چرا در شب یلدا رنگ قرمز رسم است؟

شب یلدا اگر مهم‌ترین شب سال ایرانی نباشد، حداقل یکی از مهم‌ترین شب‌های سال در فرهنگ ایرانی است. در این شب، از دیرباز رسم بوده که شامی مفصل به عنوان غذای شب یلدا تدارک می‌بینند و همه با فرستادن انواع متن تبریک شب یلدا، این شب بلند سال را به یکدیگر تبریک می‌گویند. یکی دیگر از رسومی که درباره‌ی این شب از گذشته رواج داشته، پوشیدن لباس‌هایی به رنگ قرمز یا استفاده از میوه‌ها و خوراکی‌های قرمز رنگ برای تزیین سفره شب چله است. آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا در شب یلدا از رنگ قرمز استفاده می‌کنند؟ یا رنگ قرمز به کار رفته در آداب و رسوم شب یلدا نشانه‌ی چیست؟ برای دانستن پاسخ این سؤالات به خواندن این مقاله ادامه دهید.

تاریخچه‌ی رنگ قرمز در جهان

قرمز یکی از رنگ‌های جذابی است که نمادها، معانی و تداعی‌های مختلفی دارد. این رنگ معمولاً با احساسات قوی ما مانند عشق، اشتیاق و حتی خشم مرتبط است. از موهای قرمز رنگ گرفته تا فرش قرمز در رویدادها، قرمز رنگی است که به دلیل احساس گرم و روشنش به عنوان یک رنگ جذاب و فوق‌العاده در نظر گرفته می‌شود. قرمز اولین رنگی است که انسان بر آن مسلط شد، آن را ساخت، بازتولید کرد و سایه‌های مختلف آن را ایجاد کرد. همچنین یکی از اولین رنگ‌هایی است که هنرمندان در دوران ماقبل تاریخ از آن استفاده می‌کردند.

در اروپا و در سراسر قرون وسطی، رنگ قرمز اهمیت مذهبی داشت. رنگ خون مسیح و آتش جهنم بود. در دوره رنسانس، رنگ‌های قرمز قرار بود توجه بیننده را به تأثیرگذارترین چهره‌های یک نقاشی جلب کنند. در قرن نوزدهم نیز قرمز رنگ جنبش سیاسی و اجتماعی جدیدی مانند سوسیالیسم شد. همچنین این زمان بود که رنگ قرمز برای ایجاد احساسات خاص در هنر و نه فقط برای تقلید از طبیعت استفاده می‌شد.

رنگ قرمز نماد چیست؟

قبل از اینکه بخواهیم درباره‌ی شب یلدا و کاربرد رنگ قرمز در شب یلدا توضیح بدهیم، باید ابتدا بدانید که رنگ قرمز به طور کلی نشانه‌ی چیست.

رنگ قرمز هم تأثیرات فیزیولوژیکی و هم روانی بر افراد دارد. بنابراین، تأثیرات مثبت و منفی بر ما دارد. مطالعات نشان می‌دهد که رنگ گرم و پر جنب و جوش قرمز به ما انرژی بیشتری برای انجام دادن کارها می‌دهد. رایج‌ترین مفاهیم رنگ قرمز عبارت‌اند از:

