهنده نوعی دانش بشری هستند؛ عرصه‌ها و حریم‌های میراث ملّی و جهانی زادگاه و خاستگاه بخشی از دانش بشریت هستند که در مقطعی از زمان در پیشرفت علوم و فنون جهان تاثیر گذار بوده‌اند.

او اضافه کرد: امروزه، در سطح جهان، مکان‌ها و خاستگاه‌های این دانش بشری در چارچوب عرصه‌ها و حرائم میراث ملّی و جهانی حفاظت می‌شوند و دولت‌ها موظف به رعایت قوانین و مقررات وضع شده در قانون اساسی و میراث جهانی یونسکو برای حفظ، معرفی و بهره برداری علمی، فرهنگی و هنری از این آثار هستند.

او اظهار کرد: تخت جمشید به تختگاه محدود نمی‌شود بلکه تختگاه خود بخشی از شهر پارسه بوده است و طی کاوش‌های اخیر دروازه شهر پارسه در فاصله ۴ کیلومتری آن کشف شد، بین دروازه شهر تا تختگاه تخت جمشید بنا‌های دیگری واقع بوده است که طی زمان از بین رفته است و نیازمند کاوش باستان شناسی است.

عسکری چاوردی ادامه داد: بدون مطالعه حریم تخت جمشید نمی‌توان تختگاه تخت جمشید و شهر پارسه را درک کرد و راهکار نخست، تملک دولت بر این نوع حرائم و بنا‌های باستانی واقع در محدوده میراث جهانی است تا بتوان از اقتصاد فرهنگی برای گردشگری در میراث جهانی بهره برد.

او اضافه کرد: تملک بر عرصه و حریم میراث جهانی و ملّی بر هر نوع سرمایه‌گذاری مقدم است و راهکار قانونی تملک، ایجاد و حمایت از تشکیلات حقوقی در ساختار اداری است؛ چرا که محدوده حریم بزرگ بسیاری از آثار میراث جهانی را آثار تاریخی و باستانی فرا گرفته است که نیازمند کاوش باستان شناسی و یا تبدیل این آثار به سایت موزه است.

در این نشست مقرر شد پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید در خصوص جانمایی و چگونگی استفاده از این سرویس‌های بهداشتی در مکان مورد توافق شورای فنی و راهبردی تخت جمشید در آینده‌ای نزدیک تصمیم گیری کند.

طی روز‌های گذشته، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در پاسخ به اخبار و گزارش‌های رسانه‌ای از شکستن حریم تخت جمشید با ساخت تأسیسات گردشگری در حریم این مجموعه، گفته بود: پس از پایان زمان بازدید از مجموعه جهانی تخت جمشید، دسترسی مردم به سرویس‌های بهداشتی داخل مجموعه قطع می‌شود؛ بنابراین ساخت مجموعه سرویس‌های بهداشتی به صورت پرتابل (قابل جابه‌جایی) برای استفاده عموم مردم است و از نظر منظری در بین درختان جای گرفته و هیچ خدشه‌ای به منظر تخت جمشید وارد نمی‌کند.

تخت جمشید مجموعه‌ای از چند کاخ تو در تو در کنار دشت مرودشت است که در دوران زمامداری داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر اول بنا شده و پایتخت تشریفاتی امپراتوری هخامنشیان بوده است.

این مجموعه جهانی در ۱۰ کیلومتری شمال مرودشت و ۵۷ کیلومتری شیراز واقع شده و هرساله میزبان گردشگران بسیاری از سراسر ایران و جهان است.

تخت جمشید به عنوان دومین میراث جهانی ایران و یکصد و چهاردهمین اثر جهان، در ۱۹ اردیبهشت سال ۱۳۵۸ ثبت جهانی شد.