شرایط سخت کارگران در بنادر خوزستان؛ از اضافه‌کار اجباری تا شیفت‌های طاقت‌فرسا

اداره کل بنادر و دریانوردی استان خوزستان، به ویژه در بندر امام خمینی، نقش کلیدی در اقتصاد ایران و منطقه خلیج فارس ایفا می‌کند. این بندر به دلایلی نظیر موقعیت جغرافیایی، حجم بالای تجارت و ترانزیت کالا، حمل‌ونقل چندوجهی، پروژه‌های آینده‌نگرانه و نقش مهمی که در صنعت پتروشیمی و انرژی بر عهده دارد، از اهمیت استراتژیک و اقتصادی بالایی برخوردار است.

گرچه فعالیت‌های بندر امام خمینی موجب ایجاد هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم در حوزه‌های حمل‌ونقل، لجستیک، و خدمات بندری شده است و با جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی، به رشد اقتصادی استان خوزستان و ایران کمک می‌کند اما کارگران این بندر نسبت به شرایط کاری خود گلایه دارند.

محمد یکی از کارگران این مجموعه در این خصوص اظهار کرد: کارگران سازمان بنادر و دریانوردی استان خوزستان با شیفت‌های سنگین و ساعات‌های کاری طولانی مواجه هستند. این شرایطِ خسته‌کننده، فشار روحی و جسمی شدیدی را بر ما وارد می‌کند. البته برخی کارگران برای تامین معیشت خود مجبور به انجام کار در روزهای آخر هفته و داشتن اضافه کاری هستند.

وی ادامه داد: این مسئله نه‌تنها تعادل زندگی شخصی و خانوادگی این افراد را از بین می‌برد، بلکه سلامت جسمی و روانی کارگران را نیز به خطر می‌اندازد. در عین حال فقدان استراحت کافی، احتمال بروز حوادث کاری را افزایش می‌دهد. محمد با اشاره به ساعات کاری سنگین در شیفت‌ها نیز گفت: در حالی که شیفت‌ها در مجموعه بنادر باید ۱۲ ساعته باشد، اما به دلیل شرایط کاری زمان شیفت‌های گردشی، ناگزیر  به ۱۸ ساعت افزایش پیدا می‌کند. حسین یکی دیگر از کارگران نیز به خبرنگار فارس می‌گوید: علی‌رغم اینکه در قراردها ذکر شده که اضافه‌کار اجباری نیست، اما ما کارگران مجبور به انجام اضافه‌کار هستیم چرا که با میزان حقوقی که با ۸ ساعت کار دریافت می‌کنیم؛ قادر به تأمین هزینه‌های زندگی خود نیستیم؛ لذا فشار معیشتی بر مجموعه کارگری آنان را وادار به انجام کار طولانی مدت می‌کند.

وی با بیان اینکه کارگران متناسب با زحمتی که می‌کشند باید پاداش بهره‌وری دریافت کنند اما از این حق محروم هستند، افزود: یکی از سخت‌ترین وظایف کارگران، تخلیه محموله‌های غله است که نیازمند دقت و سرعت بالایی است. این کار در حالی انجام می‌شود که به دلیل خستگی مفرط، احتمال خطاهای انسانی و حوادث ناگوار افزایش پیدا می‌کند. برخی کارگران از دردهای عضلانی و مشکلات تنفسی ناشی از گرد و غبار غلات رنج می‌برند.حسین که از تبعیض بین کارگران از نظر میزان ساعات کاری در منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی رنجیده خاطر است، می‌گوید: کار مداوم در ساعتهای طولانی نه‌تنها منجر به فرسودگی شغلی می‌شود، بلکه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، اختلالات خواب و افسردگی را در کارگران افزایش می‌دهد که در بلندمدت، این شرایط هزینه‌های درمانی و اجتماعی سنگینی بر دوش خانواده‌های ما تحمیل خواهد کرد. کامران یکی دیگر از کارگران نیز با اشاره به لزوم اصلاح ساعت کاری در این بندر به خبرنگار فارس گفت: وضعیت فعلی ساعت‌کاری در بنادر خوزستان نیازمند اصلاح فوری است. ما کارگران این درخواست را داریم که بدون تغییر میزان حقوق دریافتی، سه شیفته بشویم. همچنین باید قوانینی تصویب شود که از اضافه‌کارهای اجباری جلوگیری شود و ساعت‌کاری ما مطابق استانداردهای بین‌المللی باشد. 

وی همچنین با اشاره به شرایط نامناسب کارگرهای روز مزد گفت: این افراد هیچگونه امنیت شغلی ندارد و در شرایط سختی کار سختی کار می‌کنند. امیدواریم مسئولان با درک ضرورت این موضوع، گام‌های عملی برای حمایت از کارگران بردارند و در جمع ما حضور پیدا کنند و مشکلاتمان را بشنوند.

بنادر خوزستان، به‌ویژه بندر امام خمینی، در صادرات و واردات کالاهای اساسی مانند نفت، غله و کالاهای صنعتی نقش حیاتی دارند. با این حال، توسعه اقتصادی این بنادر نباید به قیمت نادیده گرفتن حقوق کارگران تمام شود. رفاه و ایمنی نیروی کار، شرط ضروری بهره‌وری پایدار است. توسعه اقتصادی بنادر خوزستان تنها زمانی پایدار خواهد بود که حقوق کارگران به رسمیت شناخته شود. بهبود شرایط کاری نه‌تنها عدالت اجتماعی را تقویت می‌کند، بلکه به افزایش بهره‌وری و کاهش حوادث کاری منجر خواهد شد.

بندر امام خمینی در جنوب غربی ایران و در استان خوزستان واقع شده و به دلیل دسترسی به خورموسی (با عمق ۲۰ تا ۴۰ متری) امکان پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما را فراهم می‌کند. این ویژگی، آن را به یکی از مهم‌ترین بنادر ایران تبدیل کرده است.