مزایا و معایب شبکه‌ های اجتماعی؛ فضای مجازی مضر است یا مفید؟

هروقت که یک تکنولوژی پیشرفته اساسا روش زندگی مردم را تغییر می‌دهد، بحث بر سر ماهیت این تغییر و مزایا و معایب آن بالا می‌گیرد. شبکه‌های اجتماعی مانند ایمیل، فیس بوک، اینستاگرام و ... انقلابی را در زمینه‌ی اطلاعات و ارتباطات انسانی ایجاد کرده‌اند. در مدت زمانی نسبتا کوتاه، که شبکه‌های اجتماعی حضور داشته‌اند، تاثیرات مثبت زیادی بر قدرت بخشیدن به مردم و ارتباطات آن‌ها گذاشته است. در عین حال، شبکه‌های اجتماعی معایبی نیز به همراه داشته که در نتیجه آن ممکن است برخی رفتار‌های ناسالم و مخرب ایجاد شود.

مزایا و معایب شبکه‌ های اجتماعی

نتایج برخی از این بحث‌های پیشرو در رابطه با مزایا و معایب شبکه‌ های اجتماعی، در این مقاله آمده است. شواهد بسیار زیادی هریک از این ارزیابی‌ها را حمایت می‌کنند. بااینحال، تحقیق در مورد اثرات رسانه‌های اجتماعی هنوز در مراحل بدوی است؛ بنابراین داده‌های علمی در این زمینه نسبتا کمیاب هستند. چیزی که واضح است این است که اینترنت، سایت‌های ارتباط جمعی و دستگاه‌های دیجیتالی که همه‌ی این‌ها را در اختیار ما گذاشته‌اند، آمده‌اند که بمانند؛ بنابراین لازم است که هر یک از ما درک کنیم و به دیگران نیز کمک کنیم درک کنند که چگونه می‌توان از همه‌ی این تکنولوژی‌ها به طور موثر و مسئولانه استفاده شود.

مزایای شبکه‌ های اجتماعی

یکی از بزرگترین فواید رسانه‌های اجتماعی این است که روابط را گسترش و پرورش می‌دهد. بهبود ارتباطات و تقویت روابط انسانی، دلیل ظهور شبکه‌های اجتماعی است. فیس بوک، توئیتر، اینستاگرام، اسنپ چت، پینترست، لینکدین و تعداد بیشماری از سایت‌های شبکه‌های اجتماعی به مردم کمک می‌کنند تا بر روی روابط موجودشان کار کنند. دوستان جدیدی پیدا کنند و به روابطی که در طول زمان کمرنگ شده اند، جان ببخشند. جدا از مکان زندگی، امکان پیدا کردن افرادی که تفکر و علایق یکسانی با فرد دارند امکان پذیر شده است.

یکی دیگر از مزایای شبکه‌ های اجتماعی، افزایش چشمگیر منابع و اطلاعات تامین کننده‌ی سلامت روان است. تحقیقات نشان می‌دهد که افرادی که از همسالان خود حمایت دریافت می‌کنند (در مقایسه با کسانی که با مشکلات مشابه دست و پنجه نرم می‌کنند) نتایج سلامتی بیشتری دارند؛ برای مثال کسی که از دیابت رنج می‌برد یا دچار افسردگی است. گروه‌های پشتیبانی اینترنت، هیات‌های بحث، بلاگ‌ها و دیگر پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی، به طور قابل توجهی منابع مربوط به افرادی که با مشکلات بهداشت روانی، رفتاری و یا اعتیاد دست و پنجه نرم می‌کنند را افزایش داده است. فضای آنلاین مزایایی دارد که برای برخی افراد که ممکن است در حالت عادی به دنبال کمک نباشند جذابیت داشته باشد، برای مثال:
ناشناس بودن: بسیاری از افراد راحت‌تر هستند که مشکلات و احساسات خود را به طور آشکار، اما به صورت ناشناس، در جایی که خطرات ناشی از «عواقب زندگی حقیقی» وجود ندارد به اشتراک بگذارند.
در دسترس بودن: اینترنت هرگز نمی‌خوابد و با رواج تلفن‌های هوشمند حتی برای دسترسی به آن نیازی به کامپیوتر هم ندارید. در برخی شرایط بحرانی، این مسئله واقعا می‌تواند نجات بخش باشد. جوامع حمایتی مبتنی بر وب با نجات مردم از اوور دوز و یا خودکشی اعتبار یافته‌اند.
هیچ محدودیت جغرافیایی وجود ندارد: موقعیت مکانی می‌تواند مانعی برای مشارکت در گروه‌های حمایتی سنتی باشد که نیاز به حضور فیزیکی دارند. گروه‌های اجتماعی و حمایتی آنلاینی که از همه جای دنیا عضو دارند، می‌توانند میزبان تعداد بیشماری از مردم بوده و دانش و تجربه‌ی خود را به اشتراک بگذارند.

