ویژگی های رهبری چیست و چه کسانی رهبر هستند؟

هنوز هم دانشمندان نتوانستند کشف کنند که آیا افراد ذاتا رهبر از شکم مادر به دنیا می آیند یا روحیاتشان جور دیگری با قدرت های کاریزماتیک رهبری عجین می‌شود.

شاید بهتر باشد این مساله (ذاتی بودن یا نبودن رهبری در سرشت آدمی) را جوری مطرح کنیم که نه سیخ بسوزد و نه کباب. یعنی نه آن را جدی بگیریم و نه اینکه به کل تکذیبش کنیم.

هر آدمی می تواند یک رهبر باشد (چه رهبر با عرضه و چه بی عرضه) اما مساله اینجاست که واقعا برخی افراد قدرت و اراده بیشتری نسبت به دیگران دارند و توانایی تصمیم گیری بالایی دارند و برخی دیگر اصولا از تکنیک آویزان بودن بیشتر بهره می برند.

باور کنید که فقط مدیر فلان سایت و یا ایلان ماسک و داراخسرو شاهی اسمشان مدیر و رهبر نیست بلکه یک مادر هم در یک خانواده می تواند نقش رهبر آن را داشته باشد. در هر حالت این افراد در صورتی برچسب رهبر بهشان می چسبد که بتوانند سایر افراد گروه (هر تعداد آدم که می خواهد باشد) را به اهداف و نتایج مورد نظر خود برساند (این اهداف لزوما هم نباید خوب باشد، هیتلر افکار خوبی نداشت ولی رهبر قدری بود.)

البته یک مثال دیگر هم هست (که این روزها کمتر در دنیا به چشم می خورد) و آن هم رهبر شدن یک جمعیت صرفا به خاطر موروثی بودن است که در این شرایط گاها یک نوجوان ۱۳ ساله هم نقش رهبر را ایفا می کند . (البته در ایران این موروثی بودن به اسم دیگری جدیدا تغییر نام داده که مربوط به ژن و این حرف ها می باشد ولی خب شما اینها را نشنیده بگیرید) خلاصه جان کلام در مورد وجودیت رهبر اینست که گاها مهم نیست که حتی رهبر چه می داند و یا شایسته است و یا محبوب است و غیره و همیشه هم مدیریت یک عده نشانه خوب بودن فرد را ندارد. اما ما قصد داریم در این مطلب یک رهبر خوب و کارآفرین را بررسی کنیم و به آن بپردازیم.

یک رهبر شاید فردی بسیار رک باشد و یا شاید هم با مصلحت لب به دهان بگشاید و هر چیزی را به افرادش نگوید. در اینجا مهم اینست که رهبر بتواند با درایت خود و کردار خود گروه را به اهدافش برساند و این را هم نباید یادمان برود که رهبر الزاما در همه چیز بهترین از بقیه نیست.
چیزی که اکثر رییس های سازمان‌ها نمی دانند و فکر می کنند چون رییس یک شرکت و مجموعه هستند پس الزاما همه چیز را بهتر از بقیه می فهمند. نمونه بارز رهبری را شاید بتوان استیو جابز دانست که که بهترین اعضا را گردآوری کرد و آنها را پرورش داد و مجابشان کرد که در کارشان بهترین باشند. این باورهایی که یک جمع نیاز به رهبر ندارد و دموکراسی یعنی این حرف ها و… هم دور بیندازید چرا که در دموکراسی ترین حالت ممکن هم هر گروهی نیاز به یک لیدر و هدایتگرد دارد. همین و بس!

اما رهبر موفق چه کسی است؟
شاید عجیب به نظر برسد ولی رهبری در این دنیای مدرن همگام با اکثر مشاغل که رو به سختی گراییدند هم سخت تر شده است. افزایش سطح رقابت جهانی و سیستم های مدیریت و رهبری تازه باعث شده که ملت از قبل بیشتر نگران باشند که آیا رهبر درستی هستند یا نه. سازمان ها هم در به در دنبال یک رهبر هستند که بتواند همه کار بکند و غول آخر مرحله باشد. حقیقتش را بخواهید به نظر می رسد که ملت سر رهبری خوب دست و پایشان را گم کرده اند و یادشان رفته رهبر موفق قرن بیست و یکمی باید چگونه باشد!

