کشف یک دهانه برخوردی ۳.۵ میلیارد ساله در استرالیا

کشف دهانه بزرگی که در اثر برخورد یک شهاب‌سنگ در حدود ۳.۵ میلیارد سال پیش شکل گرفته، ممکن است دیدگاه دانشمندان را نسبت به تاریخ زمین و مراحل تکامل این سیاره تغییر می‌دهد.

به نقل از ای‌بی‌سی نیوز، پژوهشگران استرالیایی این دهانه را در منطقه پیلبارا در غرب استرالیا پیدا کردند و معتقدند که این قدیمی‌ترین دهانه برخوردی در جهان است و حدود ۳.۵ میلیارد سال دارد. این دهانه برخوردی از رکورددار پیشین که بیش از ۱.۲۵ میلیارد سال دارد، پیشی گرفت.

یک سازند سنگی متمایز به گروه پژوهشی کمک کرد تا دهانه پیلبارا را پیدا کنند. پژوهشگران گفتند شکستگی‌های مخروطی‌شکل در سنگ‌هایی که تحت فشار شدید موج برخورد قرار گرفته‌اند، در نزدیکی محل برخورد در منطقه‌ای به وسعت ۶۲ مایل قرار دارند که اکنون «گنبد قطب شمال»(North Pole Dome) نامیده می‌شود.

به گفته پژوهشگران، مخروط‌های متلاشی شواهد آشکاری را از برخورد با سرعت بسیار بالا در حدود ۳.۴۷ میلیارد سال پیش نشان می‌دهند. براساس این پژوهش، شهاب‌سنگ احتمالا با سرعت بیش از ۲۲۳۷۰ مایل در ساعت به زمین برخورد کرده است. به گفته پژوهشگران، این رویداد بزرگ سیاره‌ای به ایجاد یک دهانه با عرض بیش از ۶۰ مایل منجر شد.

«کریس کرکلند»(Chris Kirkland) زمین‌شناس «دانشگاه کورتین»(Curtin University) استرالیا و پژوهشگر ارشد این پروژه گفت: دهانه پیلبارا نور جدیدی را درباره چگونگی شکل‌دهی محیط اولیه زمین توسط شهاب‌سنگ‌ها می‌تاباند. برخورد شهاب‌سنگ حتی ممکن است به شکل‌گیری کراتون‌ها کمک کرده باشد که خشکی‌های بزرگ و پایدار هستند و پایه تشکیل قاره‌ها شدند.

این برخورد ممکن است سنگی را به اعماق زمین پرتاب کرده باشد که در نهایت به پرتاب بقایای آن در سطح جهان منجر شد. کرکلند ادامه داد: انرژی قابل توجه حاصل از این برخورد ممکن است با فشار دادن یک قسمت از پوسته زمین به زیر یک قسمت دیگر یا وادار کردن ماگما به بالا آمدن از اعماق گوشته زمین به سمت سطح، در شکل‌گیری پوسته اولیه زمین نقش داشته باشد.

«تیم جانسون»(Tim Johnson) زمین‌شناس دانشگاه کورتین و از پژوهشگران این پروژه گفت: پژوهش‌های پیشین نشان می‌دهند که وقوع برخوردهای بزرگ در منظومه شمسی اولیه رایج بوده است.

به گفته جانسون، یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که ممکن است دهانه‌های باستانی دیگری نیز روی زمین وجود داشته باشند. وی افزود: تاکنون نبودن دهانه‌های باستانی به معنای نادیده گرفتن آنها توسط زمین‌شناسان بوده است.

این پژوهش در «Nature Communications» به چاپ رسید.