معایب شبکه‌ های اجتماعی

همان ویژگی‌هایی که شبکه‌های اجتماعی را به یک نیروی مثبت در زندگی تبدیل می‌کند، می‌تواند جزء معایب شبکه‌ های اجتماعی برشمرده شود. به عنوان مثال ناشناس بودن جرائم سایبری را ممکن می‌کند. این مسئله به ویژه برای نوجوانان مشکل آفرین است، چراکه افراد شرور می‌توانند بدون در نظر گرفتن مسئولیت شخصی، همسالان خود در مدرسه را که در معرض آسیب هستند هدف قرار دهند و آن‌ها را اذیت کنند. همچنین تعقیب و نظارت افراد از این طریق بسیار ساده است. از آنجا که موقعیت مکانی افراد در شبکه‌های اجتماعی مشخص است همه‌ی عادات و رفتار افراد به راحتی می‌تواند تحت نظارت قرار بگیرد.

مزایا و معایب شبکه‌ های اجتماعی - معایب شبکه های اجتماعی

شبکه‌های اجتماعی، همانطور که می‌تواند مردم را به طور سازنده‌ای به یکدیگر نزدیک کند، می‌تواند به ارتباطات گمراه کننده و نادرستی منجر شود. همچنین می تواند رفتار‌ها یا نگرش‌های منفی را به افراد القا کرده و یا حتی موجب شکل‌‌گیری حملات تروریستی شود.

نوجوانان و جوانان به ویژه در معرض خطر تاثیرات منفی شبکه‌های اجتماعی هستند. آن‌ها نسلی هستند که در اینترنت، رسانه‌های اجتماعی و فناوری دیجیتال پرورش یافته‌اند، بنابراین این مسائل جزئی ضروری از زندگی آنهاست. جوانان همچنین تاثیرپذیرتر، بی‌تجربه و در قضاوت کردن، ضعیف هستند. معمولا بزرگسالان، چون در کودکی و جوانی در معرض این شبکه‌های اجتماعی نبوده‌اند، راحت‌تر می‌توانند از آن‌ها دور شوند، اما هنوز هم احتمال اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی برای هر رده سنی وجود دارد.

نظر میانه رو در رابطه با مزایا و معایب شبکه‌ های اجتماعی

دکتر دیوید بوش مدیر پزشکی کلینیک کریر خلاصه می‌کند که: «درست مثل همه‌ی روابط سالم، شبکه‌های اجتماعی نیز باید حد و مرز خودشان را داشته باشند.»
در نهایت، مزایا و معایب شبکه‌ های اجتماعی و اینکه شبکه‌ های اجتماعی خوب یا بد، سالم یا ناسالم هستند و سلامت هر فرد، به این مربوط می‌شود که چگونه و توسط چه کسی از آن‌ها استفاده یا سواستفاده شود و اینکه توسط چه کسی قضاوت شود. کلید لذت بردن از مزایای شبکه‌ های اجتماعی و دوری از مشکلات و آسیب‌های آن استفاده‌ی منطقی، سازنده و متعادل از این ابزار‌های قدرتمند است. انتخاب‌های مناسب و متعادل مردم را سالم و راضی نگه می‌دارد، در حالی که انتخاب‌های اشتباه و به استفاده افراطی می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی قابل‌توجه و بالقوه شود.

منبع: ستاره

1980