اسراری که با بررسی «DNA» شیرهای انسان‌خوار فاش شد

در سال ۱۸۹۸ دو شیر نر بزرگ در کنیا هرج و مرج ایجاد کردند. این شیرها باعث ایجاد رعب و وحشت در میان گروهی از پل‌سازان شدند که در کنار رودخانه ساوو(Tsavo) در کنیا اردو زده بودند.

به نقل از آی‌ای، اینها شیرهای معمولی نبودند. آنها که به عنوان انسان‌خواران ساوو شناخته می‌شدند، شبانه در کمپ افراد را تعقیب می‌کردند و قربانیان خود را به تاریکی می‌کشانند. آنها جان ۲۸ نفر را گرفتند.

مهندس عمران پروژه، مصمم به توقف حملات مرگبار بود. پس از یک شکار بی امان، او موفق شد هر دو شیر را بکشد. او در سال ۱۹۲۵ بقایای شیرها را به موزه فیلد در شیکاگو داد.

به امروز بیاییم. زمانی که دانشمندان این موزه به همراه دانشگاه ایلی‌نوی(Urbana-Champaign) مطالعه‌ای را برای کشف راز این انسان‌خواران بدنام آغاز کردند.

آنها با استفاده از روش‌های پیشرفته مانند میکروسکوپ و ژنومیک، موهای طعمه را که با دقت از دندان شیرها استخراج شده بود، تجزیه و تحلیل کردند. این موها کلید درک رژیم غذایی و رفتار شیرها بودند.

محققان طیف شگفت انگیزی از طعمه‌ها از جمله زرافه، انسان، اوریکس(Oryx)، بز کوهی آب دوست و گورخر را کشف کردند. شیرها حتی دو زرافه را هم خورده بودند.

آلیدا د فلامینگ(Alida de Flamingh)، که آنالیز ژنومی موها را رهبری می‌کند، می‌گوید: در حین انجام تحقیقات دی‌ان‌ای باستانی بر روی حیوانات دیگر، تیم ما ایده استفاده از روش‌های دی‌ان‌ای باستانی در این نمونه‌های مو را برای بررسی بیشتر گونه‌های طعمه در نظر گرفت.

تجزیه و تحلیل  دی‌ان‌ای

این تیم با بررسی علائم تخریب دی‌ان‌ای در طول زمان کار خود را شروع کردند.

پس از تایید صحت آنها، آنها توجه خود را به دی‌ان‌ای میتوکندری(mtDNA)  معطوف کردند. این دی‌ان‌ای از طریق مادر به ارث می‌رسد و می‌توان از آن برای ردیابی اصل و نسب استفاده کرد.

به دلیل حفظ دی‌ان‌ای میتوکندری، این دی‌ان‌ای برای تجزیه و تحلیل مو مفید است. علاوه بر این، اندازه کوچک‌تر ژنوم میتوکندری، بازسازی گونه‌های طعمه بالقوه را آسان‌تر می‌کند.

محققان همچنین روش‌هایی را برای استخراج و تجزیه و تحلیل دی‌ان‌ای میتوکندری از قطعات مو، توسعه دادند.

یکی از یافته‌های شگفت‌انگیز، شناسایی مو از کَل‌های یالدار بود. این موضوع جالب است زیرا سوالاتی را در مورد توزیع تاریخی این گونه در دهه ۱۸۹۰ زمانی که شیرهای ساوو زندگی می‌کردند، ایجاد می‌کند.

این نشان می‌دهد که شیرهای ساوو ممکن است دورتر از آنچه قبلا تصور می‌شد سفر کرده باشند، یا اینکه در آن زمان کَل‌های یالدار در منطقه ساوو حضور داشته‌اند. نویسنده توضیح داد که نزدیک‌ترین منطقه چرای کَل‌های یالدار بیش از ۵۰ مایل از جایی که شیرها در سال ۱۸۹۸ کشته شدند، فاصله داشت.

شیرها خواهر و برادر بودند

مشخص شد که شیرها خواهر و برادر بودند، زیرا آنها ژنوم میتوکندریایی ارثی مادری داشتند. آنها احتمالا در کنیا یا تانزانیا متولد شده بودند.

علاوه بر این، محققان از یافتن شواهد کمی از وجود گاومیش در رژیم غذایی شیرها شگفت زده شدند، به رغم اینکه گاومیش امروزه طعمه ترجیحی آنهاست.

اکنون که ما یک روش مولکولی داریم که امکان شناسایی گونه‌های طعمه را از تکه‌های بسیار کوچک حتی کوچک‌تر از ناخن انگشت فراهم می‌کند.

لایه‌های موجود در حفره دندان، طعمه‌ای را نشان می‌دهند که در طول زندگی شیر خورده می‌شود، لایه‌های پایین‌تر نشان‌دهنده طعمه قبلی و لایه‌های بالایی نشان‌دهنده طعمه‌های جدید هستند.

این نوع تجزیه و تحلیل می‌تواند درکی درباره درگیری انسان و شیر ارائه دهد که هنوز بر بسیاری از جوامع در منطقه و به طور گسترده در آفریقا تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، اگر شیرها با شکار حیات وحش شروع کنند اما سپس شروع به حمله به حیوانات اهلی کنند و در نهایت به شکار انسان روی آورند، می‌توانیم استراتژی‌ها و توصیه‌هایی برای کاهش این خطرات ایجاد کنیم.