• عشق: ممکن است همه ما موافق باشیم که قرمز رنگ عشق است که شامل اشتیاق و احساسات عاشقانه می‌شود. چه شیفته‌ی کسی باشیم، چه عاشق یا حتی دل شکسته، بلافاصله به رنگ قرمز فکر می‌کنیم. این رنگ احساسات قوی ناشی از جذابیت را منتقل می‌کند که می‌تواند باعث انرژی و افزایش ضربان قلب فرد شود. از آنجایی که قرمز با عشق همراه است، رنگ انتخابی برای هدایای عاشقانه مانند گل رز قرمز، بادکنک قرمز و حتی شکلات‌های همراه با روبان قرمز است. یکی از مهم‌ترین دلایلی که در شب یلدا هدایا، تزیینات سفره یا حتی شام شب یلدا به رنگ قرمز هستند، می‌تواند همین امر باشد. 
• قدرت: در مقایسه با بقیه رنگ‌ها، قرمز قوی‌ترین احساسات را تحریک می‌کند، چه سالم و چه ناسالم. این کار باعث می‌شود افراد با افزایش عزت نفس خود احساس تسلط و قدرتمند بودن کنند. علاوه‌براین، قرمز رنگی جذاب است که شما را از سایرین متمایز می‌کند و بر دید دیگران نسبت به شما تأثیر می‌گذارد. برای مثال، سریع‌ترین و مجلل‌ترین خودروهای جهان اغلب با رنگ قرمز طراحی می‌شوند، معمولاً افراد مشهور روی فرش قرمز مراسم‌ها راه می‌روند و زنانی که لباس‌های قرمز رنگ می‌پوشند جذاب‌تر هستند. به این ترتیب، رنگ قرمز به همه‌ی کسانی که از آن استفاده می‌کنند، قدرت بسیار بیشتری نسبت به سایرین می‌دهد. شاید به همین علت هم باشد که در شب یلدا تلاش می‌کنیم با به کار بردن رنگ قرمز برای طولانی‌ترین شب سال قدرت‌نمایی کنیم و نشان دهیم که حتی در این شب نیز ما با رنگ قرمزی که به کار برده‌ایم، از همه قدرتمندتریم!
• اشتیاق: قرمز به ما انگیزه می‌دهد تا کارهایی که به آن‌ها علاقه داریم را به بهترین شکل ممکن انجم دهیم. استفاده از این رنگ نشانه‌ی ابراز علاقه و اشتیاق شدید در مورد چیزی است. قرمز احساسات ما را تحریک می‌کند، به همین دلیل است که ما با استفاده از آن تلاش می‌کنیم تا یک کار را به پایان برسانیم یا به یک هدف خاص برسیم، به خصوص اگر آن کار یا هدف چیزی باشد که مورد علاقه ما است.
• اعتماد به نفس: قرمز نشان‌دهنده‌ی اعتماد به نفس و باور داشتن به توانایی‌ها و ویژگی‌های خود است. استفاده از یک لباس قرمز، کت قرمز یا رژ لب قرمز نشان می‌دهد که یک فرد آماده است تا دنیا را در دست بگیرد و تغییر بزرگی ایجاد کند. قرمز یک رنگ ضروری برای نشان دادن توانایی شما به مردم است.
• تسلط: رنگ قرمز بر درک قدرت، موقعیت و تسلط تأثیر روانی دارد. قرار گرفتن در معرض قرمز باعث می‌شود افراد احساس نفوذ و کنترل بیشتری کنند. قرمز به شما اقتدار بیشتری می‌دهد و همه را به احترام گذاشتن به شما وادار می‌کند. 
• اقناع: تأثیر روانی قرمز آن را برای جذب مخاطبان و پیام‌رسانی متقاعدکننده مؤثرتر می‌سازد. پس‌زمینه‌های قرمز در تبلیغات و فراخوان‌ها نرخ پاسخ مخاطبان را افزایش می‌دهند.
• انرژی: رنگ قرمز از نظر روانی به افراد انرژی می‌دهد و باعث می‌شود احساس شادابی، تحرک و نشاط بیشتری داشته باشند. این رنگ با احساس انفعال یا سستی مقابله می‌کند.

کاربرد رنگ قرمز در جشن شب یلدا

شب یلدا از گذشته‌های دور در ایران نشانه‌ی شب تولد خورشید و غلبه‌ی نور بر تاریکی است. مهم‌ترین میوه‌ی این شب که نماد آن محسوب می‌شود، انار است. این میوه‌ی قرمز رنگ روی سفره‌ی شب یلدا به عنوان نماد خورشید زاییده شده در این شب به کار می‌رود. دانه‌های درون آن نیز نماد زایش و برکت هستند. این میوه‌ی پاییزی برای پخت انواع شام شب یلدا نیز به کار می‌رود تا این غذاها به غذاهای پربرکتی تبدیل شوند که با آن‌ها زمستانی طولانی را شروع می‌کنید. سایر میوه‌های مهم به کار رفته در شب یلدا یعنی هندوانه و لبو نیز به رنگ قرمز هستند. 

در شب یلدا رسم است که لباس‌هایی به رنگ‌های قرمز یا دارای رنگ قرمز ترکیب شده با رنگ‌های سبز و سفید بپوشند. این رنگ‌ همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، نشانه، عشق، اشتیاق و انرژی بیشتر است و برخی معتقدند که پوشیدن لباس‌های قرمز و سبز در جشن‌هایی مثل کریسمس نیز از فرهنگ شب یلدای ایرانی الهام گرفته شده است. 

ما ایرانی‌ها از رنگ قرمز در انتخاب لباس، تزیین سفره شب یلدا یا حتی نوشتن متن تبریک شب یلدا روی تزیینات سفره استفاده می‌کنیم تا در این بلندترین شب سال نشان بدهیم که انرژی مثبتی داریم و برای شروع زمستان آماده هستیم. علاوه‌براین، رنگ قرمز از نظر روانی با گرما و حرارت همراه است و همه را به یاد گرمای خورشید میندازد. بنابراین، از این رنگ استفاده می‌کنیم تا سرمای زمستانی که در شب یلدا تازه شروع می‌شود را فراموش کنیم و خود را به گرمای رنگ قرمز شب یلدا بسپاریم.