مهارت حل مسئله و ۶ تکنیک مؤثر برای تقویت آن

حل مسئله فرایندی است که در آن علت وقوع یک مسئله را مشخص و سپس بهترین راه حل را برای آن پیدا می‌کنیم.

مهارت های حل مسئله چه اهمیتی دارند؟

در این بخش علت اهمیت و مزایای مهارت حل مسئله را بررسی می‌کنیم. بدیهی است که هر سازمانی و همچنین هر فردی در طول سال‌های کاری‌اش با مجموعه‌ای از مشکلات مواجه می‌شود. به همین دلیل توانایی حل مشکلات برای افراد و سازمان‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

برخی از مزایای برخورداری از مهارت های حل مسئله عبارت‌اند از:

غیرممکن را ممکن می‌سازد: مهارت  می‌تواند غیر ممکن را ممکن سازد. دانش به تنهایی کلید حل مشکلات نیست.
بلکه تکمیل این مهارت حل مشکل با رویکردهای حل سیستماتیک تمایز میان کارکنان را نشان می‌دهد. این مهارت به ما و سازمان‌ها کمک می‌کند تا بر چالش‌های خطرناک غلبه کنیم.

تمایز ایجاد می‌کند: همه‌ی ما برای انجام کارهای معمولی آموزش می‌بینیم و برای کاری که انجام می‌دهیم، مهارت و دانش کافی کسب می‌کنیم.
با این حال، تعداد بسیار کمی از ما می‌توانیم مشکلات به وجود آمده مانند مسائل غیرمنتظره یا بی‌سابقه را به خوبی حل کنیم.
از این رو، اگر در محل کار خود توانایی کافی برای حل مشکلات داشته باشیم، به راحتی از جانب مافوق خود مورد توجه قرار می‌گیریم، شناسایی می‌شویم و از ما قدردانی می‌شود.

اعتماد به نفس را افزایش می‌دهد: افزایش اعتماد به نفس، یکی از مزایای مهارت چالش هاست. برخورداری از توانایی حل مشکلات، صرف نظر از محل کار یا حرفه‌ای که در آن کار می‌کنیم، موجب افزایش اعتماد به نفس‌مان می‌شود.
در چنین شرایطی،‌ از توانایی‌های خود برای حل مشکلات مطمئن می‌شویم و وقت خود را صرف نگرانی درباره این مشکل نمی‌کنیم که در صورت بروز مشکل چه واکنشی باید نشان دهیم.

مهارت های حل مسئله کدامند؟

برخی مهارت های اساسی برای حل مشکل وجود دارند که هر یک از ما برای اینکه بتوانیم مشکلات‌مان را به خوبی حل کیم، باید آنها را در خود پرورش دهیم.
البته در برخی موارد نیز باید ‌برای حل مشکلات‌مان از مهارت‌های فنی خود کمک بگیریم. به همین دلیل ضروری است که به توسعه مهارت حل مسئله خود ادامه دهیم. در ادامه به مهارت های نرم برای حل مشکل می‌پردازیم.

۱. خلاقیت؛ یکی از مهارت های حل مسئله

همه‌ی ما برای حل مشکلات‌مان باید به بهترین شکل ممکن خلاق باشیم. به این علت که برخی از مسائل پیچیده‌اند و برای یافتن راه حل باید به تفکر انتقادی داشته‌باشیم.

راه حل‌ها را باید به سرعت تعیین و بهترین رویکرد را از میان آن‌ها انتخاب کنیم و بازخورد باکیفیتی در خصوص مسائل مختلف ارائه دهیم.
خلاقیت در نتیجه‌ی ارزیابی حس مشترک ناشی از تجربیات گذشته حل مسئله به وجود می‌آید و امکانی را فراهم می‌کند تا راه حل مشکلات را خیلی سریع پیدا کنیم.

مهارت های حل مسئله را در مغزمان بپروانیم

۲. مهارت‌های تحقیق

مهارت‌ تحقیق، یکی دیگر از مهارت های حل مشکل است. برای حل مسئله به روشی کارآمد باید از مهارت‌های پژوهشی کافی نیز برخوردار باشیم.