جهان آینده دور ایده ها میچرخد و نه اختراعات. رهبر درست و درمان هم همان شخص است که بتواند این ایده های پراکنده را جمع آوری کند و بعد با ارزشیابی وضعیت شاخص های اقتصادی آن ها را از یک دیتای ناکامل به یک فرض درست و سپس تمام آن را پیاده سازی کند و به عمل برساند. این حرف را با ذکر یک مثال بیشتر می توان فهمید:

فردی که ایده چند استارتاپ را می بیند و می فهمد که مثلا مردم از ساعت ۱۲ شب تا ۶ صبح هیچی نمی توانند سفارش بدهند و بخورند در صورتی که بسیاری از شب نماهای ایرانی در این ساعات مشغول فیلم دیدن و نوشتن و… هستند. چه کار می کند؟ با ایده استارتاپ های تحویل غذای آنلاین می رود و رستوران های شبانه پیدا می کند و این فرض را که: مردم به دنبال غذا و خوراکی در نیمه شب هم هستند را به یک طرح عملیاتی تبدیل می کند.

اما قطعا این تنها ویژگی نیست و طوماری از این مشخصات می توان برای یک رهبر ایده آل نوشت. رهبران کسانی هستند که می توانند حرف ها را تحمل کنند و دیدگاه های دیگران را گوش بدهند ، نه اینکه لزوما حالا هر ایده و حرفی از بقیه را قبول کنند اما باید آن را گوش بدهند و در برخی موارد هم با سبک سنگین کردن مساله، آنها را بپذیرند. شاید باورتان نشود ولی دیکتاتورها هم حتی با وجود اینکه علی الظاهر به منیت گرایی اعتقاد شدیدی دارند، ولی کلی مشاوره و اتاق فکر دارند که چه بلایی سر مردم بیاورند و نیاورند!

اما جدا از تمام این حرف ها، چگونه یک آدم را رهبر بار بیاوریم؟ سر این موضوع هم دانشمندان به توافق نرسیدند و بحث بسیار است. برخی آموزش رهبری را مثل یک درس آکادمیک سر کلاس می دانند و برخی دیگر این نوع آموزش را صرفا به صورت تجربی و عملی قبول دارند. مساله اصلی اینجاست که باید قبول کرد تمامی دانشجویان یک کلاس آموزش رهبری اصولا به رهبر موفق تبدیل نمی شوند (مگر تمام بچه های یک کلاس دانشگاهی در هر رشته ای، استاد همه فن حریف آن رشته شدند؟) و قطعا این مورد هم مثل بقیه موارد دانشگاهی و آکادمیک در کنار تحصیلات تئوری، به تجربه و آزمون و خطار نیاز داریم. تکنیک های رهبری و زندگی حقیقی باید در جریان بیفتد تا فرد آموزش دیده به اقتدار خود برسد. رهبر بودن یک عده هم مثل لباس سایز و اندازه دارد! شما باید بدانید که رهبر چه گروهی با چه ابعادی و چه اهدافی می خواهید باشید و حتما مدیریت یک جامعه میلیونی با یک جامعه چند ده نفری تفاوت های بسیاری دارد.

ویژگی اصلی افرادی که به فراگیری رهبری هم علاقه مند هستند هم به چند مورد بر می گردد. مثلا این اشخاص می توانند در طول زمان دیگران را تحت تاثیر قرار دهند و اینکه انعطاف پذیری بالایی دارند.

هفت قانون مهم رهبری را به این شرح معرفی می کنیم و سعی می‌شود تا در آینده بیشتر به این موارد بپردازیم:

تعریف سبک رهبری انتخاب و دعوت از افراد شایسته اعتماد سازی اطمینان از درست پیش روی کردن ایجاد پشتیبانی و انگیزه میان افراد فیدبک ها (بازخوردها) و کنترل نتایج هوشیاری و آگاهی از تغییرات حاصل شده

این هفت قانون طلایی می تواند یک فرد آموزش دیده و دارای پتانسیل رهبری را به یک شخص حاذق و با مهارت بالا تبدیل کند و او را از یک توهم رهبر بودن به یک واقعیت قدرت و درایت مدیریت و رهبری برساند.