نوازندگان آنقدر که درگیر مادیاتند به کیفیت سازها فکر نمی‌کنند

علی‌رضا باقری درباره هنر اصیل سازسازی توضیح داد: در حال حاضر می‌توان گفت شرایط ساخت ساز نسبتا خوب است اما به حد مطلوب نرسیده و از جمله مشکلاتی‌ که در حال حاضر در این هنر وجود دارد، می‌توان به شرایط داخلی، جو موجود بین هنرمندان و هم‌چنین شرایطی که مربوط به دولت است، اشاره کرد. از نظر من رضایت تعریف مطلقی نیست و نسبی محسوب می‌شود که این دارای چند وجه است. در یک فعالیت با توجه به میزان زحمت و تلاشی که یک فرد داشته می‌تواند وجه مادی موثر باشد؛ هم‌چنین هنرمند علاقه‌مند است دیده شود یا نمایشگاهی برای آثارش برگزیده و کار هنرمند مورد تکریم قرار بگیرد.

او ادامه داد: با توجه به اینکه در سازسازی ایرانی سنتور، سه‌تار و انواع سازهای خوب و با کیفیت ساخته‌ می‌شوند اما در این حرفه سلیقه حرف اول را نمی‌زند و بیشتر باید به استانداردهای موجود در این زمینه که از گذشتگان به ما منتقل شده و در حال تکامل آن هستیم توجه کرد. استفاده از سلیقه در این هنر مشکلی ندارد اما تا حدی در این فعالیت مطلوب واقع خواهد شد.

این هنرمند با بیان اینکه کتاب‌هایی در زمینه آموزش ساخت ساز موجود هستند، افزود: اما استادانی بوده‌اند که نتوانستند کتابی در این زمینه ارائه دهند و آثار بسیار خوب و باارزشی از آن‌ها در دست داریم. در حوزه تارسازی از استاد یحیی نمونه کارهای بسیار فاخری موجود است با این‌که آثار این استاد در رأس اهمیت قرار دارند اما نوشته مکتوبی از او در جهت ساخت ساز نداریم، کتاب‌هایی در این زمینه با محوریت چوب‌شناسی و اصالت صدا موجود هستند که اثر حسین مسعود بوده‌ است.

نوازندگان درگیر باندبازی، مادیات و فروش هستند

باقری گفت: با توجه به اینکه هر ابداعی در این هنر باب می‌شود باید راهبردی باشد و مزیت و کیفیت را برای این حرفه به‌ وجود آورد، در این صورت مورد استقبال افراد قرار خواهد گرفت، اما اگر دارای مزیت نباشد حذف خواهد شد. می‌توان گفت در حال حاضر در جامعه امروز نوازندگان آن‌ قدر درگیر باندبازی، مادیات و فروش هستند که به فکر کیفی‌سازی سازها و ماندگاری آن‌ها نیستند و در این زمینه دیدگاهی مادی را در ذهنشان می‌پرورانند. با این وجود هنوز نوازندگان و سازندگان مورد قبول و متعهد وجود دارند که تعداد آن‌ها انگشت‌شمار است.

او ادامه داد: افرادی در زمینه ساخت ساز وجود دارند که با عشق و علاقه این فعالیت را دنبال می‌کنند. با توجه به اینکه ساخت ساز دارای چندین وجه است، عده‌ای فقط وجه مادی را در نظر دارند و تیراژ ساز هستند اما عده‌ای هستند که کار ساخت آن‌ها رویکردی هنری دارد و به فکر کیفی سازی ساز هستند. کارهای گروهی در زمینه سازسازی بسیار کم است. وقتی فضای آزادی برای ارائه کارهای هنرمندان وجود ندارد پای دلال‌ها به میان خواهد آمد که این نقطه ضعف بسیار مهمی است.

این هنرمند بیان کرد: یکی‌ دیگر از مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد این است که در حال حاضر ۹۰ درصد سازندگان نوازنده نیستند. برای ساخت ساز باید یک نوازنده بود تا بتوانیم خوب یا بد بودن یک ساز را مشخص کنیم و این ضعف بسیار بزرگی است که از نظرمن برای حل این مشکل باید سازندگان و نوازندگان با هم در تعامل باشند و رقابت سالم ایجاد شود تا این مشکلات از میان برداشته ‌شوند.

باقری اظهار کرد: سه سال قبل در مشهد جشنواره هنرهای چوبی با همکاری میراث فرهنگی و شهرداری برگزار کردیم و در کنار آن دو بار نمایشگاه ساز را نیز در خانه ملک برگزار کردیم.

این سازنده‌ساز مطرح کرد: درحال حاضر شغل جدیدی با عنوان «کاسه‌سازی» به‌وجود آمده که برای انواع ساز ساخته، مونتاژ و ارائه می‌شوند که به این افراد سازنده‌ساز گفته نخواهد شد. زیرا این افراد مونتاژ کار محسوب می‌شوند. باتوجه به اینکه تمامی مراحل ساخت ساز دارای اهمیت است، می‌توان گفت سازنده‌ ساز فردی است که دارای علم سازسازی باشد و بتواند به‌تنهایی تمامی مراحل ساخت را انجام دهد و در پایان ساز خوب و با کیفیتی را به متقاضی ارائه‌دهد.

باقری همچنین به ساخت ساز پوستی در سال ۸۵ اشاره کرد و افزود: این ساز ابداع من نبوده و متعلق به حاج طاهر است که من آن را زنده کردم و در حال حاضر در میراث فرهنگی نیز موجود است. این ساز دو کاسه دارد و من برخی از الگوهای ساخت آن را تغییر داده‌ام.

این هنرمند بیان کرد: در بخش چوب نیز ابداعاتی داشته‌ام که نام آن «معرق ترکیبی» است. در این زمینه چند مواد مختلف مثل فلز، نقره، استخوان شتر، چوب و همچنین سنگ‌های قیمتی مانند یاقوت و زمرد را ترکیب کرده و در ابداع «معرق ترکیبی» به‌ کار برده‌ام.

منبع: ایسنا

10