برای این منظور باید اطلاعات کافی را از منابع مختلف جمع‌آوری و آن‌ها را تجزیه و تحلیل کنیم تا در نهایت راه حل‌هایی عملیاتی را به دست آوریم.
همچنین در این مورد می‌توانیم بازخوردها، دیدگاه‌ها و نظرات همکاران، رهبران صنعت مربوطه و سایر منابع معتبر را نیز به کار ببریم.

۳. مهارت‌های تحلیلی؛ یکی دیگر از مهارت های حل مسئله

قبل از ورود به هر مشکلی بهتر است که تمام ابعاد آن را مورد تحلیل قرار دهیم و سپس بهترین بازخورد برای رفع مشکل مورد نظر را تعیین کنیم.

این امر کمک می‌کند تا تصمیمی بی‌طرفانه و بدون تعصب برای رفع مشکل بگیریم. با استفاده از مهارت‌های تحلیلی که یکی از مهارت های حل مشکلات است، می‌توانیم منبع اصلی مشکل را شناسایی و از اطلاعات واقعی برای قضاوت چنین مشکلی بهره ببریم.

۴. مهارت‌های تصمیم‌گیری

مهارت تصمیم گیری، یکی دیگر از مهارت های حل مسائل است. هر مشکلی راه حلی دارد. این گزاره را باید برای اطمینان از حل شدن هر نوع مسئله‌ای به یاد داشته باشیم.

بر این اساس، اگر قصد حل مشکلی را داریم، باید برای این منظور تصمیمات مناسبی بگیریم. تصمیماتی که از وقوع مشکلات بیشتر در آینده جلوگیری کنند. در این راستا، بهتر است زمانی را خارج از برنامه شلوغ کاری خود به فکر کردن و پیش‌نویسی ایده‌های جدیدی اختصاص دهیم تا به حل مشکلات به روشی صلح‌آمیز دست یابیم.

۵. مهارت‌های ارتباطی

مهارت های ارتباطی، یکی دیگر از مهارت های حل مسئله است. برقراری ارتباط با دیگران از ابتدا تا انتهای فرایند حل مسئله بسیار مهم است. به عبارتی، برای حل مسئله باید بتوانیم با استفاده از کانال‌های ارتباطی مناسب با طرف‌های درگیر در مشکل مورد نظر ارتباطی صریح برقرار کنیم.

این ارتباطات مؤثر کمک می‌کنند تا از سردرگمی و برقراری ارتباطات نادرست دور بمانیم. به علاوه به این صورت، می‌توانیم رضایت طرفین درگیر در مسئله را هم به‌دست آوریم.

۶. مهارت‌های آگاهی به زمان یکی دیگر از مهارت های حل مسئله

یکی دیگر از مهارت‌های مورد نیاز برای حل مسئله به شیوه‌ای مناسب، این است که از زمان درست ارائه‌ی ایده آگاهی داشته باشیم.
به عبارتی، برای حل مسئله باید در زمان‌های معین راه حلی مناسب ارائه کنیم، بدون اینکه کیفیت کار نهایی را کاهش دهیم.
از این رو، باید به گونه‌ای عمل کنیم که کارفرما در محیط کار بتواند برای دریافت بازخورد به موقع، برای حل مسائل مختلف به ما اعتماد کند. البته این شرایط به پیچیدگی مشکل مربوطه و همچنین طرف‌های درگیر در مسئله نیز بستگی دارد.

چگونه مهارت های حل مسئله خود را تقویت کنیم؟

 تمرکز روی راه حل و نه مشکل
 ساده سازی کارها برای تقویت مهارت های حل مسائل
تهیه لیستی از همه راه حل‌های ممکن
فکر کردن به جوانب دیگر برای تقویت مهارت های حل مسائل
 استفاده از زبان مثبت برای آفرینش امکان حل مشکل